Πέμπτη 28 Μαΐου 2009

Colliding Particles - Όμορφα και απλά

Σε αντιδιαστολή με τα προηγούμενα και σε σχέση με την εκλαΐκευση της επιστήμης και την προσέγγιση προς το ευρύ κοινό, πέτυχα στο Physics Today την παρακάτω πολύ καλή προσπάθεια.

Μία ομάδα φυσικών που δουλεύουν στο LHC, πάνω στην ανίχνευση του σωματιδίου Higgs, δημιούργησαν το site http://www.collidingparticles.com/, στο οποίο ανέβασαν μία σειρά από videos, στα οποία καταγράφουν τις σκέψεις τους για την φυσική και την καθημερινότητά τους κάνοντας έρευνα. Το site έχει εκτός από τα videos, εκπαιδευτικό υλικό και παραπομπές για περισσότερη διερεύνηση.

Το site συνοδεύεται και από ένα κανάλι στο YouTube.

A series of films following a team of physicists involved in research at the Large Hadron Collider at CERN in Switzerland.
http://www.youtube.com/PFILMPFILMPFILM

Episode 1: Codename Eurostar

Episode 2: Big Bang Day

Episode 3: Conference Season

Episode 4: Problems



Πολύ όμορφη δουλειά. Υποδειγματική.

Κυριακή 24 Μαΐου 2009

CERN, Illuminati και Χαρδαβέλλας

Η σημερινή εκπομπή του Χαρδαβέλλα είναι σαν να έρχεται να συμπληρώσει την συζήτηση που κάναμε στο προηγούμενο θέμα.

Αυτό που προβάλλεται λοιπόν ως επιστήμη, είναι ένας αχταρμάς στον οποίο χωράνε μέσα συνωμοσίες για την κυριαρχία στη Γη (Illuminati, Εβραίοι), "επιστημονικές" μεγαλοστομίες και θεολογικοί υπαινιγμοί (σωματίδιο του "Θεού", πάμε να μάθουμε πως δημιουργήθηκε το σύμπαν, κλπ) και φυσικά θεωρίες καταστροφής (υπερόπλα αντιύλης). Αν είχε και σεξ και βία, θα ήταν "ιδανική τηλεόραση".

Πρωταγωνιστής, ακόμα μία φορά ο κ. Φουράκης. Φιλική συμμετοχή, Χρήστος Γούδις και Σοφία Χουρίδου. Κρίμα για την κ. Χουρίδου που έπαιξε και αυτή το παιχνίδι της αποχαύνωσης του τηλεοπτικού κοινού.

Αηδία...

Update:



Το παραπάνω slide-show θα μπορούσε με τα κατάλληλα σχόλια να γίνει ένα υπέροχο φωτορομάντζο...

Τρίτη 19 Μαΐου 2009

Συμπόσιο για την "Σύγχρονη Αστρονομία": The aftermath

Τελικά το συμπόσιο απέτυχε παταγωδώς στον στόχο του, τουλάχιστον όπως τον αντιλαμβάνομαι εγώ. Για εμένα, ο στόχος ήταν να έρθει ο κόσμος πιο κοντά στην Αστρονομία και να αποκτήσει μία επαφή με τις ομορφιές, τα μυστήρια και το μεγαλείο του Σύμπαντος και το πώς το διερευνούμε και εμπλουτίζουμε τη γνώση μας γι’ αυτό.

Έτσι, το πρώτο στοιχείο που συνετέλεσε στην αποτυχία ήταν η συμμετοχή του κόσμου, που ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη, ειδικά τις δύο πρώτες ημέρες του Συμποσίου. Αυτό μάλλον είχε μία ποικιλία από αιτίες. Μία από αυτές είναι ότι το promotion, το ανέλαβε αποκλειστικά η έγκριτη "Καθημερινή", η οποία ουσιαστικά έθαψε το γεγονός της εκδήλωσης για το Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Μπράβο στην εφημερίδα. Και γαμώ τους Χορηγούς Επικοινωνίας.

