The Force Awakens

Δεν είναι επιστημονική φαντασία, όχι με την κλασική έννοια, όπως είναι η Οδύσσεια του Διαστήματος για παράδειγμα.
Είναι όμως space opera και fiction, που είναι από τα αγαπημένα είδη. Περισσότερο από όλα όμως, είναι μια ιστορία από τα παιδικά μας χρόνια. Θυμάμαι που μαζεύαμε τα "χαρτάκια" με τις διάφορες φιγούρες από τον πόλεμο των άστρων που κυκλοφορούσαν, όπως οι κάρτες με τους ποδοσφαιριστές. Αναρωτιέμαι τι να έχουν γίνει όλα αυτά.

Τώρα, μετά από τόσα χρόνια, τα συλλεκτικά αντικείμενα είναι λίγο διαφορετικά. Για το 2015 είχα αγοράσει μια ημερήσια ατζέντα Moleskine με θέμα από το Star Wars και είπα να κάνω το ίδιο και για το 2016, αφού έχει την τιμητική του. Και οι δύο ατζέντες εκτός από το ενδεικτικό εξώφυλλο, έχουν και πολύ ωραίες εικόνες με θέματα από τον πόλεμο των άστρων, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες.

Και σε μια λίγο διαφορετική νότα, πιο κοντά στη φυσική, το Department of Physics and Astronomy του University of Leicester, για να τιμήσει το νέο επεισόδιο της σειράς έβαλε προπτυχιακούς φοιτητές να ετοιμάσουν διαφάνειες με θέματα από τον πόλεμο των άστρων. Φυσικά στη σχετική σελίδα υπάρχει η προειδοποίηση

Please note that this is an in-house journal and these papers are written by undergraduate students as part of a module to learn about academic publishing and the peer review process.

Όπως και να έχει πάντως ήταν μια ωραία ιδέα.




Στις παραπάνω εικόνες από το πανεπιστήμιο υπάρχουν λίνκς και για τις σχετικές εργασίες. Και φυσικά μην ξεχνάτε ότι είναι απλά προπτυχιακά projects.

RIP Leonard Nimoy

Σήμερα το πρωί, 27/2 πέθανε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης, Leonard Nimoy, περισσότερο γνωστός για τον ρόλο του ως Mr. Spock στο Star Trek. Η παρουσία του ως Spock σημάδεψε την επιστημονική φαντασία, με την οποία συνδέθηκε γενικότερα ο Leonard Nimoy στην καριέρα του.

Μια από τις τελευταίες παρουσίες του στην τηλεόραση ήταν και η συμμετοχή του στη σειρά Fringe, από την οποία φυσικά δεν έλειψαν και οι αναφορές στον Spock, όπως μπορεί να δει κανείς σε αυτό το τρέιλερ ενός επεισοδίου του πρώτου κύκλου της σειρά, όπου ακόμα δεν έχει κάνει την εμφάνισή του (παίζει τον χαρακτήρα του William Bell και εμφανίζεται πρώτη φορά στο τέλος του κύκλου).


Το παρακάτω βίντεο είναι μια συλλογή από σκηνές από την σειρά Star Trek, ανάμεσα στον Spock, τον captain Kirk (William Shatner) και τον Dr. McCoy (DeForest Kelley), και είναι χαρακτηριστικό της δυναμικής ανάμεσα στους τρεις αυτούς χαρακτήρες.


RIP Leonard Nimoy

A life is like a garden. Perfect moments can be had, but not preserved, except in memory. LLAP

— Leonard Nimoy (@TheRealNimoy) February 23, 2015

(Live Long And Prosper)

Interstellar papers

Σήμερα, μερικούς μήνες μετά την πρεμιέρα της ταινίας Interstellar, ανέβηκαν στο arXiv δύο εργασίες που έχουν ως αντικείμενο την μελέτη και προσομοίωση της κίνησης του φωτός στο χωροχρόνο γύρω από μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα και μία σκουλικότρυπα, όπως είναι αυτές που εμφανίζονται στην ταινία.

