Περί Ενέργειας

Με αφορμή κάποια πρόσφατα άρθρα σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και τις επιπτώσεις της, είπα να μαζέψω μερικά λίνκς πάνω στο θέμα.

Ξεκινάω λοιπόν παραθέτοντας το λινκ για ένα άρθρο στο Physics Today πάνω στο θέμα της πυρηνικής ενέργειας. Nuclear power: The only available solution to global warming (Physics Today). Το άρθρο στην ουσία σχολιάζει κάποια θέματα σχετικά με την ασφάλεια και τις προοπτικές της πυρηνικής ενέργειας υπό τη μορφή αποδόμησης 6 μύθων πάνω στο θέμα.

Σχετικό με τον πρώτο μύθο που αναφέρει το παραπάνω άρθρο είναι και το άρθρο, Estimating maximum global land surface wind power extractability and associated climatic consequences (Earth Syst. Dynam. 2 (2011) 1-12), το οποίο παρουσιάζει στην ουσία τους θερμοδυναμικούς περιορισμούς που έχει η αιολική ενέργεια.

Σχετικά με τον δεύτερο μύθο και το ζήτημα της ασφάλειας της πυρηνικής ενέργειας, πρόσφατα παρουσιάστηκε μια σχετική μελέτη, μια ανάλυση της οποίας μπορεί να βρει κανείς στο άρθρο, Nuclear Power Saves Millions Of Lives (BUSINESS INSIDER), και η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό Environ. Sci. Technol. με τίτλο, Prevented Mortality and Greenhouse Gas Emissions from Historical and Projected Nuclear Power. Τα αποτελέσματα είναι αρκετά ενδιαφέροντα, αν και θα μπορούσε να πει κανείς ότι η μελέτη εμπεριέχει αρκετές απλουστεύσεις. Όπως και να έχει, δίνει μια τάξη μεγέθους η οποία συνοψίζεται στον τίτλο του άρθρου στο Business Insider και είναι ότι η παραγωγή ενέργειας με τα πυρηνικά έναντι του άνθρακα έχει θετικό ισοζύγιο σε ζωές της τάξης των εκατομμυρίων. Αυτό το άρθρο μάλιστα κολλάει με ωραίο τρόπο και με ένα παλαιότερο άρθρο του Scientific American με τίτλο, Coal Ash Is More Radioactive than Nuclear Waste, το οποίο περιγράφει ουσιαστικά το ότι η ραδιενέργεια που διαφεύγει στο περιβάλλον από την καύση άνθρακα είναι τελικά πολύ περισσότερη από την ραδιενέργεια που διαφεύγει από την λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου.

Τέλος, στο γενικό κλίμα του πρώτου άρθρου, θέλω να παρουσιάσω και αυτό το βίντεο από μια διάλεξη στο Τμήμα φυσικής της Αθήνας πάνω στο θέμα της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας από Accelerator-Driven Systems.

Πυρηνική Ενέργεια από Accelerator Driven Systems from Vagelford on Vimeo.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ
Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2010, 13:00-14:00
Κτήριο Φυσικής, Αίθουσα Συνελεύσεων Τμήματος
Ομιλητής: Άγγελος Αγγελόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής ΕΚΠΑ)
Τίτλος Ομιλίας: Το ενεργειακό πρόβλημα: Η επιλογή της Πυρηνικής ενέργειας
A subcritical reactor is a nuclear fission reactor that produces fission without achieving criticality. Instead of a sustaining chain reaction, a subcritical reactor uses additional neutrons from an outside source. The neutron source can be a nuclear fusion machine or a particle accelerator producing neutrons by spallation. Such a device with a reactor coupled to an accelerator is called an Accelerator-Driven System (ADS)...
In nuclear physics, an energy amplifier is a novel type of nuclear power reactor, a subcritical reactor, in which an energetic particle beam is used to stimulate a reaction, which in turn releases enough energy to power the particle accelerator and leave an energy profit for power generation. The concept has more recently been referred to as an accelerator-driven system (ADS)...
Accelerator-driven Systems (ADS) and Fast Reactors (FR) in Advanced Nuclear Fuel Cycles

Όλα αυτά έχουν ενδιαφέρον και σε σχέση με την συγκυρία με το θέμα με την ψηφοφορία για το εμπόριο ρύπων στην ευρωπαϊκή ένωση και τα διάφορα απίθανα που ακούγονται για τα φωτοβολταϊκά και τα σχέδια της κυβέρνησης.
Αυτά.

Φιτιλιές...

Εδώ και μερικές μέρες έχω αρχίσει και διαβάζω ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, το Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid (GEB). Δεν θα περιγράψω εδώ τι ακριβώς πραγματεύεται το βιβλίο, αλλά ένα από τα ενδιαφέροντα θέματα που αγγίζει είναι το ζήτημα της αυτοαναφορικότητας. Και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι η αυτοαναφορικότητα εμφανίζεται στο βιβλίο σε πολλά επίπεδα. Καταρχήν παρουσιάζεται μέσα στα μαθηματικά (μέσα από τη θεωρία της λογικής και των αξιωματικών συστημάτων) και την τέχνη (μέσα από τα έργα των Escher και Bach) αλλά ενσωματώνεται και στην ίδια την δομή του βιβλίου μέσα από διάφορους διαλόγους όπου οι ήρωες βρίσκονται μέσα σε ιστορίες που μιλάνε για τους ίδιους τους ήρωες και επιδεικνύουν τα νοήματα που προσπαθεί να αναπτύξει το GEB. Έχει λοιπόν πολύ ενδιαφέρον και είναι ένα πολύ καλά στημένο νοητικό παιχνίδι (μέχρι στιγμής).

Ωραία, αλλά που κολλάει τώρα αυτό με τα παρακάτω; Το κλειδί είναι η αυτοαναφορικότητα, η οποία έχει πάντα ενδιαφέρον όταν εμφανίζεται, είτε μιλάμε για το GEB, είτε για το ποστ ενός δημοσιογράφου που ωρύεται για την ποιότητα της διαδικτυακής ενημέρωσης και για την λογοκλοπή στο διαδίκτυο ενώ ο ίδιος είναι υπεύθυνος για δύο από τα χειρότερα πατσαβουροδημοσιογραφικά sites που έχουν κάνει το "clopypaste χωρίς αναφορές" τέχνη, είτε για οτιδήποτε άλλο. Και ερχόμαστε στο προκείμενο λοιπόν.

Μου επισήμανε λοιπόν σήμερα ένας φίλος το παρακάτω post στο blog Clopy&Paste, το οποίο έχει ως θέμα το ζήτημα της εξέλιξης και την σχετική αντιπαράθεση ανάμεσα στην εξέλιξη και την θρησκεία. Το post λοιπόν έχει τον τίτλο, "Απάντηση στο σχόλιο αναγνώστη... σε ένα άλλο θέμα". Και που μπαίνει η αυτοαναφορικότητα σε όλα αυτά;

Το σχόλιο του αναγνώστη στο οποίο δίνεται η απάντηση, εν συντομία έλεγε ότι, "Οι θρησκείες είναι μέσο χειραγώγησης, ο θεός δεν έχει αποδειχθεί, η εξέλιξη είναι μια επιστημονική θεωρία με αποδείξεις, κάποιες από αυτές βασίζονται και στην ραδιοχρονολόγιση...".

Ξεκινά λοιπόν η όλη επιχειρηματολογία με κάποια σχόλια για τις "άλλες" θρησκείες, κάποια σχόλια γύρω από το "αποδείξεις vs ενδείξεις", μερικά στοιχεία της κλασικής επιχειρηματολογίας ότι η εξέλιξη δεν είναι επιστημονική θεωρία, κάποιες χαζομάρες γύρω από το ότι παλιά (στον μεσαίωνα για παράδειγμα) που οι θρησκείες επικρατούσαν, οι άνθρωποι ήταν πιο ηθικοί και τα πράγματα ήταν καλύτερα ενώ σήμερα που επικρατούν οι αρχές του ουμανισμού οι άνθρωποι σφάζονται μεταξύ τους χωρίς όρια... και φτάνει σε ένα σημείο και λέει:

Θυμάμαι μικρός στο μπακάλικο της γειτονιάς άφηναν τα εμπορεύματα έξω το μεσημέρι που έκλεινε και κανείς δεν έκλεβε. Σήμερα δεν φτάνει να τα κλειδώσεις μέσα, χρειάζεσαι και security (Οι στατιστικές δείχνουν ανοδική τάση σε όλα τα εγκλήματα και καθοδική τάση στους πνευματικούς δείκτες της κοινωνίας (π.χ. μόρια εξετάσεων για εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, διδακτέα ύλη στα σχολεία))! Τί φταίει για την κατηφόρα αυτή; Μήπως η αθεΐα; Αν εξελιχθήκαμε τυχαία από την αμοιβάδα, τότε γιατί να μην σκοτώσω, γιατί να μην κλέψω; Ο πιστός στον Θεό δεν θέλει να το κάνει για να μην παραβεί τον νόμο Του. Ο ουμανιστής τι να φοβηθεί; Αφού αυτός είναι "Θεός";

"""""Αυτοαναφορικότητα"""""

Ο τύπος μιλάει για πτώση στους πνευματικούς δείκτες και αναφέρει το χαμηλό επίπεδο της εκπαίδευσης στα σχολεία και το όλο κείμενο είναι ζωντανό παράδειγμα αυτού ακριβώς του γεγονότος, αφού είναι γεμάτο από ανακρίβειες, παρανοήσεις και χαμηλό επίπεδο επιχειρημάτων...

Κάποιος άλλος θα μπορούσε να ξεκινήσει και να σχολιάζει τις διάφορες σοφιστείες που παρουσιάζει το κείμενο ως κριτική στην αθεΐα στο επίπεδο της ηθικής, αλλά εμένα δεν με ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Άλλωστε, τα επιχειρήματα εκεί είναι εμφανώς μη σοβαρά.