Μία άλλη αιτία φαίνεται ότι είναι ο "χαρακτήρας", το "ύφος" που έβγαλε προς τα έξω η εκδήλωση και που επισημάνθηκε και στα σχόλια του προηγούμενου post. Η συμμετοχή δηλαδή του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής με ομιλία με τίτλο "Από το ορατό και το αθέατο στο μη ορώμενο Σύμπαν" φαίνεται ότι προβλημάτισε και ξένισε κάποιους από αυτούς που είχαν ενημερωθεί και μάλλον έπαιξε κάποιο ρόλο στην μη συμμετοχή τους. Αυτή η υπόθεση, της συμμετοχής του Μητροπολίτη, έχει παρασκήνιο και είναι ένα θέμα που τελικά θα πρέπει να απασχολήσει την Ελ.Ασ.Ετ. τόσο συγκεκριμένα όσο και γενικότερα. Πάντως σίγουρα δυσανασχέτησε πολύς κόσμος που θεώρησε: α) ότι δεν έχει θέση ένας Μητροπολίτης σε μία επιστημονική εκδήλωση που έχει ως στόχο να φέρει το κοινό πιο κοντά στην Αστρονομία και β) ότι μία τέτοια κίνηση θυμίζει άλλες εποχές, όχι τόσο παλιές, όπου η εκκλησία ασκούσε την επιρροή της στην ακαδημαϊκή κοινότητα της Αστρονομίας, εποχές που θα έπρεπε να τις έχουμε προσπεράσει.

Όπως φάνηκε, το συμπόσιο χαρακτηρίστηκε από επιλογές που δεν είχαν να κάνουν με την ουσία του, αλλά ήταν περισσότερο επιλογές «πολιτικής» και αυτό φάνηκε και από την συμμετοχή του Χ. Ζερεφού, ο οποίος είχε ως θέμα της ομιλίας του τον λόφο της Πνύκας. Φυσικά, εκτός από τα σοβαρά, υπήρχαν και τα γραφικά. Πολύ καλή στιγμή ήταν όταν ο "Νομπελίστας" Ακαδημαϊκός, κ. Ζερεφός, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του αναφώνησε αγανακτισμένος ότι οι Αστρονόμοι θα πρέπει να κοιτάνε το αντικείμενό τους και να μην μπλέκονται στα χωράφια των άλλων, έχοντας προφανώς κάτι (ή κάποιον) στο μυαλό του.

Αυτά ήταν τα στοιχεία που σημάδεψαν την εκδήλωση και εδώ θα μπορούσα να κλείσω αυτό το post, αλλά θέλω να σταθώ λίγο παραπάνω στο θέμα του χαρακτήρα και του ύφους της εκδήλωσης σε σχέση με κάποιες ομιλίες.

Θα επικεντρωθώ στην Τρίτη ημέρα του Συμποσίου, η οποία παρουσίασε και μία αλλαγή φάσης.

Οι τρεις πρώτες ομιλίες (Δαγκλής, Βλάχος και Χαρμανδάρης) είχαν λίγο κόσμο, περίπου όσο και τις δύο πρώτες ημέρες. Όμως, λίγο πριν την ομιλία του Στράτου Θεοδοσίου άρχισε να μαζεύεται κόσμος. Αυτό είναι ενδεικτικό και των πραγμάτων. Ο κόσμος που εμφανίστηκε από εκείνο το σημείο και μετά ήταν άνθρωποι που ή ανήκαν στους φανατικούς θαυμαστές της εκπομπής «Το Σύμπαν που Αγάπησα» και ήρθαν για να ακούσουν και να δουν από κοντά τον ένα από τους δύο τηλεοπτικούς αστέρες (όπως ήταν εμφανέστατα η περίπτωση μίας κυρίας που καθόταν κοντά μου) ή ήταν άτομα που ήρθαν όχι για να γνωρίσουν την Αστρονομία, αλλά για να παρακολουθήσουν τον Μητροπολίτη να κηρύττει, όπως και έγινε.

Και αυτό είναι ακόμα ένα στοιχείο της αποτυχίας του Συμποσίου.