Οι εργασίες λοιπόν είναι οι:

Gravitational Lensing by Spinning Black Holes in Astrophysics, and in the Movie Interstellar
Interstellar is the first Hollywood movie to attempt depicting a black hole as it would actually be seen by somebody nearby. For this we developed a code called DNGR (Double Negative Gravitational Renderer) to solve the equations for ray-bundle (light-beam) propagation through the curved spacetime of a spinning (Kerr) black hole, and to render IMAX-quality, rapidly changing images. Our ray-bundle techniques were crucial for achieving IMAX-quality smoothness without flickering.
This paper has four purposes: (i) To describe DNGR for physicists and CGI practitioners . (ii) To present the equations we use, when the camera is in arbitrary motion at an arbitrary location near a Kerr black hole, for mapping light sources to camera images via elliptical ray bundles. (iii) To describe new insights, from DNGR, into gravitational lensing when the camera is near the spinning black hole, rather than far away as in almost all prior studies. (iv) To describe how the images of the black hole Gargantua and its accretion disk, in the movie Interstellar, were generated with DNGR. There are no new astrophysical insights in this accretion-disk section of the paper, but disk novices may find it pedagogically interesting, and movie buffs may find its discussions of Interstellar interesting.

και

Visualizing Interstellar's Wormhole
Christopher Nolan's science fiction movie Interstellar offers a variety of opportunities for students in elementary courses on general relativity theory. This paper describes such opportunities, including: (i) At the motivational level, the manner in which elementary relativity concepts underlie the wormhole visualizations seen in the movie. (ii) At the briefest computational level, instructive calculations with simple but intriguing wormhole metrics, including, e.g., constructing embedding diagrams for the three-parameter wormhole that was used by our visual effects team and Christopher Nolan in scoping out possible wormhole geometries for the movie. (iii) Combining the proper reference frame of a camera with solutions of the geodesic equation, to construct a light-ray-tracing map backward in time from a camera's local sky to a wormhole's two celestial spheres. (iv) Implementing this map, for example in Mathematica, Maple or Matlab, and using that implementation to construct images of what a camera sees when near or inside a wormhole. (v) With the student's implementation, exploring how the wormhole's three parameters influence what the camera sees---which is precisely how Christopher Nolan, using our implementation, chose the parameters for Interstellar's wormhole. (vi) Using the student's implementation, exploring the wormhole's Einstein ring, and particularly the peculiar motions of star images near the ring; and exploring what it looks like to travel through a wormhole.

Και στις δύο εργασίες δίνεται έμφαση στην παιδαγωγική παρουσίαση των θεμάτων, ενώ η πρώτη έχει και μια σχετική ιστορική εισαγωγή στο θέμα της οπτικοποίησης μιας περιστρεφόμενης μαύρης τρύπας.
Νομίζω ότι κανείς θα ευχαριστηθεί και τις δύο εργασίες.

Καλή διασκέδαση.

"Interstellar"

Interstellar λοιπόν. Είναι αρκετά χρόνια που την περιμέναμε αυτή την ταινία, ειδικότερα επειδή ο Kip Thorne ήταν μπλεγμένος. Η ταινία λοιπόν κυκλοφόρησε και μπορεί να βρει κανείς πολλές κριτικές και διάφορους σχολιασμούς της.


Παρακάτω παραθέτω ένα infographic από το space.com το οποίο περιγράφει κάποια επιστημονικά σημεία της ταινίας. Εγώ θα σταθώ λίγο στα σχετικά με τις μαύρες τρύπες, χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες της πλοκής.


Source SPACE.com: All about our solar system, outer space and exploration.

Φυσικά ένα από τα πρώτα πράγματα που χτυπάνε στο μάτι και που μπορεί να δει κανείς και στα τρέιλερ της ταινίας, είναι η απεικόνιση της μαύρης τρύπας και του δίσκου της. Η ιστορία της απεικόνισης ενός δίσκου προσαύξησης γύρω από μια μαύρη τρύπα είναι παλιά και πάει μέχρι την δεκαετία του 70, όπως μπορεί να δει κανείς και από την δουλειά του Luminet (1979A&A....75..228L)

Στα σχήματα μπορεί να δει κανείς την εικόνα που δημιουργούν στο οπτικό πεδίο του παρατηρητή οι διάφορες περιοχές του δίσκου σε διαφορετικές ακτίνες. Όπως και να έχει πάντως, η απεικόνιση για τις ανάγκες της ταινίας ξεπερνά κατά πολύ το απλό ray tracing που κάνουμε συνήθως για επιστημονικούς σκοπούς και από ότι φαίνεται προέκυψε από την έξτρα λεπτομέρεια της ανάλυση και ένα ενδιαφέρον καινούριο αποτέλεσμα που θα δημοσιευτεί στο Classical and Quantum Gravity.

