-----------------------------------------------------------
SUNSHINE
Επιστ. φαντασίας 2007 (Έγχρ.) Διάρκεια: 108'
Αγγλική ταινία σε σκηνοθεσία Ντάνι Μπόιλ, με τους: Κίλιαν Μέρφι, Κρις Έβανς, Ρόουζ Μπερν, Μισέλ Γεό
Το promotion της ταινίας στην Ελλάδα έγινε μέσω του blog http://www.darkdays.gr με γελοίο και ανεύθυνο τρόπο, χρησιμοποιώντας ψευδοεπιστημονικά επιχειρήματα τύπου Λιακόπουλου και άλλων τέτοιον γραφικών τύπων. Το βρίσκω απόλυτα απαράδεκτο την εποχή του Χαρδαβέλα, του Λιακόπουλου και τον Αστρολόγων να γίνονται τέτοια διαφημιστικά κόλπα που πατάνε στον επιστημονικό αναλφαβητισμό, τον οποίον και καλλιεργούν.
Ξεπερνώντας αυτά τα σημαντικά αλλά άσχετα με την ταινία, το έργο μάλλον θα το χαρακτήριζα ως όχι και τόσο καλό.
Παρουσιάστηκε ως κλειστοφοβικό θρίλερ και νομίζω πως αποτυγχάνει να δημιουργήσει αυτή την ατμόσφαιρα.
Ήταν χαζή και η ιδέα, αλλά και τα διάφορα διλήμματα που προέκυπταν στην πορεία της ταινίας, ε… ας πούμε ότι δεν είναι και Tarkovsky ο τύπος (αν και κάποιοι έκαναν την σύγκριση με το Solaris).
Επιπλέον θα έλεγα ότι χρησιμοποιούσε «φτηνά κόλπα» για να δημιουργήσει ένταση.
Κάποιες στιγμές όμως η ταινία έχει πολύ καλή φωτογραφία, αν και περισσότερος ρεαλισμός θα είχε πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα.
Ας κάνουμε τώρα και μια «επιστημονική» ανάλυση της ταινίας, αφού έτσι προωθήθηκε.
Καταρχήν, επειδή έχει γίνει στα διάφορα σχόλια που διάβασα για την ταινία αναφορά και στο «2001: A Space Odyssey», πρέπει να πω ότι επειδή το 2001 είναι γραμμένο από τον Clarke, είναι ουσιαστικά σαν επιστημονικό εγχειρίδιο. Το «Sunshine» δεν έχει καμία σχέση με κάτι τέτοιο.
Για αρχή ας αφήσουμε το όλο concept και ας δούμε τις λεπτομέρειες, γιατί η διαφορά είναι πάντα στις λεπτομέρειες.
1. Είναι τραγικός ο τρόπος που παρουσιάζει τις συνθήκες βαρύτητας μέσα στο διαστημόπλοιο. Δηλαδή είναι αστείο για παράδειγμα το ότι παρουσιάζει τους αστροναύτες να είναι σε κανονική βαρύτητα όσο είναι μέσα στο airlock και μόλις ανοίγει και βρίσκονται στο «κενό του διαστήματος» ξαφνικά έχουμε zero-gravity.
Ειδικά εκείνη η σκηνή αγωνίας που πέφτει στο πάτωμα ο πρωταγωνιστής και κάνει μια υπεράνθρωπη προσπάθεια να σηκωθεί ενώ φοράει εκείνη την πολύ βαριά στολή, και δυο μέτρα πιο πέρα είναι σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, νομίζω ότι ήταν από τις πιο αστείες σκηνές του έργου.
2. Για τις ανάγκες της ταινίας έπρεπε να δημιουργηθεί ένα κλίμα απομόνωσης του πληρώματος. Και το πετύχανε αυτό εφευρίσκοντας ένα όριο πέρα από το οποίο δεν θα μπορούσαν να επικοινωνούν με τη Γη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, βάλανε και ένα χρονικό περιορισμό για να δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση. Φυσικά όλα αυτά είναι μπούρδες. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο όριο, αφού ούτε η πυκνότητα του Ηλιακού ανέμου (το πλάσμα που γεμίζει τον διαπλανητικό χώρο), αλλά ούτε και η φυσιολογική δραστηριότητα του Ήλιου δεν είναι απαγορευτικά για τις ράδιοεπικοινωνίες. Έχουμε στείλει άλλωστε διαστημόπλοια και στον Ερμή χωρίς πρόβλημα. Το όριο αυτό το επιλέξανε κάπου έξω από την τροχιά του Ερμή με χρόνο επικοινωνίας με τη Γη της τάξης των 6 λεπτών, γεγονός που κάνει ακόμα πιο περίεργο τον χρονικό περιορισμό.