Θέλω να σταθώ λίγο στην ομιλία του Χαρμανδάρη, σε σχέση με τον στόχο που θα έπρεπε να έχει η εκδήλωση. Η ομιλία καταρχήν ήταν καταπληκτική. Ήταν η ουσία αυτού που έχει ως στόχο το Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Παρουσίασε με απλό τρόπο το κομμάτι από το αντικείμενο της Αστροφυσικής που τον αφορούσε και με απλές σκέψεις έβαλε στην λογική του Αστροφυσικού αυτούς που τον παρακολούθησαν. «Αναζητώντας την αλήθεια μέσα από το φως». Το φώς μας δίνει όλη την πληροφορία. Αρκεί να ξέρουμε πώς να την διαβάσουμε. Και η λογική πίσω από αυτό είναι απλή. Αυτά παρουσίασε και εξήγησε πολύ όμορφα ο Β. Χαρμανδάρης. Κατά την γνώμη μου, η πιο πετυχημένη από τις ομιλίες, αν και πρέπει να αναγνωρίσω ότι θέματα όπως αυτά που παρουσίασαν κάποιοι από τους άλλους ομιλητές είναι πιο δύσκολο να έρθουν κοντά σε κάποιον που δεν έχει καθόλου υπόβαθρο φυσικής. Αυτός ήταν και ο προβληματισμός του Λ. Βλάχου. Εκτός από αυτό όμως, το στοιχείο που έκανε κατά την γνώμη μου ιδιαίτερη την συγκεκριμένη ομιλία ήταν το ότι ουσιαστικά αποτέλεσε και την τελευταία διάλεξη με θέμα την Αστρονομία.

Από εκεί και πέρα η εκδήλωση άλλαξε χαρακτήρα.

Η επόμενη ομιλία ήταν η ομιλία του Θεοδοσίου, με θέμα την συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων στην Αστρονομία. Αναμφισβήτητα η συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων είναι σημαντική, αφού συστηματικοποίησαν την μελέτη του Ουρανού, πρότειναν τα πρώτα μοντέλα για να εξηγήσουν τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων και έφτιαξαν τους πρώτους καταλόγους. Αλλά από εκεί μέχρι το να ισχυρίζεται κάποιος ότι ο Δημόκριτος όταν διατύπωσε την ατομική θεωρία είχε στο μυαλό του τα στοιχειώδη σωματίδια και όχι τα άτομα του Boyle και του Lavoisier ή ότι ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την πληθωρισμική θεωρία της κοσμολογίας, φτάνει στα όρια του Λιακοπουλισμού. Δηλαδή έλεος. Με ποια έννοια μπορεί να πει κανείς ότι ο Δημόκριτος είχε στο μυαλό του μία διαφορετική εικόνα για το άτομο από αυτή του Boyle; Όσο για τα στοιχειώδη σωμάτια, δηλαδή ποια εννοούσε; Τα πρωτόνια και τα νετρόνια; Ή μήπως εννοούσε τα quarks; Έλεος. Για να μην πω για τον πληθωρισμό (ο Guth και ο Καζάνας είχαν διαβάσει Δημόκριτο) και τα άλλα που αναφέρθηκαν, όπως ότι ο Einstein, ο Heisenberg και διάφοροι άλλοι εμπνεύστηκαν από τον Αριστοτέλη. Ξεφτίλα. Μόνο τα ντιβάνια και τα ανάκλιντρα έλειπαν. Θα ήταν απείρως ουσιαστικότερη μία ομιλία για τους αρχαίους που να έχει και κάποια στοιχεία Αστρονομίας.

Και φτάνουμε στο τέλος, στην ομιλία του Μητροπολίτη. Ποια ήταν η σκοπιμότητα αυτής της επιλογής; Πως κόλλαγε με το Παγκόσμιο Έτος Αστρονομίας. Ο πρόεδρος της Ελ.ΑσΕτ. Κ. Τσίγκανος, έκανε μία προσπάθεια να το εξηγήσει, αλλά εμένα τουλάχιστον δεν με έπεισε.