Εγώ θα σταθώ σε δύο άλλα σημεία που είναι ενδεικτικά και της αυτοαναφορικότητας που επικαλέστηκα πιο πάνω για το συγκεκριμένο κείμενο.

Το πρώτο σημείο έχει να κάνει με την κριτική για την επιστημονικότητα της θεωρίας της εξέλιξης βασισμένη στο επιχείρημα ότι η θεωρία δεν έχει παραμείνει όπως την διατύπωσε ο Δαρβίνος:

Ο ίδιος ο Δαρβίνος είχε γράψει στο "The origin of The Species" "If my theory be true, numberless intermediate varieties, linking most closely all of the species of the same group together must assuredly have existed" (σελ. 416/1148 εκδ. bookeen.pdf) (Δηλαδή, εάν η θεωρία μου είναι αληθής, αμέτρητα απολιθώματα ενδιάμεσων ειδών συνδέοντας τα πλησιέστερα ήδη έχουν οπωσδήποτε υπάρξει). Πάντως σήμερα, 152 χρόνια μετά, εκτός από μερικές απάτες (Nebraska man, Piltdown man) και παρεξηγήσεις (π.χ. Αρχαιοπτέρυξ, Νεάντερταλ) δεν έχει βρεθεί ΚΑΝΕΝΑ. Και είναι τόσο ενοχλητική αυτή η έλλειψη για τους υποστηρικτές της θεωρίας που αναγκάστηκαν να τη διορθώσουν με τη λεγόμενη "Διασταδιακή εξέλιξη" (Punctuated Equilibrium). Κύριοι εκφραστές της θεωρίας αυτής είναι ο Stephen Jay Gould του Harvard και ο Νiles Eldredge του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας (Και αυτοί άγνωστοι είναι; Tότε πρέπει να αναφέρομαι μόνο στον Steven Hawking, στον Einstein και στον Νεύτωνα)...

Παρακάτω, ως επιστέγασμα, αναφέρονται και άλλες βλακείες που δείχνουν σαφή άγνοια για το περιεχόμενο και τη λογική της ίδιας της θεωρίας της εξέλιξης είτε μιλάμε για την αρχική της διατύπωση είτε μιλάμε για τη σύγχρονη μορφή της, αλλά το σημαντικό σημείο του παραπάνω επιχειρήματος είναι ότι επιδεικνύει μια σαφέστατη άγνοια του πως εξελίσσεται η ίδια η γνώση και οι επιστημονικές μας θεωρίες. Η επιστήμη δεν είναι ένα ακλόνητο μόρφωμα. Είναι μια δυναμική κατασκευή που προσπαθεί να προσεγγίσει αυτό που παρατηρούμε στη φύση. Στην διαδικασία αυτή, οι θεωρίες μας μπορεί να τροποποιηθούν σε διάφορα επιμέρους στοιχεία τους, προσαρμοζόμενες στα νέα δεδομένα, μπορεί να αναθεωρηθούν κάποιες από τις βασικές μας αρχές ή ακόμα και να εγκαταλειφθούν κάποιες θεωρίες τελείως αν είναι αδύνατο να προσαρμοστούν στα δεδομένα. Με λίγα λόγια, οι ίδιες οι θεωρίες μας εξελίσσονται.

Για παράδειγμα, η βαρύτητα είναι μια από τις θεωρίες που έχουμε για την φύση. Η όλη ιστορία ξεκίνησε από την θεμελιώδη διαπίστωση ότι τα πράγματα πέφτουν προς τη Γη. Οι ιδέες όμως πίσω από αυτή την αρχική διαπίστωση έχουν αλλάξει δραματικά με το πέρασμα του χρόνου. Αρχικά μπορεί να πει κανείς ότι είχαμε το μοντέλο του Αριστοτέλη όπου τα πράγματα πέφτανε γιατί η θέση τους ήταν στη Γη (θέση βασισμένη σε συγκεκριμένη μεταφυσική θεώρηση). Μετά ήρθε η θεωρεία του Νεύτωνα για την βαρύτητα, όπου άλλαξαν τόσο τα θεμέλια του τι ήταν η βαρύτητα όσο και η ίδια η περιγραφή, πράγμα που μας οδήγησε σε νέα φαινόμενα. Αργότερα ήρθε η γενική θεωρεία της σχετικότητας, η οποία άλλαξε δραματικά τα θεμέλια (η βαρύτητα είναι πια η καμπύλωση του χωροχρόνου) αλλά οι αλλαγές στα καθημερινά φαινόμενα ήταν πολύ λεπτές, τόσο όσο χρειαζόταν. Η γνώση μας εξελίχθηκε. Άλλαξε. Αυτό τι σημαίνει όμως; Με ποια έννοια αναιρεί η αλλαγή στον χρόνο την σημερινή γνώση και αντίληψη που έχουμε για το φαινόμενο;

Η ουσία είναι ότι η επιστήμη εξελίσσεται και εισάγει νέα στοιχεία ή διορθώνει παλιά και από αυτή τη διαδικασία προκύπτει ένα ισχυρότερο μοντέλο για την περιγραφή του πως λειτουργεί η φύση. Αυτή η δυνατότητα της επιστήμης γενικότερα, το να εξελίσσεται ενσωματώνοντας τη νέα γνώση δηλαδή, είναι και η δύναμή της σε αντίθεση με άλλα άκαμπτα μορφώματα.

Και αφού είπαμε αυτά σχετικά με τις επιστημονικές θεωρίες (δεν θέλω να μπω στα ειδικότερα με την εξέλιξη και τη βιολογία θέματα που θίγονται, για τα οποία μπορεί να βρει κανείς όλες τις απαντήσεις στο "Το μεγαλύτερο θέαμα στη Γη"), ας έρθουμε και σε ένα ποιο κοντινό και συγκεκριμένο θέμα.

Το άλλο σημείο που θίγει το άρθρο (προκειμένου να χτυπήσει την εξέλιξη) και είναι το δεύτερο σημείο με το οποίο θέλω να ασχοληθώ, είναι το θέμα της ραδιοχρονολόγισης και της εγκυρότητάς της ως μέθοδος. Συγκεκριμένα αναφέρει:

Σήμερα στην ατμόσφαιρα υπάρχει 0,000756% C14. Λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας κάποια άτομα Ν14 χάνουν 1 πρωτόνιο και μετασχηματίζονται σε C14. Αυτός είναι ραδιενεργός που σημαίνει ότι αν πάρουμε 1 γραμμάριο σε 5.730 χρόνια θα έχουμε μισό γραμμάριο, υπό την προϋπόθεση ότι ο ρυθμός διάσπασης θα μείνει σταθερός. Όμως, έχει ανακαλυφθεί (2) ότι δεν είναι και τόσο σταθερός, αλλά εξαρτάται, για κάποιο λόγο, από την ηλιακή δραστηριότητα. Συνεπώς, τα 5.730 χρόνια δεν είναι πάντα τόσα, αλλά θα μπορούσε κάποτε να ήταν 57.000 ή 500 χρόνια. Ποιός ξέρει; Κανείς δεν ήταν εκεί!

(2) The mystery of the Varying Nuclear Decay Constant (Physics World - Purdue University http://physicsworld.com/cws/article/news/36108)

Καλά... 3 λαλούν και 2 χορεύουν...

Στην συνέχεια λέει και άλλα για την ραδιοχρονολόγιση, αλλά ας σταθούμε σ' αυτό για αρχή. Για να δούμε τι ακριβώς έχει ανακαλυφθεί που οδήγησε τον φίλο μας στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος ημιζωής του C-14 θα μπορούσε να είναι κάποτε 57,000 χρόνια, κάποτε 5,730 χρόνια και κάποτε 500 χρόνια. Καταρχήν, εκτός από το άρθρο στο physics world, μπορεί να βρει κανείς ενδιαφέρουσες συζητήσεις για το θέμα και εδώ και εδώ. Οι δε εργασίες πάνω στο θέμα είναι οι arXiv:0808.3156, arXiv:0808.3283 και arxiv:0809.4248. Τι λένε λοιπόν οι συγκεκριμένες δουλειές;

Οι Jere H. Jenkins και Ephraim Fischbach, μελετώντας το ισότοπο του μαγγανίου Mn-54, το οποίο έχει χρόνο ημιζωής περίπου 312 μέρες, διαπίστωσαν ότι ο ρυθμός των διασπάσεών του παρουσίαζε κάποια διακύμανση η οποία βρήκαν ότι είχε κάποια συσχέτιση με κάποια γεγονότα αυξημένης ηλιακής δραστηριότητας. Καταρχήν, εδώ πρέπει να πούμε δύο πράγματα σχετικά με τις ραδιενεργές διασπάσεις. Οι ραδιενεργές διασπάσεις είναι τυχαίες. Το πότε θα διασπαστεί ένας ραδιενεργός πυρήνας είναι απολύτως τυχαίο γεγονός. Ένας πυρήνας μπορεί να διασπαστεί τώρα, σε 10 χρόνια ή σε 10,000,000,000 χρόνια. Αυτό που αλλάζει, είναι η πιθανότητα του καθενός από τα προηγούμενα ενδεχόμενα. Έτσι όταν έχει κανείς έναν αρκετά μεγάλο αριθμό πυρήνων, μόνο τότε μπορεί να μιλήσει για τον ρυθμό με τον οποίο θα διασπώνται αυτοί οι πυρήνες και ο ρυθμός αυτός θα εξαρτάται από το πλήθος των πυρήνων που υπάρχουν και από έναν συντελεστή που έχει να κάνει με τον χρόνο ημιζωής του ραδιενεργού πυρήνα. Συγκεκριμένα ο ρυθμός αυτός είναι $$\reverse\opaque \frac{dN}{dt}=-\lambda N$$, όπου το "-" είναι γιατί οι πυρήνες μειώνονται με τον χρόνο. Αυτό που βρήκαν λοιπόν οι Jenkins και Fischbach ήταν ότι ο ρυθμός αυτός δεν ήταν αυτό που περίμεναν. Στο παρακάτω γράφημα φαίνεται ο αριθμός των διασπάσεων που κατέγραφαν ανά διαστήματα 4ων ωρών διαιρεμένος με τον αριθμό των διασπάσεων που θα περίμεναν να έχουν δεδομένης της ημιζωής του ισοτόπου και του αριθμού των πυρήνων που διέθεταν κάθε στιγμή (μπλε γραμμή).