3. Για να κορυφωθεί η ένταση και το δίλημμα, σε σχέση με τις πιθανότητες επιτυχίας της αποστολής, ο Ήλιος μας μετατρέπετε σε έναν σχετικιστικό αστέρα με ιδιότητες που αγγίζουν τα όρια της κβαντικής βαρύτητας στο εσωτερικό του, αφού όπως λέει και ο πρωταγωνιστής όταν θα πέσει η βόμβα στο εσωτερικό του Ήλιου θα αποκτήσει σχετικιστικές ταχύτητες και ο χωρόχρονος θα καμπυλωθεί τόσο πολύ που θα αρχίσουν οι επιπτώσεις της κβαντικής βαρύτητας με αποτέλεσμα το φαινόμενο να γίνετε κβαντικό και να μην μπορεί να αποδοθεί παρά μόνο μία πιθανότητα για την έκβασή του. Ήμαρτον. Αυτά δεν συμβαίνουν ούτε στο εσωτερικό τον μελανών οπών, πόσο μάλλον στον Ήλιο μας που πρακτικά είναι ένα απόλυτα κλασσικό Νευτώνειο άστρο.
4. Το φορτίο (η βόμβα) μπορεί να φτάσει στο κέντρο του Ήλιου. Πώς; Μα από τις στεμματικές οπές, ναι αυτές οι γνωστές τρύπες που τρυπάνε τον Ήλιο από άκρη σε άκρη. Και φυσικά η είσοδος τους είναι κάτι μαύρες τρύπες που φαίνονται στον Ήλιο, γνωστές ως Ηλιακές κηλίδες. Και πάλι Ήμαρτον. Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω πάνω σ’ αυτό. Μπούρδες. Το μόνο που θα πω είναι ότι οι στεμματικές οπές όπως και οι Ηλιακές κηλίδες έχουν να κάνουν με τη δομή του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου και φυσικά δεν είναι τίποτα τρύπες. Στο κέντρο του Ήλιου δεν μπορεί να φτάσει τίποτα.
Αυτά σε γενικές γραμμές σχετικά με τις λεπτομέρειες. Ας δούμε και το concept.
Ο Ήλιος πεθαίνει λοιπόν. Για κάποιο λόγο σταματάνε οι πυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του και εμείς πρέπει να τον ανάψουμε πάλι.
Όπως έκανα και κάπου αλλού, για να πάρουμε μία ιδέα του πράγματος θα πρέπει να αναφέρουμε κάποια νούμερα και από εκεί και πέρα αυτά θα μιλήσουν μόνα τους.
Για έναν αστέρα μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες χαρακτηριστικές χρονικές κλίμακες:
1. Η πρώτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο γρήγορα θα αντιδράσει ένας αστέρας σε μία διαταραχή από την ισορροπία, δηλαδή πόσο γρήγορα θα κινηθεί προκειμένου να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση αν τον διαταράξω (π.χ. αν τον συμπιέσω ελαφρός).
Η κλίμακα αυτή λέγεται υδροστατική (hydrostatic) και για τον Ήλιο είναι της τάξης των 27 λεπτών.
2. Η δεύτερη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο χρόνο χρειάζεται ένας αστέρας για να ακτινοβολήσει την βαρυτική του ενέργεια. Όπως όλοι ξέρουν, ένα σώμα θερμαίνετε όταν συμπιέζετε και ένα αέριο που θερμαίνετε εκπέμπει ακτινοβολία. Όταν ο μηχανισμός συμπίεσης είναι η ίδια η βαρύτητα του αερίου τότε έχουμε την χρονική κλίμακα
η οποία λέγετε Kelvin-Helmholtz και για τον Ήλιο είναι της τάξης των
3. Η Τρίτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο καιρό χρειάζεται ένα άστρο να κάψει τα πυρηνικά του αποθέματα και είναι
δηλαδή αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια για τον Ήλιο μας.
4. Τέλος η τέταρτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο χρόνο θα χρειαζόταν μια θερμική διαταραχή για να μεταφερθεί από το κέντρο του αστέρα μέχρι την επιφάνειά του και είναι
για τον Ήλιο μας. Αυτό τι μας λέει; Μας λέει ότι αν κάτι γινόταν στο κέντρο του Ήλιου που θα είχε ως αποτέλεσμα να ελαττωθεί η λαμπρότητά του, θα χρειάζονταν 10,000,000 χρόνια για να φτάσει η πληροφορία στην επιφάνεια του Ήλιου ή διαφορετικά η χρονική κλίμακα στην οποία συμβαίνουν τέτοιες αλλαγές είναι της τάξης των 10 εκατομμυρίων ετών και όχι τον μερικών δεκαετιών. Φυσικά αυτές οι χρονικές κλίμακες αναλογούν σε χρονικές στιγμές της ζωής ενός άστρου που είναι ανάλογες της τάξης μεγέθους των μερικών ημερών στην ζωή ενός ανθρώπου.
Αυτά τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους και υποδεικνύουν πόσο μη ρεαλιστικό είναι το όλο σενάριο.