Ας δούμε όμως λίγο την ίδια την μαύρη τρύπα, τον πλανήτη σε τροχιά γύρω από αυτή και την συζήτηση γύρω από τα σχετικά με τη διαστολή του χρόνου.

Το infographic λοιπόν λέει ότι η μαύρη τρύπα είναι μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα με μάζα περίπου 100 εκατομμύρια ηλιακές μάζες, η οποία περιστρέφεται στο 99.8% της ταχύτητας του φωτός. Με το τελευταίο δεν ξέρω τι εννοεί και δεν βγάζει και πολύ νόημα, οπότε θα υποθέσω ότι εννοεί πως περιστρέφεται με το 0.998 της μέγιστης περιστροφής που μπορεί να έχει μια μαύρη τρύπα, η οποία εκφράζεται από το λόγο της στροφορμής της προς την μάζα της, $$\reverse\opaque a=J/M $$, που μπορεί να είναι το πολύ ίση με την ίδια την μάζα, $$\reverse\opaque a=M $$. Εναλλακτικά αυτά μπορούν να εκφραστούν με την βοήθεια της παραμέτρου περιστροφής, $$\reverse\opaque j=J/M^2 $$, η οποία έχεις ως μέγιστη θεωρητική τιμή την τιμή j=1. Έτσι λοιπόν, η τιμή j=0.998, που τώρα βγάζει νόημα, είναι το λεγόμενο όριο Thorne για την περιστροφή μιας μαύρης τρύπας που μπορεί να βρει κανείς στην φύση και η οποία είναι σε ισορροπία με το περιβάλλον της (η περιστροφή που κερδίζει από την στροφορμή που πέφτει στην μαύρη τρύπα λόγω της πρόσπτωσης ύλης είναι ίση με την στροφορμή που χάνει από τις διάφορες διαδικασίες που συμβαίνουν στην εργόσφαιρά της). Για μια μαύρη τρύπα, υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές ποσότητες. Μία από αυτές είναι η θέση του ορίζοντα γεγονότων. Για μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα λοιπόν, η θέση του ορίζοντα δίνεται από την έκφραση $$\reverse\opaque R_h=M+\sqrt{M^2-a^2} $$, όπου βλέπουμε ότι στην περίπτωση που δεν έχουμε περιστροφή (α=0) έχουμε το γνωστό αποτέλεσμα για την ακτίνα Schwarzschild, ενώ στην περίπτωση όπου έχουμε την μέγιστη περιστροφή (α=Μ), ο ορίζοντας είναι σε ακτίνα R=M, όπως δείχνει το παρακάτω σχήμα (ο κατακόρυφος άξονας μετρά την ακτίνα σε μονάδες μάζας της μαύρης τρύπας, ενώ η μία Ηλιακή μάζα είναι περίπου 1.5km)

Για την συγκεκριμένη μαύρη τρύπα με j=0.998 λοιπόν, ο ορίζοντας είναι σε ακτίνα περίπου ίση με 1.063Μ ή 156.98 εκατομμύρια km.
Μια άλλη σημαντική ακτίνα γύρω από μια μαύρη τρύπα, είναι η ακτίνα της τελευταίας ευσταθούς κυκλικής τροχιάς (ISCO). Αυτή η ακτίνα είναι πολύ σημαντική γιατί σηματοδοτεί την περιοχή πέρα από την οποία δεν μπορεί να έχει κανείς ευσταθείς κυκλικές τροχιές γύρω από μια μαύρη τρύπα, ένα φαινόμενο που είναι χαρακτηριστικό των τροχιών στη γενική σχετικότητα. Έτσι για παράδειγμα, δεν μπορεί να έχει κανείς πλανήτες ή άλλα σώματα σε τροχιά γύρω από μια μαύρη τρύπα στην περιοχή μέσα από το ISCO, ενώ η θέση του ISCO είναι και η περιοχή μέχρι την οποία μπορεί να εκτείνεται ένας δίσκος προσαύξησης γύρω από μια μαύρη τρύπα. Όπως και ο ορίζοντας, έτσι και η θέση του ISCO εξαρτάται από την περιστροφή της μαύρης τρύπας, και η εξάρτηση δίνεται από το παρακάτω σχήμα

όπου βλέπουμε ότι για μια μη περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα το ISCO είναι στα 6Μ, ενώ για μια μαύρη τρύπα με μέγιστη περιστροφή είναι στο 1Μ. Έτσι, για j=0.998, η θέση του ISCO είναι στα 1.23698Μ που είναι περίπου 182.6 εκατομμύρια km.