Η ομιλία θύμιζε περισσότερο Κυριακάτικο κήρυγμα παρά οτιδήποτε άλλο. Όποιος την παρακολούθησε, μάλλον ήρθε πιο κοντά στον Μητροπολίτη παρά στην Αστρονομία. Ίσως αυτός να ήταν και ο στόχος εδώ που τα λέμε.

Η ουσία είναι ότι από την ομιλία του Μητροπολίτη, αυτό που βγήκε ήταν ότι το Σύμπαν υπάρχει για να μας υποδεικνύει τον Θεό και η Αστρονομία το κάνει αυτό εμφανές μελετώντας το Σύμπαν. Πολύ πετυχημένο συμπέρασμα ενδεχομένως για το παγκόσμιο έτος θεολογίας και μία εκδήλωση που θα διοργάνωνε η θεολογική σχολή.

Μεγάλη αποτυχία όμως για την συγκεκριμένη περίσταση. Είπε και άλλες βλακείες, που ένας αριστούχος φυσικός θα έπρεπε να ξέρει καλύτερα και να μην τις πει (σχετικότητα, απροσδιοριστία, σωματίδιο του θεού, θεωρία των πάντων: βλέπε video 5, 6), αλλά δεν έχω όρεξη να τις σχολιάσω.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλες παρασκηνιακές λεπτομέρειες, αλλά θεωρώ ότι δεν έχει νόημα. Άλλωστε είναι αρκετά embarrassing η παραπάνω εικόνα και χωρίς τέτοιες αναφορές.

Κρίμα. Κρίμα, γιατί η αστρονομία είναι ζωντανή στην Ελλάδα, τόσο σε ερευνητικό όσο και σε ερασιτεχνικό επίπεδο και η παραπάνω εικόνα ουσιαστικά τους προδίδει όλους αυτούς τους ανθρώπους. Κάποιοι πρέπει να το καταλάβουν αυτό.

Κυριακή 17 Μαΐου 2009

Ice Halos

Χθες είχαμε πάνω από την Αθήνα ένα αρκετά ενδιαφέρον και όμορφο ατμοσφαιρικό φαινόμενο. Στο χρονικό διάστημα από τις 11:00 πμ μέχρι και μετά τις 12:00 μπορούσε να δει κανείς ένα φωτεινό δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο, ο οποίο είχε και έναν ιριδίζον χαρακτήρα. Ακόμα, ανατολικά και ανάμεσα στον ορίζοντα και τον δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο, φαινόταν ένα "ουράνιο τόξο" που φυσικά δεν ήταν ουράνιο τόξο και φαινόταν να είναι τμήμα τόξου παράλληλου στον ορίζοντα (προοπτικά φαινόταν να έχει το κοίλο μέρος προς τα επάνω). Τέλος, για τους πιο παρατηρητικούς, υπήρχε και ένας φωτεινός δακτύλιος που εφαπτόταν στον Ήλιο και έτεμνε τον πρώτο δακτύλιο περνώντας έξω από αυτόν. Το φαινόμενο ήταν αρκετά όμορφο και είναι από τα φαινόμενα που είχα διαβάσει μόνο μέχρι χθες. Ok, δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο και τη Σελήνη έχω ξαναδεί, αλλά τα άλλα δύο ήταν πρώτη φορά.

Προσπάθησα να έχω μερικές φωτογραφίες του φαινομένου, αλλά δεν ήταν εύκολο. Μερικές τράβηξα με το κινητό, που δεν έχει και καμία φοβερή camera, και κάποιες άλλες έδωσα οδηγίες από το τηλέφωνο να τις τραβήξουν για χάρη μου. Παρακάτω παραθέτω τις φωτογραφίες:































Ελπίζω να διακρίνονται, στις όχι και τόσο καλές φωτογραφίες, αυτά που περιέγραψα παραπάνω. Με το γυμνό μάτι ήταν πολύ πιο καθαρά τα πράγματα.

Όπως και να έχει, τα παραπάνω οπτικά φαινόμενα, προκαλούνται από παγοκρυστάλλους που σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα.