Αν ο ρυθμός των διασπάσεων ήταν πάντα αυτό που περίμεναν θα έπρεπε οι τιμές να είναι συνέχεια κοντά στο 1, αλλά αυτό που φαίνεται είναι ότι κάποια στιγμή, η οποία συσχετίζεται με μία έξαρση στις ακτίνες Χ εξαιτίας μιας ηλιακής έκλαμψης (η ροή των ακτίνων Χ είναι η κόκκινη γραμμή), οι τιμές πέφτουν αρκετά κάτω από το 1. Φυσικά θα προσέξατε ότι τα μπλε σημεία στο γράφημα βρίσκονται πολύ σπάνια στην τιμή 1 και αυτό έχει να κάνει φυσικά με το γεγονός ότι η όλη διαδικασία των διασπάσεων είναι τυχαία και μόνο στατιστικά παρουσιάζει έναν κανονικό ρυθμό διάσπασης. Για την ακρίβεια, η στατιστική διακύμανση όπως την δίνουν στην εργασία τους οι Jenkins και Fischbach είναι $$\reverse\opaque \sqrt{N}=2\times10^4$$, που σημαίνει ότι οι τιμές θα πρέπει να παίζουν κατά 0.00005. Αν προσέξει κανείς την μπλε γραμμή μπορεί να δει πράγματι ότι οι τιμές έχουν αυτή τη διακύμανση, εκτός από την μεγάλη βουτιά όπου εκεί πέφτει ο ρυθμός κατά 0.0002 δηλαδή μία τάξη μεγέθους παραπάνω. Τι σημαίνει όμως αυτό; Πρακτικά, πολύ λίγα πράγματα, όπως μπορεί να δει κανείς από το παρακάτω γράφημα, το οποίο δείχνει την εξέλιξη της ραδιενεργού διάσπασης του Mn-54 σε διάστημα ενός μήνα



Αυτό που είναι εμφανές είναι ότι ο ρυθμός της διάσπασης (η κλίση της καμπύλης) μπορεί να θεωρηθεί με πολύ καλή ακρίβεια σταθερός και όπως φαίνεται η καμπύλη κάνει πολύ καλό fit στην πράσινη ευθεία. Με λίγα λόγια, αυτή η τόσο μικρή περιστασιακή διακύμανση στον "στιγμιαίο ρυθμό" (της τάξης του 10^-4) έχει ακόμα μικρότερη επίπτωση στον μέσο ρυθμό σε μεγάλη χρονική κλίμακα.

Παρόμοια είναι τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται και στις υπόλοιπες σχετικές δουλειές, όπου τελικά αυτό που προτείνεται ως μοντέλο είναι ότι πιθανών τα ηλιακά νετρίνα να παίζουν κάποιο ρόλο στον ρυθμό των διασπάσεων των πυρήνων που δίνουν β-διάσπαση (αν και κάτι τέτοιο θεωρείται πολύ απίθανο δεδομένων των μέχρι τώρα γνωστών ιδιοτήτων των νετρίνων).

Δηλαδή, με λίγα λόγια, αν και κάτι τέτοιο θα είχε ενδιαφέρον για την φυσική (αν το φαινόμενο είναι πραγματικό, όπου υπάρχει ακόμα αμφιβολία γι'αυτό το θέμα) δεν μπορεί να προκαλέσει δραματικές αλλαγές στα δεδομένα της ραδιοχρονολόγισης. Όπως και να έχει, οι αριθμοί 57,000 χρόνια, 5,730 χρόνια και 500 χρόνια, που παρουσιάζονται ως πιθανές διακυμάνσεις στους χρόνους ημιζωής του C-14 είναι απόλυτα γελοίοι και προφανώς εξυπηρετούν μόνο την δημιουργία εντυπώσεων.

Λέει και άλλα το άρθρο για το θέμα της ραδιοχρονολόγισης, όπως το πως μπορούμε να γνωρίζουμε την σύσταση της ατμόσφαιρας παλαιότερα (υπάρχουν δείγματα της ατμόσφαιρας παγιδευμένα στους πάγους που τα χρησιμοποιούν όσοι κάνουν κλιματικά μοντέλα), αναφέρει και κάποια παραδείγματα αστοχίας της ραδιοχρονολόγισης με C-14 (αναφέρει το παράδειγμα ενός μαμούθ, για το οποίο όμως βρήκα στα γρήγορα αυτή την ενδιαφέρουσα αναφορά η οποία με κάνει να νιώθω περίεργα και για την ειλικρίνεια των παρουσιαζόμενων στοιχείων, πέρα από όλα τα άλλα), ενώ αναφέρει και την ραδιοχρονολόγιση με Κάλιο και Αργό ως προβληματική όπως και του C-14 (άσχετα αν διαφέρουν θεμελιωδώς ως διαδικασίες). Δεν με ενδιαφέρει να ασχοληθώ με αυτά (αν και υπάρχει και εκεί ψωμί). Δηλαδή νομίζω ότι παρα-ασχολήθηκα κιόλας.

Το θέμα είναι ότι μου την σπάει αυτού του είδους η στρατευμένη παραποίηση.

Καλό Σεπτέμβρη να έχουμε, αν και δεν το βλέπω.

Αύγουστος 2010

Πάνε 3 χρόνια από τότε που ξεκίνησα αυτό το blog... Πως περνάει ο καιρός ε;

Τέτοια εποχή πριν 3 χρόνια, εκτός από το ότι καιγόταν η μισή Ελλάδα, είχα ανεβάσει κάποια posts για την πυρηνική ενέργεια που ήταν hot topic εκείνες τις ημέρες, τα οποία είχαν και κάποια ενημερωτικά βίντεο σχετικά με την ραδιενέργεια και τα πυρηνικά.

Επειδή πλησιάζουν οι ημέρες, να θυμίσω ότι στις 6 Αυγούστου του 1945 το βομβαρδιστικό Enola Gay έριξε τη βόμβα Little Boy στην Χιροσίμα και στις 9 Αυγούστου ένα άλλο βομβαρδιστικό έριξε τη βόμβα Fat Man στο Ναγκασάκι.

Από τα γεγονότα αυτά είναι εμπνευσμένο και το ομώνυμο τραγούδι των OMD

Enola gay, you should have stayed at home yesterday
Aha words can't describe the feeling and the way you lied

These games you play, they're gonna end it more than tears someday
Aha enola gay, it shouldn't ever have to end this way

It's 8:15, and that's the time that it's always been
We got your message on the radio, conditions normal and you're coming home

Enola gay, is mother proud of little boy today
Aha this kiss you give, it's never ever gonna fade away

Enola gay, it shouldn't ever have to end this way
Aha enola gay, it shouldn't fade in our dreams away

It's 8:15, and that's the time that it's always been
We got your message on the radio, conditions normal and you're coming home

Enola gay, is mother proud of little boy today
Aha this kiss you give, it's never ever gonna fade away.

Αυτά μου τα θύμισε ένα άρθρο που ανέβηκε στο physics4u σχετικά με την ραδιενέργεια και την πυρηνική ενέργεια και τίτλο "Ποιος φοβάται την ακτινοβολία;" (New Scientist). Το άρθρο ασχολείται με την φοβία που υπάρχει γύρω από την έννοια της ακτινοβολίας και της ραδιενέργειας, σε σχέση τελικά με την πυρηνική ενέργεια. Εμένα με ενδιαφέρει περισσότερο το πρώτο παρά το δεύτερο. Έχω γράψει αρκετές φορές για το συγκεκριμένο θέμα και μάλλον θα ξαναγράψω κάποια στιγμή.


Το δεύτερο θέμα που ήθελα να θίξω, αλλάζοντας τελείως κλίμα, είναι η βροχή των Περσείδων.
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, η γη περνάει από τα υπολείμματα της ουράς του κομήτη Swift-Tuttle. Το αποτέλεσμα είναι η βροχή μετεώρων γνωστή ως Περσείδες. Φέτος το μέγιστο θα είναι κάπου στις 12 Αυγούστου και η καλύτερη στιγμή παρατήρησης είναι πρωινές ώρες πριν την αυγή.



Οι Περσείδες είναι ένα πολύ όμορφο θέαμα που αξίζει να δει κανείς τώρα που είναι καλοκαιράκι, ξαπλωμένος σε κάποια παραλία με καλή παρέα κατά προτίμηση, αλλά και μόνος απουσία παρέας.

(Update: Με το θεματάκι για τις Περσείδες, έγινα λίγο Citronella στη θέση της Citronellaς... ΛΟΛ... οπότε παραπέμπω στο κλασικό της post για το συγκεκριμένο φαινόμενο, που είναι γεμάτο πληροφορίες.)