Στο infographic μπορεί να δει κανείς ότι γύρω από την μαύρη τρύπα υπάρχει ένας πλανήτης που περιστρέφεται σε πολύ κοντινή τροχιά, τόσο κοντινή ώστε η βαρυτική διαστολή χρόνου να είναι τέτοια που μία ώρα στην τροχιά του πλανήτη να αντιστοιχεί σε 7 χρόνια για έναν μακρινό παρατηρητή. Αυτό είναι πολύ, αφού μιλάμε για έναν πολλαπλασιαστικό παράγοντα της τάξης του 61000, και αυτό ακριβώς αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης για το πόσο ρεαλιστικό είναι ένα τέτοιο σενάριο. Το ερώτημα λοιπόν είναι, μπορεί μαι τέτοια μαύρη τρύπα να έχει έναν πλανήτη σε τέτοια τροχιά ώστε να υπάρχει αυτή η διαφορά στον χρόνο; Και η απάντηση είναι όχι, όπως μπορεί να δει κανείς στο παρακάτω σχήμα. Το σχήμα δείχνει τη θέση του ISCO (πράσινη γραμμή), την τιμή του παράγοντα διαστολής του χρόνου που θέλουμε (κόκκινη γραμμή) και την διαστολή του χρόνου σε κυκλικές τροχιές γύρω από την μαύρη τρύπα για διαφορετικές ακτίνες (μπλε γραμμή)

Όπως μπορεί να δει λοιπόν κανείς, στην θέση του ISCO η διαστολή είναι της τάξης του 10 και αυτό είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να έχει κανείς σε αυτή την περίπτωση, αφού δεν υπάρχουν ευσταθείς τροχιές πιο μέσα. Θα μπορούσε όμως να έχει διαφύγει κάτι τόσο σημαντικό από τον Kip Thorne; Φυσικά και όχι. Πράγματι στο βιβλίο που κυκλοφόρησε μαζί με την ταινία και έχει τίτλο "The science of Interstellar", ένα αντίτυπο του οποίου μπόρεσα να ξεφυλλίσω προκειμένου να ξεκαθαρίσω αυτό το σημείο, ο Kip περιγράφει τις ιδιότητες της μαύρης τρύπας και εκεί λέει ότι προκειμένου να πετύχει την διαστολή που ήθελε για τους σκοπούς της ταινίας του ο Νόλαν, αναγκάστηκε να υποθέσει μια μαύρη τρύπα με περιστροφή $$\reverse\opaque j=1-10^{-14} $$, δηλαδή πρακτικά με μέγιστη περιστροφή. Σε αυτή την περίπτωση, ουσιαστικά η ακτίνα του ορίζοντα όπως και η ακτίνα του ISCO είναι πρακτικά ίσες με 1Μ ή 147.65 εκατομμύρια km (που είναι μόλις μικρότερες από μία αστρονομική μονάδα, όσο είναι δηλαδή και η ακτίνα της τροχιάς της Γης, όπως δείχνει το infographic). Υπάρχει λοιπόν σ'αυτή την περίπτωση ακτίνα που να μπορεί να έχει την ζητούμενη διαστολή του χρόνου; Η απάντηση τώρα είναι ναι, και η ακτίνα αυτή είναι περίπου στο 1.00004Μ, δηλαδή απέχει από τον ορίζοντα περίπου 5900km.