22° Circular Halo

Το πρώτο φαινόμενο που περιγράφω είναι ο δακτύλιος γύρω από τον Ήλιο. Αυτό είναι και το πιο εμφανές και το πιο σύνηθες. Οφείλεται σε εξαγωνικούς πρισματικούς κρυστάλλους, στους οποίους διαθλάται το φώς. Μία πολύ όμορφη παρουσίαση της αρχής υπάρχει εδώ.

Circumhorizon arc

Αυτό είναι λογικά το δεύτερο φαινόμενο που περιγράφω και οφείλεται στην δημιουργία πλατιών πολυγωνικών κρυστάλλων στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι διαθλούν το φως του Ήλιου. Μια πολύ καλή φωτογραφία που είναι συνδυασμός ενός simulation και μιας πραγματικής φωτογραφίας, υπάρχει εδώ και δείχνει περίπου αυτό που είδαμε και εδώ στην Αθήνα.

Parhelic Circle

Αυτό είναι το τρίτο και το πιο δυσδιάκριτο από τις φωτογραφίες. Η περίπτωση που παρατήρησα χ8ες ήταν με τον Ήλιο σχετικά ψηλά στον ουρανό όπως παρουσιάζεται και εδώ. Αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην αντανάκλαση του φωτός από τις κατακόρυφες επιφάνειες των παγοκρυστάλλων.

Αυτά για το χθεσινό φαινόμενο. Το site Atmospheric Optics είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον και αξίζει να το ψάξει κανείς και με αφορμή το χθεσινό. Ελπίζω μόνο να μην ξεσάλωσαν χθες οι διάφοροι που έχουν μανία με τα chemtrails...

Τετάρτη 13 Μαΐου 2009

Συμπόσιο για την Σύγχρονη Αστρονομία

Στα πλαίσια του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας 2009, διοργανώνετε συμπόσιο για την Σύγχρονη Αστρονομία στις 15-17 Μαΐου 2009, στο Κεντρικό Κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Την Παρασκευή 15 Μαΐου, το πρόγραμμα ξεκινά στις 7:00 μμ.
Το Σάββατο 16 και την Κυριακή 17 Μαΐου, το πρόγραμμα ξεκινά στις 5:30 μμ και θα ακολουθήσει βραδινή παρατήρηση με τηλεσκόπια στο προαύλιο.

Δευτέρα 11 Μαΐου 2009

War Dynamics

Είδα προχθές στο youtube το παρακάτω πολύ ενδιαφέρον video από τα TED lectures:
http://www.ted.com By pulling raw data from the news and plotting it onto a graph, Sean Gourley and his team have come up with a stunning conclusion about the nature of modern war -- and perhaps a model for resolving conflicts.



Σχετικά με το θέμα έγραψε και η εφημερίδα Telegraph, Scientists find 'law of war' that predicts attacks[Telegraph].

Η ιδέα είναι καταπληκτική. Οι πολεμικές συρράξεις παρουσιάζουν universality. Περιγράφονται από έναν νόμο δύναμης όπου η κλίση αποτελεί την παράμετρο τάξης του συστήματος και σχετίζεται με το πόσο συμπαγείς ή κατακερματισμένες είναι οι δυνάμεις αντίστασης.

Πολυπλοκότητα εν δράση.

Τετάρτη 6 Μαΐου 2009

«Φροντιστήριο» στον Αλμπερτ Αϊνστάιν

Λίγο καθυστερημένα..

Στην «έγκυρη» Καθημερινή διαβάσαμε στις 02-04-09 (από εδώ):
«Για μένα το όραμα ήταν και είναι να φτάσει το έργο του Καραθεοδωρή στα Ελληνόπουλα. Κατά τη διάρκεια της προσπάθειας ανάδειξής του έργου του λέγαμε ότι είναι 'δάσκαλος' του Αϊνστάιν για να μας προσέξουν», επισημαίνει στο kathimerini.gr o κ. Λιπορδέζης χωρίς μάλιστα να κρύβει την ικανοποίηση του από την «υποδοχή» που επεφύλαξε στον Καραθεοδωρή η σειρά του «ΣΚΑΪ» «Μεγάλοι Έλληνες». «Το γεγονός ότι αναδείχτηκε στην 12η θέση αποτελεί για εμάς ένα 'τεστ' για ότι κάναμε όλα αυτά τα χρόνια», λέει χαρακτηριστικά...