Τέλος, αυτές τις ημέρες έχουμε μια έξαρση στην Ηλιακή δραστηριότητα.
Χθες έφτασε στη Γη υλικό από την μία εκ των δύο CMEs (coronal mass ejection, εκπομπή στεμματικού υλικού) που είχαν ξεκινήσει από τον Ήλιο την 1η Αυγούστου όταν εξερράγη μια ηλιακή έκλαμψη (solar flare). Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία Πολικού Σέλαος το οποίο ήταν ορατό πάνω από την Ευρώπη, φτάνοντας σχετικά νότια, μέχρι και την κεντρική Ευρώπη. Το να παρατηρείται το Σέλας πολύ νότια είναι αρκετά σπάνιο γεγονός και θέλει κάποια εκπομπή αρκετά ενεργητική και μεγάλης κλίμακας. Μία φορά πριν καμιά δεκαριά χρόνια (αν θυμάμαι καλά) είχε παρατηρηθεί και πάνω από την Αθήνα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί κάτι τέτοιο. Πάντως σήμερα ή αύριο περιμένουμε και την δεύτερη CME να έρθει, οπότε το θέμα δεν τελείωσε. Όσοι ζουν βορειότερα μπορεί και να έχουν μία ελπίδα να δουν κάτι.

Η παρακάτω είναι μια πολύ όμορφη φωτογραφία από το www.spaceweather.com που μπορεί να δει καλύτερα ακολουθώντας το link:



Καλή παρατήρηση.


---------------------------------------
Update (6/8/10): Υπάρχει ακόμα ένα ενδιαφέρον θέαμα για τις 12 του μήνα (που θα είναι και το μέγιστο των Περσείδων) και αυτό είναι μια συγκέντρωση πλανητών που θα είναι ορατή λίγο μετά τη δύση του Ήλιου. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορεί να δει κανείς στο site της NASA, όπου υπάρχουν στοιχεία και για τις Περσείδες. Έτσι λοιπόν, λίγο μετά τη δύση του Ηλίου, θα μπορεί να δει κανείς μαζεμένους τους Άρη, Κρόνο, Αφροδίτη, Ερμή (?) και Σελήνη (η οποία θα είναι ένας μικρός μηνίσκος). Η αλήθεια είναι ότι μάλλον ο Ερμής δεν θα είναι και ιδιαίτερα ορατός, αλλά η Σελήνη, ο Άρης, ο Κρόνος και η Αφροδίτη θα είναι αρκετά θεαματικοί

«Δεν πολεμάς τη χολέρα με την πανούκλα» ή πως μ’ ένα φτερό ξορκίζει ο Γκόμπυ τη μαλάρια.

Πυρηνική ενέργεια και πάλι λοιπόν, αφού το θέμα βρέθηκε στην επικαιρότητα, αλλά και όχι μόνο. Ας ξεκινήσουμε όμως από την επικαιρότητα.

Δεν έχω καμία διάθεση να υπερασπιστώ την διατύπωση του Σουφλιά, αλλά οι περιστάσεις και η βλακεία με φέρνουν σ’ αυτή τη θέση. Δεν ξέρω ποιος βλάκας το σκέφτηκε, αλλά η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμη. Όσο όμως και να χτυπάνε τον πισινό τους κάποιοι, δεν επιβαρύνει με κανέναν τρόπο το περιβάλλον και άρα υπό αυτή ακριβώς την έννοια είναι πράσινη.
Και ο λόγος που δεν επιβαρύνει το περιβάλλον είναι πολύ απλός. Σε αντίθεση με τις διάφορες μορφές χημικής καύσης, τα προϊόντα είναι πολύ λιγότερα και βρίσκονται και σε περιορισμένο χώρο αντί να εκλύονται ελεύθερα στο περιβάλλον. Όλα τα άλλα είναι κυρίως φιλολογίες που ξεκινάνε από το ότι δεν υπάρχει ουσιαστική αντίληψη του τι είναι ραδιενέργεια.

Έτσι λοιπόν αυτές τις ημέρες παρακολουθούμε το γαϊτανάκι γύρω από αυτό το θέμα.

Πραγματικά μου προκαλεί απογοήτευση ο σκοταδισμός και η κινδυνολογία που επικρατεί γύρω από το θέμα της πυρηνικής ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια είναι a priori «κακή» και εξ’ ορισμού επικίνδυνη. Δηλαδή φτάνει τα όρια του μεταφυσικού ο φόβος για την πυρηνική ενέργεια. Μου είναι απολύτως ακατανόητο το πώς κάποιοι θέλουν ακόμα να φοβούνται μπαμπούλες κάτω από τα κρεβάτια τους και μέσα στις ντουλάπες τους. Αυτοί που τυφλά και συστηματικά αντιτίθενται στην πυρηνική ενέργεια, δεν καταδέχονται να διατυπώσουν (δεν γνωρίζω αν είναι και σε θέση δηλαδή) ένα σοβαρό επιχείρημα ενάντια στην πυρηνική ενέργεια. Αντί αυτού ανατρέχουν σε τρομοκρατικές παραπομπές (Three Mile Island) και εκφοβιστικούς συνειρμούς (Τσέρνομπιλ) που στοχεύουν όχι στην λογική, αλλά στον υποσυνείδητο φόβο. Το επιχείρημα του τύπου, «Η πυρηνική ενέργεια είναι επικίνδυνη γιατί έχει υπάρξει το Τσέρνομπιλ» μου φέρνει στο μυαλό τη συζήτηση για το ποιο είναι το πιο ασφαλές μέσο, το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο. Η απάντηση ενώ είναι γνωστή σχεδόν σε όλους, οι περισσότεροι προτιμούν και εμπιστεύονται φυσικά το αυτοκίνητο, αλλά ο λόγος έχει σχέση με την ψυχολογία και όχι τα δεδομένα. Η θέση για παράδειγμα ότι με την πυρηνική ενέργεια υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ενός ατυχήματος σαν το Τσέρνομπιλ, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα, αφού δεν είναι καν λάθος. Δηλαδή και μόνο η γενικότητα της διατύπωσης δεν επιτρέπει να γίνει αποδεκτή ούτε προς συζήτηση η παραπάνω πρόταση. Όπως έχω εξηγήσει και παλαιότερα, συγκεκριμένα οι αντιδραστήρες τύπου Τσέρνομπιλ ήταν αντιδραστήρες θετικής ανάδρασης (δηλαδή ουσιαστικά βόμβες έτοιμες να εκραγούν) και τέτοιοι αντιδραστήρες ούτε υπάρχουν εν λειτουργία αλλά ούτε και πρόκειται να ξανακατασκευαστούν. Αντιθέτως, όλοι οι νέοι αντιδραστήρες, εκτός από τα ενεργητικά συστήματα ασφαλείας που έχουν (και μπορούν ενδεχομένως κάποια στιγμή να αποτύχουν) έχουν και παθητικά συστήματα ασφαλείας, δηλαδή είναι σχεδιασμένοι με αρνητική ανάδραση. Το δε επιχείρημα που άκουσα αυτές τις ημέρες που λέει ότι, «εδώ τόσα χρόνια δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα σκουπίδια και θα διαχειριστούμε τα πυρηνικά απόβλητα», μόνο ως προσβλητικό προς την ευφυΐα μου μπορώ να το εκλάβω. Και ο λόγος είναι ότι δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο κύριος που το διατυπώνει δεν ξέρει ή δεν καταλαβαίνει ότι την διαχείριση των υπολοιμάτων της καύσης φυσικά και δεν πρόκειται να την κάνουμε εμείς. Δηλαδή τι λέμε τώρα, ούτε το εργοστάσιο δεν θα διαχειριστούμε. Και αυτό γιατί δεν είναι και μαλάκες αυτοί που θα μας το φτιάξουν, ώστε να μας αφήσουν να τα κάνουμε μπάχαλο. Φυσικά το παραπάνω επιχείρημα θα μπορούσε και να υπονοεί ότι αν φτιάχναμε πυρηνικό εργοστάσιο, μπορεί και να το έφτιαχνε ο Μπόμπολας για παράδειγμα, πράγμα το οποίο φυσικά και είναι εκτός πραγματικότητας. Όλα αυτά, δεν υπάρχει λόγος να τα παίρνουμε προσωπικά αφού για παράδειγμα οι Γάλλοι που έχουν δώσει την τεχνογνωσία τους στους Αμερικάνους, όχι μόνο τους τα έφτιαξαν τα εργοστάσια, αλλά τους κάνουν και την τεχνική διαχείριση, όπου οι Αμερικάνοι δεν είναι και χθεσινοί όπως εμείς.

Έτσι λοιπόν στα θέματα της πυρηνικής ενέργειας, οι μόνοι που βλέπω να διατυπώνουν σοβαρές επιφυλάξεις, ανησυχίες ή ενστάσεις είναι όσοι διατίθενται θετικά προς αυτή.

Ξεφεύγοντας από την επικαιρότητα τώρα, θέλω να αναφερθώ λίγο και στο αφιέρωμα του περιοδικού «Energy point» στην πυρηνική ενέργεια. Το τεύχος του Μαρτίου είχε πέντε άρθρα πάνω στο θέμα, από τα οποία θα ξεχωρίσω το άρθρο που έγραψε ο Δρ. Αναστάσιος Γιούτσος. Από αυτό το άρθρο παραθέτω και το παρακάτω ενδιαφέρον απόσπασμα:

Οι τεχνολογίες που βασίζονται στην καύση ορυκτών καυσίμων έχουν τα υψηλότερα ποσοστά εκπομπής, με την καύση άνθρακα να έχει τυπικά διπλάσιο ποσοστό εκπομπής από ότι η καύση φυσικού αερίου. Εξετάζοντας τις μεγάλες διακυμάνσεις στην τεχνολογία μετατροπής καυσίμου σε ηλεκτρική ενέργεια, μπορεί να ειπωθεί ότι τα ποσοστά εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να είναι μία τάξη μεγέθους υψηλότερα από ότι στα σύγχρονα ηλιακά φωτοβολταïκά συστήματα και μέχρι δύο τάξεις μεγέθους υψηλότερα από ότι στην πυρηνική και υδροηλεκτρική ενέργεια. Οι εκτιμήσεις για τα αέρια του θερμοκηπίου για τα αιολικά και την βιομάζα βρίσκονται μεταξύ των εκτιμήσεων που αφορούν τα ηλιακά και πυρηνικά συστήματα.
Ένα σημαντικό συμπέρασμα, που δεν μπορεί να τονιστεί αρκετά, είναι ότι καμία τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή και την χρήση ενέργειας – είτε πρόκειται για ηλεκτρική παραγωγή, μεταφορά ή άλλη – δεν συνδέεται με μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Οι διαφορές στο ποσοστό εκπομπής για τις διάφορες επιλογές, εντούτοις, μπορούν να είναι αρκετά σημαντικές. Αυτό το γεγονός βεβαίως θα επηρεάσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και θα έχει επίπτωση στην επιλογή των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας που θα περιλαμβάνεται στα μελλοντικά εθνικά ενεργειακά συστήματα.