Και εδώ ερχόμαστε στο άλλο θέμα που έχει προκαλέσει συζητήσεις, τις παλιρροϊκές δυνάμεις από την μαύρη τρύπα. Οι παλιρροϊκές δυνάμεις που θα νιώθει ένα σώμα σε κάποια απόσταση από την μαύρη τρύπα ουσιαστικά έχουν σχέση με την απόκλιση δυο γειτονικών γεωδεσιακών τροχιών. Το μέγεθος που εκφράζει αυτές τις αποκλείσεις είναι ο τανυστής του Riemann. Αν μιλάγαμε για ένα αντικείμενο που θα βρισκόταν στατικό σε κάποια απόσταση από την μαύρη τρύπα (σε σταθερή ακτίνα χωρίς να περιστρέφετε γύρω της δηλαδή) τότε θα είχαμε παλίρροιες σαν αυτές που έχουμε στη Γη εξαιτίας της Σελήνης (που κινείται πολύ αργά και πρακτικά μπορεί να θεωρηθεί ακίνητη) που θα οφείλονταν στα στοιχεία του τανυστή του Riemann όπως είναι το $$\reverse\opaque R^r_{ttr}=-\frac{M (-3 a^2 + 4 M r - 2 r^2)}{r^5} $$ (το συγκεκριμένο εκφράζει την επιτάχυνση με την οποία αυξάνει η ακτινική απόσταση δυο τροχιών που έχουν μοναδιαία ακτινική απόσταση). Για την εκτίμηση όλων των συνιστωσών της παλιρροϊκής δύναμης θέλουμε ακόμα δύο στοιχεία του τανυστή του Riemann, τα οποία έχουν παρόμοια συναρτησιακή μορφή. Με λίγα λόγια, για την περίπτωσή μας, για α=Μ και r=M η παλιρροϊκή επιτάχυνση θα είναι ανάλογη του, $$\reverse\opaque \frac{d^2r}{dt^2}\propto\frac{1}{M^2}D $$, δηλαδή της διαμέτρου του αντικειμένου διαιρεμένο με το τετράγωνο της μάζας της μαύρης τρύπας. Ότι και να είναι όμως η διάμετρος του αντικειμένου/πλανήτη, σίγουρα θα είναι πολύ μικρότερη από το τετράγωνο των 147.65 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, οπότε δεν θα είναι κάτι καταστροφικό. Το αντικείμενό μας όμως δεν είναι στατικό. Περιστρέφεται σε κυκλική τροχιά γύρω από την μαύρη τρύπα. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε ακόμα μία συνεισφορά από διατμητικές τάσεις στο αντικείμενο. Η συνεισφορά αυτών των τάσεων θα είναι όμως της ίδιας τάξης μεγέθους, δηλαδή και πάλι $$\reverse\opaque \propto\frac{1}{M^2}D $$. Άρα, με λίγα λόγια, οι παλιρροϊκές δυνάμεις δεν περιμένουμε να προκαλέσουν κάποιο πρόβλημα, όπως ανησυχούν κάποιοι.

Αλλά, υπάρχει ένα θέμα, και αυτό είναι το ότι η τροχιά που μας ενδιαφέρει απέχει από τον ορίζοντα περίπου 5900km. Η ακτίνα της Γης είναι 6371km, οπότε αν ήταν η Γη σε εκείνη την τροχιά, θα είχε ένα μέρος της μέσα από τον ορίζοντα. Και εκεί είναι που τα πράγματα γίνονται περίεργα (How to mine energy from a black hole, Mining Energy from a Black Hole by Strings, Tensile Strength and the Mining of Black Holes).
Δεν ξέρω αν αυτό το θέμα το σχολιάζει ο Thorne.

Interstellar

Interstellar (by Kip Thorne)

Decay (2012) - The LHC Zombie Movie

Nine Days of One Year

Η ταινία "Nine Days of One Year" περιστρέφεται γύρω από μια μικρή ομάδα πυρηνικών φυσικών που ζουν σε ένα ερευνητικό κέντρο κάπου στη Σιβηρία.

Η ταινία είναι απλά καταπληκτική. Συλλαμβάνει με πολύ όμορφο τρόπο κάποιες βασικές πτυχές της ιδιοσυγκρασίας ενός ερευνητή/επιστήμονα. Ειδικότερα καταφέρνει και αποτυπώνει τις ιδιαιτερότητες της έρευνας στο μερικές φορές επικίνδυνο πεδίο της πυρηνικής φυσικής. Σκηνοθέτης είναι ο Mikhail Romm, από τους μεγάλους του Ρώσικου κινηματογράφου (ήταν και δάσκαλος του Tarkovskii). Στην ταινία είναι καταπληκτικός και ο πρωταγωνιστής Aleksey Batalov, αλλά και η συμπρωταγωνίστρια Tatyana Lavrova.

Καλή διασκέδαση.


(Νέο link της ταινίας στο youtube)

Pythonism...

Ας γράψω και ένα καλοκαιρινό post.

Οι Monty Pythons είναι θεοί και κατά πάσα πιθανότητα όλο και κάποιος θερινός θα παίζει κάποια από τις ταινίες τους. Μια από τις πιο κορυφαίες ταινίες είναι το "The Life of Brian" (IMDB) και αν κάποιος δεν την έχει δει, πρέπει να την δει.