«Φροντιστήριο» στον Αλμπερτ Αϊνστάιν

Πολλάκις έχει γραφτεί ότι ο Καραθεοδωρή ήταν δάσκαλος του Αϊνστάιν, κάτι που δεν ευσταθεί κυριολεκτικά. Ο κ. Λυγερός ξεδιαλύνει οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις, πληροφορώντας μας ότι ο Καραθεοδωρή συνέβαλε στη θεμελίωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, προσπάθεια, ωστόσο, υψίστης δυσκολίας όχι μόνο για την τότε εποχή αλλά και για τη σημερινή. Η συνεργασία που είχαν οι δύο άντρες αφορούσε «την αξιωματική θεμελίωση της θεωρίας του», όπως γράφει ο κ. Λυγερός σε άρθρο του.

«O Αϊνστάιν είχε τελειώσει τη θεωρία της σχετικότητας το 1905, τη γενίκευσε με μεγάλες δυσκολίες το 1914 ώσπου να πάρει την τελική της μορφή το 1915. Από το 1916 και έπειτα αντιμετωπίζει μαθηματικά προβλήματα και δεν ξέρει πώς να τα λύσει. Τότε είναι που έρχεται σε επαφή με τον Καραθεοδωρή και ζητά τη βοήθειά του», σχολιάζει.

Ο Έλληνας μαθηματικός κέρδισε επιστημονικά τον Αινστάιν ο οποίος προέβη ουκ ολίγες φορές σε φιλοφρονήσεις, καταγεγραμμένες στην μεταξύ τους αλληλογραφία.

Από τα τρία προβλήματα-ερωτήσεις που του είχε θέσει ο Αϊνστάιν, ο Καραθεοδωρή έλυσε τα δύο. «Για να μην νομίζετε ότι δεν έλυσε το τρίτο, από το 1928 και μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί καμιά απάντηση στο τρίτο ερώτημα», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Λιπορδέζης.


WTF????

Τι έγινε ρε παιδια; (Που έλεγε και ο Παπαδοπουλος στους Απαράδεκτους)

Καταρχήν, τι μας λέει ο κ. Λιπορδέζης;;; Απλά το έλεγαν ότι είναι ο δάσκαλος για χάριν εντυπωσιασμού; Δηλαδή κορόιδευαν τον κόσμο για να τραβήξουν την προσοχή; Και αυτό το λέει για καλό; Ή μήπως είναι δικαιολογία; Και τώρα που το παραδέχεται, τι σημαίνει αυτό; Ε, εντάξει, δεν έγινε και τίποτα;
Είμαστε σοβαροί;

Και αυτός που τα λέει πάει στο διάολο (προφανώς έχει το ακαταλόγιστο)... Ο άλλος που τα ακούει και δεν αντιδρά;;;

Και πάμε τώρα στον κ. Λυγερό. Το άρθρο αναφέρει ότι "ο κ. Λυγερός ξεδιαλύνει οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις" και πράγματι το κάνει μέχρι ένα σημείο στη σελίδα του, όπου παρουσιάζει πως ο Καραθεοδωρή δεν έχει καμία συμβολή στη δημιουργία της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, αλλά μετά τα κάνει σκατά και πάλι, αφού από αυτό συμπεραίνει ότι έκανε την αξιωματική θεμελίωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Μα καλά, με 3 επιστολές τις οποίες αναφέρει ο κ. Λυγερός, γίνεται η αξιωματική θεμελίωση της Γενικής Σχετικότητας; Έλεος!!!!!!!!!!!

Contributors to general relativity
Contributors to the mathematical background for general relativity
Timeline of relativity and gravitation
Timeline of General Relativity and Cosmology from 1905
Timeline Of Black Hole Physics
Timeline Of Gravitational Physics And Relativity