Στο συγκεκριμένο αφιέρωμα υπάρχει ακόμα ένα άρθρο που έχει ενδιαφέρον, με τίτλο «Πυρηνική αναθέρμανση», το οποίο αναφέρεται και στα νέα σχέδια αντιδραστήρων που έχουν αναπτυχθεί ή αναπτύσσονται τώρα. Το άρθρο λίγο πολύ αναφέρεται σε αυτά που είχα αναφερθεί και εγώ παλαιότερα.

Φυσικά δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και το σχετικό τρομοκρατικό άρθρο, από το οποίο εμπνεύστηκα και τον τίτλο, στο οποίο γίνεται η επίκληση σε όλα όσα αναφέρω και παραπάνω.

Ο Βασικός όμως λόγος που ήθελα να αναφερθώ και πάλι στην πυρηνική ενέργεια είναι το άρθρο από το blog Quirks &Quarks με τίτλο Nuke necessity: think small. Το άρθρο αναφέρεται στην δυνατότητα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας από μικρότερης κλίμακας μονάδες που αναπτύσσονται από διάφορους οργανισμούς.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί ο παρακάτω αντιδραστήρας από την Toshiba, ισχύος 50 MWe, ο οποίος χαρακτηρίζεται και ως «πυρηνική μπαταρία»:

Toshiba has a system called 4S (Super Safe, Small and Simple), which the town of Galena, Alaska is interested in, as a replacement for its diesel generators. The fast-breeder reactor is sealed at the factory, has almost no moving parts, is self-regulating and, on paper, can run for 30 years without needing new fuel. It accomplishes that by breeding new fuel as the fission reaction takes place. The 1-metre wide, 2-metre tall reactor sits in a heavy metal tube 20 metres long, which is buried underground. The only parts sticking above ground are pipes to run water down the hole where it is boiled by the heat from the reactor, then comes back up as steam to run a turbine generator. No one touches the reactor; the liquid sodium coolant inside circulates by convection and at the end of its life, the whole thing is shipped back to Japan for replacement. You can even gang several small reactors together to meet a bigger demand.

Ο αντιδραστήρας αυτός λοιπόν, είναι αντιδραστήρας τύπου «Liquid Metal cooled Fast Reactor», δηλαδή για την ψύξη του χρησιμοποιείται υγρό μέταλλο (νάτριο, μόλυβδο, κλπ.) και ο αντιδραστήρας λειτουργεί με «γρήγορα» νετρόνια. Αυτού του τύπου οι αντιδραστήρες λειτουργούν σε συνθήκες ατμοσφαιρικής πίεσης και έχουν παθητικά συστήματα ασφαλείας. Το γεγονός ότι λειτουργούν με γρήγορα νετρόνια τους δίνει την δυνατότητα να παράγουν (breeder) και να «κάψουν» και άλλα καύσιμα εκτός από ουράνιο. Ένα ακόμα θετικό με την καύση της ακολουθίας των παραγώγων του ουρανίου (πλουτώνιο, κλπ.) είναι ότι τα τελικά υπολοίματα έχουν χρόνους ημιζωής της τάξης των εκατονταετιών αντί για πολλές χιλιάδες χρόνια.

Στην σειρά αυτή των αντιδραστήρων ανήκουν τα μοντέλα τύπου STAR (Secure Transportable Autonomous Reactor) τα οποία αναπτύσσονται από συνεργασίες στην Αμερική και την Ιαπωνία (το παραπάνω μοντέλο της Toshiba). Εκτός από τα μοντέλα που θα παράγουν απευθείας ηλεκτρική ενέργεια, σχεδιάζονται και μοντέλα που θα παράγουν υδρογόνο (STAR-H2) προκειμένου να τροφοδοτηθούν ενεργειακές εφαρμογές με βάση το υδρογόνο.

Ένας ακόμα τύπος αντιδραστήρων είναι και οι «Molten Salt Reactors» οι οποίοι διαφοροποιούνται από τον παραπάνω τύπο αντιδραστήρων στο ότι ως καύσιμο χρησιμοποιούν ένα μίγμα αλάτων του ουρανίου και θορίου διαλυμένα σε φθοριούχο λίθιο και βηρύλλιο. Από τους αντιδραστήρες αυτού του τύπου, ενδιαφέρον παρουσιάζει το μοντέλο της Fuji ισχύος 100 MWe:

The attractive features of this MSR fuel cycle include: the high-level waste comprising fission products only, hence shorter-lived radioactivity; small inventory of weapons-fissile material (plutonium-242 being the dominant plutonium isotope); low fuel use (the French self-breeding variant claims 50kg of thorium and 50kg uranium-238 per billion kWh); and safety due to passive cooling up to any size.

Όλα αυτά και ακόμα περισσότερα τεχνικά στοιχεία, στα οποία δεν έχει νόημα να μπω αφού εδώ απλά ήθελα να παρουσιάσω κάποιες ιδέες που μου φάνηκαν πολύ ενδιαφέρουσες, υπάρχουν στην παρακάτω αναφορά:

Hore-Lacy, Ian (Lead Author); World Nuclear Association (Content Partner); Cutler J. Cleveland (Topic Editor). 2008. "Small nuclear power reactors." In: Encyclopedia of Earth. Eds. Cutler J. Cleveland (Washington, D.C.: Environmental Information Coalition, National Council for Science and the Environment). [First published in the Encyclopedia of Earth September 4, 2006; Last revised February 12, 2008; Retrieved May 5, 2008]. < http://www.eoearth.org/article/Small_nuclear_power_reactors >

Αξίζει να αναφέρουμε ότι αντιδραστήρες όπως τα παραπάνω παραδείγματα, επειδή ακριβώς είναι τόσο μικρής κλίμακας, μπορούν να θεωρηθούν ως επιλογές και για τη χώρα μας, η οποία έχει τα γνωστά προβλήματα σεισμικότητας και διαχείρισης.

Προσωπικά είμαι υπέρ της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, γιατί είναι μία αξιόπιστη λύση δεδομένου ότι εφαρμόζεται σωστά και με ασφάλεια. Δεν θεωρώ όμως (δυστυχώς) ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι έτοιμη να μπει στην πυρηνική εποχή, κυρίως γιατί ο κόσμος δεν είναι ακόμα έτοιμος να δεχτεί με υπεύθυνη θέση μία τέτοια προοπτική. Εκεί βρίσκεται και το πρόβλημα σχετικά με την στάση που πρέπει να έχουμε για την χρήση της πυρηνικής ενέργειας από τους γείτονές μας. Δηλαδή, δεν είμαστε σε θέση να έχουμε μία σοβαρή άποψη για το πώς θα πρέπει να προχωρήσουν οι γείτονες στα δικά τους πυρηνικά προγράμματα. Το αποτέλεσμα είναι να προχωράνε με επιλογές που πιθανόν να είναι επικίνδυνες για εμάς. Αντιθέτως, αν υπήρχε μία σχετική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, θα μπορούσαμε να έχουμε έναν σχετικό έλεγχο στην χάραξη της ενεργειακής πολιτικής που είναι βασισμένη στην πυρηνική ενέργεια στην γειτονιά μας.

----------------------------
Ps. Ξέχασα να αναφέρω ένα άρθρο πάνω στο θέμα της ανακύκλωσης των πυρηνικών καυσίμων και της αποθήκευσης των υπολοιμάτων που έχει το τελευταίο τεύχος του Scientific American. Το άρθρο έχει τίτλο Nuclear Fuel Recycling: More Trouble Than It's Worth και είναι διαθέσιμο on-line ολόκληρο. Αξίζει να δει κανείς και τη συζήτηση που γίνεται στο site σχετικά με το άρθρο. Κατά την γνώμη μου στο συγκεκριμένο άρθρο υπερεκτιμάτε ο κίνδυνος σχετικά με την τρομοκρατία και την κατασκευή βόμβας πλουτωνίου από τρομοκράτες. Ακόμα, το άρθρο αφορά μόνο μεγάλες μονάδες παραγωγής, της κλίμακας των GW και όχι μονάδες όπως αυτές που αναφέρω παραπάνω. Όπως και να έχει, το θέμα της φύλαξης τον υπολοιμάτων στο οποίο γίνεται αναφορά έχει ενδιαφέρον.

Πλουτώνιο στο Νερό και μία Μύγα στη Σούπα μου.

Βαρέθηκα να ακούω τον Πορτοσάλτε τις τελευταίες μέρες να αναφέρεται σε e-mails για τους Ψεκασμούς, τους Σεισμούς, τους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης και το Πλουτώνιο στο Νερό. Αφού έχω γράψει κάτι σχετικά με όλα εκτός από το Πλουτώνιο, ας γράψω δύο πράγματα και γι’ αυτό. Εδώ πρέπει να πω ότι έχει σήμερα στο ΣΚΑΙ μετά τα μεσάνυχτα ένα ντοκιμαντέρ για τα πυρηνικά όπλα, το οποίο είμαι περίεργος να δω.