Τέλος, γενικά θεωρώ ότι είναι άστοχο να γίνεται κριτική σε μία ταινία επιστημονικής φαντασίας στην επιστημονική βάση της. Εκτός αν η ίδια η ταινία διεκδικεί δάφνες επιστημονικής εγκυρότητας (βλέπε Deep Impact, The day after Tomorrow, Armageddon…). Η συγκεκριμένη ταινία έκανε στην Ελλάδα promotion σ’ αυτή τη βάση και φυσικά τρώει τα μούτρα της.
Δεν πιστεύω πάντως ότι αυτός ήταν ο στόχος του σκηνοθέτη, δηλαδή μια ταινία περισσότερο sci και λιγότερο fi.
Αν πρέπει να βάλω βαθμό, βάζω 2/5.
4 σχόλια:
Δεν θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ την επιστημονικότητα της ταινίας, (το παν σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να καταφέρεις τη δώσεις τη ρημάδα την ποιητική άδεια και να αφεθείς να απολαύσεις την ταινία,) θα ήθελα μόνο να σε ρωτήσω αν έχεις ακούσει για τα Q-balls και αν έχεις να γράψεις κάτι γι'αυτά. Αναφέρονται κάπου στον ιστότοπο της ταινίας, αλλά αν πας εκεί θα χαθείς, υπάρχουν όμως και αναφορές αλλού, όπως σε άρθρο του Popular Mechanics.
Εγώ έγραψα για την ταινία εδώ: Ταινία: Sunshine
Διόρθωση: Ταινία: Sunshine
Γεια σου Διαγόρα. Όπως αναφέρω και στο κείμενο, ο μόνος λόγος που έκανα κριτική στο επιστημονικό περιεχόμενο της ταινίας είναι το σχετικό promotion που έγινε. Anyway...
Για τα Q-balls δεν έχω και πολλά να σου πω. Ουσιαστικά προκύπτουν από τις θεωρίες υπερσυμμετρίας. Αν θέλεις να δεις κάποιες γενικές ιδέες γύρω από το θέμα σου προτείνω το σχετικό άρθρο από το wikipedia και τις εκεί αναφορές. Η βασική ιδέα πάντως είναι ότι αν έχεις κάποιο βαθμωτό πεδίο για παράδειγμα, το οποίο εξαρτάτε από κάποια παράμετρο, τότε μπορεί για κάποιες τιμές της παραμέτρου να συμβεί κάτι σαν αλλαγή φάσης και να δημιουργηθεί μια νέα κατάσταση ελάχιστης ενέργειας. Αυτή η διαδικασία λέγετε σπάσιμο συμμετρίας και βρίσκει εφαρμογές στην φυσική στοιχειωδών σωματιδίων, στην κοσμολογία (η φάση του πληθωρισμού οφείλετε σε μια τέτοια αλλαγή φάσης ενός πεδίου), στις αλλαγές φάσης των υλικών κλπ.
Αν θέλεις να δεις πιο καθαρά τι παίζει σχετικά με την ιδέα των Q-balls στην ταινία, εδώ υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη αναφορά.
Εγώ πάντως διατηρώ πολλά ερωτηματικά για το τι σημαίνει η φράση "a large blob of supersymmetric particles called a Q-ball has drifted into the solar core, and is slowly eating it away" και συγκεκριμένα το "eating it away" κομμάτι.
Τα Q-balls προβλέπεται ότι αντιδρούν με τα νουκλεόνια, προκαλώντας παραγωγή πιονίων, αλλά δεν ξέρω ποιες είναι οι ενεργές διατομές αυτών των αντιδράσεων και άρα τι θα σήμαινε αυτό για τον Ήλιο. Δεν ξέρω πάντως πως αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι δραματικά πιο γρήγορη από τον ρυθμό που αρχίζει να εκλείπει το υδρογόνο από τον πυρήνα κάποιου άστρου όταν αυτό είναι στο τέλος της φάσης της κύριας ακολουθίας ώστε να μπορεί να καλύψει τον χρόνο Kelvin-Helmholtz που χρειάζεται για να φτάσει μέχρι την επιφάνεια η πληροφορία και ακόμα αν το άστρο έχει φτάσει σε αυτή τη θέση πως θα μπορούσαμε να σώσουμε την κατάσταση καταστρέφοντας το Q-ball, αφού ο Ήλιος μας θα έχει τεχνητά ωθηθεί στην φάση του ερυθρού γίγαντα (ή σε κάποιο άστρο που έχει χάσει το Υδρογόνο του πυρήνα του και προσπαθεί να το συμπληρώσει με υλικό από τα εξωτερικά στρώματα???).
Ευχαριστώ για τις σκέψεις. Όπου λες "δεν ξέρω" το εκλαμβάνω ως "αμφιβάλλω", και καθώς φαίνεσαι να ξέρεις τι λες, (εικασία στην οποία συνηγορεί η ηλεκτρονική σου διεύθυνση από πανεπιστημιακό τμήμα φυσικής,) δίνω τη δέουσα προσοχή στις αμφιβολίες σου.
Δημοσίευση σχολίου