Κάτι που ενδεχομένως να μην είναι και πολύ γνωστό για την ταινία είναι ότι είχε δημιουργηθεί αρκετός θόρυβος γύρω από την ταινία στους θρησκευτικούς κύκλους της Μ. Βρετανίας, και όχι μόνο, την περίοδο που βγήκε η ταινία στους κινηματογράφους. Μάλιστα, έγινε και ένα σχετικό Debate ανάμεσα σε κάποιους εκπροσώπους της εκκλησίας και στον John Cleese και τον Michael Palin. Παρακάτω παραθέτω μερικά βίντεο σχετικά με το Debate:

Monty Python: almost the truth about Life of Brian




The 'Life of Brian' Debate (1979)



Life of Brian TV Debate



Αξίζει κανείς να δει όλο το σχετικό θέμα στα extra του DVD της ταινίας. Η πιο πετυχημένη αντίδραση πάντως στην όλη ιστορία είναι νομίζω αυτή:

Not the Nine O'Clock News - Monty Pythons worshipers




Καλή διασκέδαση.


-------------------------------------------------------
Update: Ένα update από τα σχόλια με μια φανταστική εκτέλεση του "Always Look on the Bright Side of Life":

Sunshine... (movie review)

Όταν είχε βγει η ταινία είχα γράψει ένα review. Επειδή έχει μερικά διασκεδαστηκά πράγματα, και επειδή αν δεν κάνω λάθος πρόσφατα βγήκε και το DVD, είπα να το βάλω και εδώ να το έχω.
-----------------------------------------------------------

SUNSHINE
Επιστ. φαντασίας 2007 (Έγχρ.) Διάρκεια: 108'
Αγγλική ταινία σε σκηνοθεσία Ντάνι Μπόιλ, με τους: Κίλιαν Μέρφι, Κρις Έβανς, Ρόουζ Μπερν, Μισέλ Γεό

Το promotion της ταινίας στην Ελλάδα έγινε μέσω του blog http://www.darkdays.gr με γελοίο και ανεύθυνο τρόπο, χρησιμοποιώντας ψευδοεπιστημονικά επιχειρήματα τύπου Λιακόπουλου και άλλων τέτοιον γραφικών τύπων. Το βρίσκω απόλυτα απαράδεκτο την εποχή του Χαρδαβέλα, του Λιακόπουλου και τον Αστρολόγων να γίνονται τέτοια διαφημιστικά κόλπα που πατάνε στον επιστημονικό αναλφαβητισμό, τον οποίον και καλλιεργούν.

Ξεπερνώντας αυτά τα σημαντικά αλλά άσχετα με την ταινία, το έργο μάλλον θα το χαρακτήριζα ως όχι και τόσο καλό.
Παρουσιάστηκε ως κλειστοφοβικό θρίλερ και νομίζω πως αποτυγχάνει να δημιουργήσει αυτή την ατμόσφαιρα.
Ήταν χαζή και η ιδέα, αλλά και τα διάφορα διλήμματα που προέκυπταν στην πορεία της ταινίας, ε… ας πούμε ότι δεν είναι και Tarkovsky ο τύπος (αν και κάποιοι έκαναν την σύγκριση με το Solaris).
Επιπλέον θα έλεγα ότι χρησιμοποιούσε «φτηνά κόλπα» για να δημιουργήσει ένταση.
Κάποιες στιγμές όμως η ταινία έχει πολύ καλή φωτογραφία, αν και περισσότερος ρεαλισμός θα είχε πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα.


Ας κάνουμε τώρα και μια «επιστημονική» ανάλυση της ταινίας, αφού έτσι προωθήθηκε.

Καταρχήν, επειδή έχει γίνει στα διάφορα σχόλια που διάβασα για την ταινία αναφορά και στο «2001: A Space Odyssey», πρέπει να πω ότι επειδή το 2001 είναι γραμμένο από τον Clarke, είναι ουσιαστικά σαν επιστημονικό εγχειρίδιο. Το «Sunshine» δεν έχει καμία σχέση με κάτι τέτοιο.
Για αρχή ας αφήσουμε το όλο concept και ας δούμε τις λεπτομέρειες, γιατί η διαφορά είναι πάντα στις λεπτομέρειες.