Το Πλουτώνιο είναι το χημικό στοιχείο που έχει 94 πρωτόνια και 94 ηλεκτρόνια. Τα βασικά του ισότοπα είναι το πλουτώνιο - 238, 239, 240, 241, 242 και 244 με το πιο σταθερό να είναι το Pu-244 με χρόνο ημιζωής τα χρόνια και το οποίο δίνει με α-διάσπαση U-240, ενώ το Pu-239 έχει εφαρμογή στα πυρηνικά όπλα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καύσιμο στους πυρηνικούς αντιδραστήρες υπό την μορφή μείγματος οξειδίου του πλουτωνίου, οξειδίου του ουρανίου και απεμπλουτισμένου ουρανίου (MOX).
Το πλουτώνιο γενικά συναντάτε στη φύση σε ίχνη, κυρίως στα ορυχεία ουρανίου. Το κλάσμα της μάζας του στοιχείου στη γήινη λιθόσφαιρα, υδρόσφαιρα και ατμόσφαιρα είναι περίπου ενώ το αντίστοιχο του ουρανίου είναι . Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το πλουτώνιο δεν μπορεί να εξαχθεί από το οποιοδήποτε μετάλλευμα. Όλη η ποσότητα του πλουτωνίου που παράγεται σήμερα, παράγεται από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Η διαδικασία εξαγωγής του λέγεται nuclear reprocessing των αποβλήτων της πυρηνικής διάσπασης και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ελάχιστες εγκαταστάσεις παγκοσμίως.
Υπάρχουν ακόμα δύο ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με το πλουτώνιο. Το πρώτο είναι ότι πολύ εύκολα φτάνει στα όρια της κρισιμότητας, πράγμα που το κάνει πολύ δύσκολο στην αποθήκευση και την μεταφορά, αφού μπορεί πολύ εύκολα να ανεβάσει θερμοκρασία και να λιώσει οποιοδήποτε περίβλημα και επιπλέον να ακτινοβολήσει με θανατηφόρα δόση οποιονδήποτε βρίσκεται κοντά. Το δεύτερο είναι ότι αντιδρά πολύ έντονα με το οξυγόνο και το νερό, πράγμα που σημαίνει ότι όταν έρθει σε επαφή με τον αέρα μπορεί να δημιουργήσει υδρίτη του πλουτωνίου ο οποίος με την σειρά του είναι ένα πολύ εύφλεκτο υλικό που αυτοαναφλέγεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Με λίγα λόγια το πλουτώνιο είναι εφιάλτης για όποιον θέλει να το μεταφέρει ή να το αποθηκεύσει.

Για λόγους πληρότητας αξίζει να αναφέρω ότι το πλουτώνιο είναι κακή ιδέα ακόμα και για κάποιον που ενδιαφέρεται να το χρησιμοποιήσει για κατασκευή ατομικής βόμβας, αφού παρουσιάζει διάφορα δύσκολα προβλήματα, όπως την τάση να πυροδοτείται η βόμβα πρόωρα ή να μην αποδίδει όλη της την ισχύ λόγο ασύμμετρης πυροδότησης. Προβλήματα που η επίλυσή τους απαιτεί τεχνογνωσία απόρρητη, ενώ η ανάπτυξη και η κατασκευή μίας τέτοιας βόμβας θα απαιτούσε προϋπολογισμούς στην περιοχή των οικονομικών δυνατοτήτων μικρών κρατών.

Τέλος σχετικά με την τοξικότητά του, το πλουτώνιο είναι πιο επικίνδυνο όταν εισπνευσθεί οπότε και απορροφάτε καλύτερα από τον οργανισμό. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η εισπνοή 2.5 μικρογραμμαρίων (1 εκατομμυριοστό του γραμμαρίου) αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στην διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου κατά 3% .

Επιστρέφοντας τώρα στην φημολογία για το πλουτώνιο στο νερό, νομίζω ότι γίνεται προφανές μετά από τα παραπάνω ότι δεν είναι σοβαρή.
Συγκεκριμένα οι φήμες λένε τα παρακάτω που παραθέτω από κάποιο forum:

Ημουν σε μια θεια μου ιατρο και την πηρε ενας συνεργατης της και ειπε οτι εχουν προβλημα γιατι απο το υπουργειο υγειας εγινε ενημερωση για διαρροη πλουτωνιου στο δικτυο της ΕΥΔΑΠ.Δεν ξερουν πως να κααθρισουν το νερο απο το πλουτωνιο και να πινουμε νερο απο εμφυαλωμενα μπουκαλια.
Δεν θα γινει ενημερωση απο τα ΜΜΕ για λογους αποφυγης γενικού πανικού.
Παρακαλω οπως αναδημοσιευθει αυτη η ειδηση.Δεν προκειται για φαρσα ή προσπαθεια κινδυνολογιας.

Ευχαριστω,

ή

Τρελή φήμη για μόλυνση από Σκοπιανούς της λίμνης Μαραθώνα!

Παράξενη φημολογία περί μόλυνσης της λίμνης του Μαραθώνα με πλουτώνιο (!), που «περνάει» από στόμα σε στόμα και μεγαλώνει μέρα με την ημέρα, προβληματίζει τους υπευθύνους της ΕΥΔΑΠ, οι οποίοι τη διαψεύδουν κατηγορηματικά και συνιστούν ψυχραιμία στους καταναλωτές, οι οποίοι σπεύδουν να αγοράσουν εμφιαλωμένο νερό.

Το σενάριο... επιστημονικής φαντασίας, που κυκλοφορεί τις τελευταίες δέκα ημέρες ακόμα και σε δημοσιογραφικά γραφεία, αφορά μία άνευ προηγούμενου δολιοφθορά κατά της χώρας μας, η οποία μάλιστα θα ήταν ικανή να χαρακτηριστεί αιτία πολέμου! Η «απόρρητη πληροφορία» αφορά δήθεν μόλυνση στη λίμνη του Μαραθώνα με πλουτώνιο που έριξαν Σκοπιανοί κατάσκοποι κι ως εκ τούτου ειδικοί... κατασκοπολόγοι συμβουλεύουν τον κόσμο να μην πίνει νερό από τη βρύση τις επόμενες ημέρες!

«Τα εργαστήρια της ΕΥΔΑΠ είναι από τα πλέον σύγχρονα που έχουμε στην Ελλάδα. Το νερό που πίνουμε “σαρώνεται” από εκατοντάδες έλεγχους και κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον να συμβεί χωρίς να το γνωρίζουν οι εξειδικευμένοι επιστήμονες της εταιρείας. Τα αποτελέσματα των ελέγχων στέλνονται στο υπουργείο Υγείας. Το νερό είναι πεντακάθαρο» λέει στην «Espresso» ο υπεύθυνος του γραφείου τύπου της ΕΥΔΑΠ Γιάννης Στεβής.

Για άσχημη φάρσα που στόχο έχει να προκαλέσει σύγχυση και πανικό κάνει λόγο και ο χημικός Νίκος Κατσαρός, ο οποίος διευκρινίζει ότι το πλουτώνιο δεν κυκλοφορεί στην αγορά και για να το χρησιμοποιήσει κανείς πρέπει να διαθέτει σύγχρονα εργαστήρια, τεχνογνωσία και υψηλή τεχνολογία: «Αυτά είναι αστεία πράγματα. Οι έλεγχοι της ΕΥΔΑΠ είναι οι πιο αυστηροί που γίνονται στη χώρα μας. Αφορούν το πολυτιμότερο αγαθό κοινής ωφέλειας, το νερό. Γι’ αυτό ο κόσμος δεν πρέπει να πανικοβάλλεται».

Η ΕΥΔΑΠ παρακολουθεί με προσοχή τη φημολογία και προς το παρόν δεν κρίνει σκόπιμο να εκδώσει σχετική ανακοίνωση προς το καταναλωτικό κοινό.

espressonews.gr

ενώ ο ΣΚΑΙ αναφέρει:

"Το νερό της ΕΥΔΑΠ είναι απολύτως υγιεινό και άριστης ποιότητας" διαβεβαιώνει η εταιρεία σε ανακοίνωσή της, με αφορμή τη φημολογία που κυκλοφορεί τις τελευταίες ημέρες περί δήθεν μόλυνσης του νερού με το οποίο υδροδοτείται η ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας.

"Η πηγή αυτών των φημών είναι απροσδιόριστη, ενώ συνήθως κάποιοι επικαλούνται 'έγκυρους επιστήμονες' από διάφορους φορείς", προσθέτει η ΕΥΔΑΠ και καταγγέλλει "με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο αυτές τις αθλιότητες και τους εμπνευστές τους, που έχουν στόχο την πρόκληση ανησυχίας στους πολίτες και την προώθηση των άνομων συμφερόντων τους".

Η ανακοίνωση καταλήγει τονίζοντας ότι η Εταιρία καλεί τους πολίτες "να αποκρούουν με αποφασιστικότητα κάθε προσπάθεια συνέχισης της άθλιας αυτής φημολογίας".

Πραγματικά δεν ξέρω τι να πω για φήμες του τύπου, «μου είπε η θεία μου» ή «άκουσα να λέει στο τηλέφωνο». Ακόμα η όλη διατύπωση της πρώτης παράθεσης περί «διαρροής» πλουτωνίου είναι τελείως γελοία. Λες και το φιλάγαμε σε δεξαμενές και έγινε διαρροή. Η σύνδεση δε με τα Σκόπια και τους κατασκόπους τους είναι... LOL.

Πάντως οι απαντήσεις και οι ανακοινώσεις της ΕΥΔΑΠ δεν με καλύπτουν. Τι πάει να πει είναι υγιεινό το νερό και άριστης ποιότητας έτσι γενικά και αόριστα; Αυτό το γενικό σε τελική θα το δείξει η νεκροψία. Φαντάζομε ότι και στους κατοίκους των Οινοφύτων τα ίδια θα έλεγαν οι αρμόδιοι αν τους ρωτάγανε πριν κανένα χρόνο για την ποιότητα της υδροδότησής τους. Δεν είναι λοιπόν εκεί η ουσία του πράγματος. Εμένα θα με ικανοποιούσε μια επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση για το συγκεκριμένο θέμα, η οποία θα στόχευε και στην περαιτέρω ενημέρωση του κόσμου για τα βασικά που ενδεχομένως θα πρέπει να ξέρουν. Άλλωστε οι καιροί είναι περίεργοι και υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης του κόσμου σε θέματα όπως είναι το νερό, το περιβάλλον, η ενέργεια κλπ.

Τέλος πάντων, με την ευκαιρία λοιπόν, παραθέτω και πάλι τα video με τις διαλέξεις σχετικά με την ραδιενέργεια και τα πυρηνικά που πιστεύω ότι έχουν υλικό που ο καθένας πρέπει να το γνωρίζει.

Physics 10: Physics for Future Presidents. Spring 2006. Professor Richard A. Muller.

Lecture 05: Radioactivity



Lecture 06: Radioactivity II



Lecture 07: Nukes

Indymedia-αρβύλα και ο Μετεωρίτης

Βγήκε χθες στο Indymedia μια ιστορία σχετικά με έναν μετεωρίτη που έπεσε στο Περού, αλλά στην πραγματικότητα δεν ήταν μετεωρίτης, αλλά αμερικανικός κατασκοπευτικός δορυφόρος, του οποίου ο αντιδραστήρας διέρρευσε Pu-238 προκαλώντας radiation poisoning(*).
Αρχικά το άρθρο παραθέτει από το Assosiated Press κάποια στοιχεία για την τοποθεσία του συμβάντος, με φώτο από τον κρατήρα κλπ (αυτή τη στιγμή πάντως σχετικά με το θέμα υπάρχει μόνο αυτό από το AP, γιατί μάλλον το αρχικό άρθρο διορθώθηκε).
Στη συνέχεια παρατίθεται η ιστορία σχετικά με τον κατασκοπευτικό δορυφόρο χωρίς κάποια πηγή(**).
Η ιστορία τελικά είναι μούφα και αυτό είναι γνωστό από τις 20/9 (αφού αυτή είναι και η ημερομηνία του διορθωμένου άρθρου, ενώ το αρχικό είχε ημερομηνία 18/9).
Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει όποιος θέλει στο νέο άρθρο του AP και στο σχετικό άρθρο από το Bad Astronomy Blog, αλλά εδώ απλά θα αναφέρω ότι τελικά το αντικείμενο που έπεσε ήταν πράγματι μετεωρίτης. Συγκεκριμένα βρέθηκε θραύσμα μαγνητισμένου σιδήρου, το οποίο εκτιμάτε ότι κατά την πρόσκρουση εξαέρωσε μικρή ποσότητα αρσενικού που υπήρχε στο έδαφος της περιοχής και αυτό ήταν τελικά που προκάλεσε την αδιαθεσία στους κατοίκους.

(*)Σχετικά με τα ανακριβή για το Pu-238 και το radiation poisoning, σας παραπέμπω στο video εδώ και συγκεκριμένα στο σημείο γύρω από το 6'30'' και στο video εδώ (συγκεκριμένα Lecture 06) στο σημείο γύρω από το 32'30'', καθώς και στο σχετικό άρθρο από το wikipedia.

(**) Τελικά η πηγή του Λιακοπουλικού άρθρου είναι μάλλον αυτή εδώ.
Πραγματικά όμως δεν μπορώ να καταλάβω γιατί συνεχίζουν να υποστηρίζουν το συγκεκριμένο άρθρο στο Indymedia.
Σε τελική ανάλυση δεν μιλάμε για μια θεωρία συνωμοσίας. Το άρθρο λέει απλά μπούρδες.

Πυρηνική Ενέργεια

Με αφορμή δύο άρθρα που διάβασα στο physicsworld.com σχετικά με την αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για την πυρηνική ενέργεια, σκέφτηκα να γράψω δύο πραγματάκια και να μαζέψω μερικά χρήσιμα links.

Το πρώτο άρθρο, με τίτλο Energy Solutions, αναφέρεται ουσιαστικά στην χρήση της πυρηνικής ενέργειας ως οικολογικής εναλλακτικής των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση λιγνίτη.
Συγκεκριμένα το άρθρο αναφέρει:

...the leaders of the G8 industrialized nations, meeting in Germany last month, did at least promise "substantial" reductions to the amount of greenhouse gases that their countries emit. And although the leaders could not agree on what "substantial" means in real numbers, it was pleasing that US President George W Bush agreed to "consider seriously" a pledge made by the European Union, Japan and Canada to cut emissions by at least 50% by 2050...

και το άρθρο συνεχίζει,

...it is also essential that we develop environmentally friendly sources of energy and make improvements to those sources that are already in widespread use. This special issue of Physics World examines a few of the areas in which physicists are making – or can expect to make – significant contributions to these challenges, namely by carrying out research into solar and fuel cells, nuclear power, clean-coal technology and energy storage...
In the long term, the world will have to invest in renewable energy sources such as solar cells or wind and wave power. But as Physics World has argued before, the best solution to the energy crisis in the shorter term is to build more nuclear power stations...
There are, of course, downsides in allowing countries to develop new nuclear programmes, be it the danger of nuclear-weapons proliferation or the problem of dealing with nuclear waste. But these are issues that can be addressed...

Ενδιαφέρων έχει το γεγονός ότι ενώ ο υπόλοιπος κόσμος σκέφτεται αυτά, εμείς «Καίμε το μέλλον μας», αφού έχουμε ουσιαστικά από τα μεγαλύτερα ποσοστά ετήσιας ηλιοφάνειας και από τα υψηλότερα αιολικά δυναμικά στην Ευρώπη και αντί να το εκμεταλλευτούμε πάμε να κάνουμε εισαγωγή λιθάνθρακα (υπάρχει ένα θέμα με την απόδοση των ηλιακών κυψελών και την σχετική επίπτωση που έχει στο περιβάλλον η διαδικασία κατασκευής τους, αλλά αναπτύσσονται νέες βελτιωμένες και πιο οικολογικές τεχνολογίες συνεπικουρούμενες από νέες τεχνολογίες στην αποθήκευση ενέργειας).

Το δεύτερο άρθρο, με τίτλο A new dawn for nuclear power, παρουσιάζει τις διάφορες τεχνολογίες που υπάρχουν για την κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων καθώς και τις διάφορες τεχνολογίες που αναπτύσσονται και θα αναπτυχθούν στο μέλλον έτσι ώστε να είναι πιο ασφαλή και πιο καθαρά τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας.

Το άρθρο αναφέρει στην εισαγωγή:

Nuclear power came to the fore in the late 1950s and 1960s, with the building of many nuclear power stations around the world. However, the environmental hazards associated with nuclear waste have always been an argument against nuclear power. Combined with the Chernobyl accident in 1986 and market forces in the energy sector, the nuclear industry went into decline in the 1980s and 1990s...

όπου ουσιαστικά επισημαίνει συνοπτικά τους βασικούς λόγους για την μη εξάπλωση της πυρηνικής ενέργειας (σε συνδυασμό με το ζήτημα της δυνατότητας κατασκευής πυρηνικών όπλων από τα παραπροϊόντα των πυρηνικών καυσίμων). Κατά την γνώμη μου το μεγαλύτερο μέρος της φοβίας απέναντι στην πυρηνική ενέργεια πηγάζει από την άγνοια που υπάρχει σε σχέση με την δράση της ραδιενέργειας, που φυσικά τροφοδοτείται από τον υπαρκτό κίνδυνο λόγω της τοξικότητας και της ραδιενεργού δράσης των πυρηνικών καυσίμων και των υπολειμμάτων τους, καθώς και από τα ατυχήματα του παρελθόντος με κυριότερο παράδειγμα του Chernobyl.

Ας δούμε λίγο πως δουλεύουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες. Η βασική αρχή λειτουργίας είναι η ίδια σε όλους τους αντιδραστήρες. Σε γενικές γραμμές, έχεις κάποιο πυρηνικό καύσιμο το οποίο διασπάτε (για παράδειγμα το Ουράνιο-235 απορροφά ένα «αργό» νετρόνιο, μετατρέπεται σε ασταθές Ουράνιο-236 και μετά από λίγο διασπάτε σε δύο άλλους πυρήνες δίνοντας ταυτόχρονα δύο ή τρία νετρόνια). Κατά τη διάσπαση, υπάρχει κάποιο έλλειμμα μάζας, η μάζα του αρχικού πυρήνα και του νετρονίου (δηλαδή η συνολική ενέργειά τους) είναι μικρότερη από την τελική μάζα των προϊόντων, με αποτέλεσμα αυτή η διαφορά ενέργειας να εμφανίζεται ως κινητική ενέργεια των προϊόντων, η οποία με τη σειρά της εξ’ αιτίας των κρούσεων των σωματιδίων μεταφέρεται στα γύρω υλικά ως θερμική ενέργεια. Την συνολική θερμική ενέργεια που παράγεται στον πυρήνα του αντιδραστήρα, την απορροφά και την μεταφέρει κάποιο ψυκτικό ρευστό, το οποίο με τη σειρά του ή θερμαίνει κάποιο άλλο ρευστό το οποίο κινεί κάποια τουρμπίνα ή κινεί το ίδιο κάποια τουρμπίνα και έτσι παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα. Τα παραγόμενα νετρόνια χρησιμεύουν για την συνέχιση της διαδικασίας της διάσπασης (αλυσιδωτή αντίδραση) ο ρυθμός της οποίας ελέγχεται με τη βοήθεια κάποιου ρυθμιστικού μέσου.

Οι διάφορες τεχνολογίες των πυρηνικών αντιδραστήρων κατηγοριοποιούνται γενικά σε «Γενιές». Οι πρώτοι πυρηνικοί αντιδραστήρες που κατασκευάστηκαν και ανήκουν στην «1η Γενιά» ήταν οι αντιδραστήρες τύπου Magnox και χρησιμοποιούσαν δοχείο Μαγνησίου, το οποίο περιείχε το καύσιμο Ουρανίου (υπό μορφή ράβδων). Για τον έλεγχο της αλυσιδωτής αντίδρασης οι Magnox χρησιμοποιούσαν γραφίτη (ο οποίος απορροφά τα νετρόνια) και ως ψυκτικό και επιβραδυντικό των νετρονίων χρησιμοποιούσαν Διοξείδιο του Άνθρακα. Το πλεονέκτημα αυτού του τύπου αντιδραστήρα ήταν ότι δεν χρειαζόταν ο εμπλουτισμός του καυσίμου.

Στην «2η Γενιά» αντιδραστήρων ανήκουν οι αντιδραστήρες τύπου AGR (advanced-cooled reactors) οι οποίοι είναι της ίδιας λογικής με τους Magnox με την διαφορά ότι δουλεύουν σε μεγαλύτερη θερμοκρασία και άρα έχουν μεγαλύτερη απόδοση. Επιπλέων λόγω της μεγαλύτερης θερμοκρασίας, οι AGR χρησιμοποιούν Οξείδια του Ουρανίου ως καύσιμο, το οποίο περιέχεται σε ειδικό ατσάλι και το οποίο πρέπει να είναι ελαφρός εμπλουτισμένο.
Ένας άλλος τύπος αντιδραστήρων της ίδιας γενιάς είναι και οι αντιδραστήρες LWR (light-water reactors) οι οποίοι χρησιμοποιούν νερό ως επιβραδυντικό και ψυκτικό μέσο, ενώ το καύσιμο είναι και πάλι Οξείδιο του Ουρανίου. Αυτός ο τύπος αντιδραστήρα έχει δύο μοντέλα, το PWR και το BWR. Το πρώτο χρησιμοποιεί νερό σε υγρή κατάσταση, το οποίο θερμαίνει κάποια άλλη δεξαμενή νερού που με τη σειρά της κινεί κάποιο στρόβιλο, ενώ το δεύτερο χρησιμοποιεί νερό σε κατάσταση ατμού, το οποίο κινεί κάποιο στρόβιλο και μετά υγροποιείτε και ανακυκλώνεται.
Ένας τρίτος τύπος αντιδραστήρων, οι αντιδραστήρες CANDU, είναι στη παραπάνω λογική, αλλά αντί για απλό νερό χρησιμοποιεί βαρύ ύδωρ, δηλαδή νερό με Δευτέριο αντί για Υδρογόνο.

Όλοι αυτοί οι τύποι αντιδραστήρων χρησιμοποιούνται σήμερα. Η επόμενη γενιά αντιδραστήρων, δηλαδή η «3η Γενιά» αποτελείται από αντιδραστήρες που έχουν σχεδιαστεί (βελτιωμένες εκδοχές των μοντέλων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή) και κάποιοι είναι στο στάδιο κατασκευής.

The common feature of all these "Generation III" designs is that they are simple to operate: they require less intervention, less fuel and are easier to maintain than previous designs. They also have advanced, passive safety features that rely on physical forces such as gravity and convection, with little or no need for mechanical devices such as pumps.

Ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρων χαρακτηριστικό της νέας γενιάς αντιδραστήρων είναι και το γεγονός ότι θα παράγουν πολύ λιγότερα υπολείμματα

For instance, a fleet of 10 new gigawatt-capacity LWRs would deliver about twice the amount of electricity over their 60 year lifetime as the current fleet yet would produce only about an extra 10% of high-level radioactive waste over the same period under reasonable assumptions.

Τέλος αυτή τη στιγμή προτείνονται και μοντέλα αντιδραστήρων «4ης Γενιάς» τα οποία θα είναι ακόμα πιο ασφαλή και θα έχουν και επιπλέων ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, όπως η δυνατότητα παραγωγής καύσιμου Υδρογόνου.
Όλα τα παραπάνω παρουσιάζονται εκτενέστερα στο άρθρο A new dawn for nuclear power.

Ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρων σημείο του άρθρου είναι και αυτό:

Keeping a nuclear reactor under control
Contrary to what some antinuclear groups would have you believe, nuclear reactors are not unstable contraptions ready to run out of control at any moment. Sound physical principles are used to ensure the safety of any properly constructed reactor. For example, in a water-moderated reactor the neutrons released in fission are slowed down by collisions with hydrogen and oxygen nuclei (the vast bulk is done by just the hydrogen), making them easier to capture. If for some reason the number of reactions increases, however, the additional heat output will cause the moderator to expand – thereby reducing the reaction rate and preventing the system from running out of control. A similar feedback mechanism called Doppler broadening is provided by the increased absorption of neutrons in the reactor materials as they heat up, and the goal is to design a reactor in which several such mechanisms combine to produce a stable system.
An example of a poorly designed system was the Russian RBMK reactor. In 1986 one such reactor at Chernobyl was responsible for the worst nuclear disaster in history. These reactors used graphite to moderate the neutrons and water to cool the system, which are normally good choices. However, an unfortunate combination of the two made the RBMK extremely dangerous: most of the moderation was provided by the graphite while the water mostly acted as an absorber. As the water heated up it boiled off and so the density of the absorber was reduced. This led to more reactions, which boiled off even more of the absorber, triggering an unstable feedback loop.
Another contributing factor in the accident related to the neutrons emitted by the fission products. The two or three neutrons released in a fission event are known as prompt neutrons, since they are emitted either immediately at the point of splitting or rapidly "boiled off" from the excited fission products. However, these fission products themselves sometimes eject neutrons following beta decays. Although accounting for less than 1% compared with the number of prompt neutrons, these "delayed neutrons" – which can go on to initiate further fissions – ensure that in a normal reactor the power levels in the reactor change very slowly and safely. But at Chernobyl the number of neutrons increased very rapidly and unsafely due to the prompt neutrons alone, causing the reactor to go from 10% of full power to 100 times full power in three seconds. This fault was only present in RBMK reactors, which means that "another Chernobyl" could not happen.

Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω και μία κλασική Ελληνική φοβία, τον πυρηνικό αντιδραστήρα στο Κοζλοντούι της Βουλγαρίας. Ο αντιδραστήρας αυτός είναι του τύπου PWR και πληροί τα κριτήρια παθητικής ασφάλειας που αναφέρονται και παραπάνω. Με απλά λόγια, έχει γίνει μια συστηματική πλύση εγκεφάλου για την επικινδυνότητα του συγκεκριμένου αντιδραστήρα, η οποία είναι τελείως αβάσιμη.

Πρέπει ακόμα να αναφέρουμε και το «διεθνές σύστημα αξιολόγησης πυρηνικών γεγονότων» (International Nuclear Event Rating Scale INES).
Οι λεπτομέρειες για το πώς αξιολογούνται τα γεγονότα και τι σημαίνει ακριβώς αυτή η αξιολόγηση, υπάρχουν στο INES user’s manual (corrections), όπου ορίζεται μία κλίμακα (όπως είναι και οι διάφορες γνωστές κλίμακες καταστροφών) και την οποία μπορείτε να δείτε στο σχήμα.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το μοναδικό γεγονός με ένταση 7 είναι το ατύχημα στο Τσέρνομπιλ. Στο site http://www-news.iaea.org/ και ακολουθώντας τον σύνδεσμο Events μπορεί να δει κανείς την διεθνή καταγραφή και την κλίμακα των διαφόρων «ατυχημάτων», ενώ στο σύνδεσμο INES Rating, υπάρχουν ενδιαφέροντα κείμενα.
Πολύ ενδιαφέρων υλικό υπάρχει και στα sites της διεθνούς ατομικής επιτροπής σχετικά με την διαχείριση των υπολειμμάτων και τους διάφορους πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Όπως αναφέρω και παραπάνω, προκειμένου να έχει κάποιος υπεύθυνη θέση απέναντι σε όλα αυτά, πρέπει να είναι ενημερωμένος και να έχει κάποιες βασικές γνώσεις πάνω στο θέμα της ραδιενέργειας και τους κινδύνους που αυτή κρύβει. Εισαγωγικό υλικό υπάρχει στην Wikipedia, όπου μπορούμε να βρούμε για παράδειγμα τα θέματα Πυρηνική ενέργεια, Ραδιενέργεια και Ραδιενεργά απόβλητα.

Στο Google videos όμως μπορούμε να βρούμε και δύο πολύ ενδιαφέρουσες και εισαγωγικές διαλέξεις πάνω στο θέμα της ραδιενέργειας. Οι διαλέξεις αυτές είναι από ένα μάθημα του Berkeley που έχει τον τίτλο «Φυσική για μελλοντικούς Προέδρους».

Physics 10: Physics for Future Presidents. Spring 2006. Professor Richard A. Muller.
Lecture 05: Radioactivity



Lecture 06: Radioactivity II



Τέλος, υπάρχει στο physicsworld.com και το ενδιαφέρων άρθρο, έτσι για να κλείσει με ένα debate αυτό το θέμα, Do we need nuclear power?

---------------------------------------

Update(07/8/07): Παραθέτω ένα περσινό παράδειγμα κλασσικής τρομολαγνείας που επικρατεί γύρω από το θέμα της πυρηνικής ενέργειας. Από την εφημερίδα Καθημερινή: «ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: και πάλι ΟΧΙ, ευχαριστώ».

Update2: Βρήκα και το σχετικό link με το υλικό των παραπάνω διαλέξεων.
Η ιστοσελίδα του Muller βρίσκεται εδώ και έχει πολύ ενδιαφέρων υλικό (για παράδειγμα).