1. Είναι τραγικός ο τρόπος που παρουσιάζει τις συνθήκες βαρύτητας μέσα στο διαστημόπλοιο. Δηλαδή είναι αστείο για παράδειγμα το ότι παρουσιάζει τους αστροναύτες να είναι σε κανονική βαρύτητα όσο είναι μέσα στο airlock και μόλις ανοίγει και βρίσκονται στο «κενό του διαστήματος» ξαφνικά έχουμε zero-gravity.
Ειδικά εκείνη η σκηνή αγωνίας που πέφτει στο πάτωμα ο πρωταγωνιστής και κάνει μια υπεράνθρωπη προσπάθεια να σηκωθεί ενώ φοράει εκείνη την πολύ βαριά στολή, και δυο μέτρα πιο πέρα είναι σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, νομίζω ότι ήταν από τις πιο αστείες σκηνές του έργου.

2. Για τις ανάγκες της ταινίας έπρεπε να δημιουργηθεί ένα κλίμα απομόνωσης του πληρώματος. Και το πετύχανε αυτό εφευρίσκοντας ένα όριο πέρα από το οποίο δεν θα μπορούσαν να επικοινωνούν με τη Γη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, βάλανε και ένα χρονικό περιορισμό για να δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση. Φυσικά όλα αυτά είναι μπούρδες. Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο όριο, αφού ούτε η πυκνότητα του Ηλιακού ανέμου (το πλάσμα που γεμίζει τον διαπλανητικό χώρο), αλλά ούτε και η φυσιολογική δραστηριότητα του Ήλιου δεν είναι απαγορευτικά για τις ράδιοεπικοινωνίες. Έχουμε στείλει άλλωστε διαστημόπλοια και στον Ερμή χωρίς πρόβλημα. Το όριο αυτό το επιλέξανε κάπου έξω από την τροχιά του Ερμή με χρόνο επικοινωνίας με τη Γη της τάξης των 6 λεπτών, γεγονός που κάνει ακόμα πιο περίεργο τον χρονικό περιορισμό.

3. Για να κορυφωθεί η ένταση και το δίλημμα, σε σχέση με τις πιθανότητες επιτυχίας της αποστολής, ο Ήλιος μας μετατρέπετε σε έναν σχετικιστικό αστέρα με ιδιότητες που αγγίζουν τα όρια της κβαντικής βαρύτητας στο εσωτερικό του, αφού όπως λέει και ο πρωταγωνιστής όταν θα πέσει η βόμβα στο εσωτερικό του Ήλιου θα αποκτήσει σχετικιστικές ταχύτητες και ο χωρόχρονος θα καμπυλωθεί τόσο πολύ που θα αρχίσουν οι επιπτώσεις της κβαντικής βαρύτητας με αποτέλεσμα το φαινόμενο να γίνετε κβαντικό και να μην μπορεί να αποδοθεί παρά μόνο μία πιθανότητα για την έκβασή του. Ήμαρτον. Αυτά δεν συμβαίνουν ούτε στο εσωτερικό τον μελανών οπών, πόσο μάλλον στον Ήλιο μας που πρακτικά είναι ένα απόλυτα κλασσικό Νευτώνειο άστρο.

4. Το φορτίο (η βόμβα) μπορεί να φτάσει στο κέντρο του Ήλιου. Πώς; Μα από τις στεμματικές οπές, ναι αυτές οι γνωστές τρύπες που τρυπάνε τον Ήλιο από άκρη σε άκρη. Και φυσικά η είσοδος τους είναι κάτι μαύρες τρύπες που φαίνονται στον Ήλιο, γνωστές ως Ηλιακές κηλίδες. Και πάλι Ήμαρτον. Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω πάνω σ’ αυτό. Μπούρδες. Το μόνο που θα πω είναι ότι οι στεμματικές οπές όπως και οι Ηλιακές κηλίδες έχουν να κάνουν με τη δομή του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου και φυσικά δεν είναι τίποτα τρύπες. Στο κέντρο του Ήλιου δεν μπορεί να φτάσει τίποτα.

Αυτά σε γενικές γραμμές σχετικά με τις λεπτομέρειες. Ας δούμε και το concept.
Ο Ήλιος πεθαίνει λοιπόν. Για κάποιο λόγο σταματάνε οι πυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του και εμείς πρέπει να τον ανάψουμε πάλι.

Όπως έκανα και κάπου αλλού, για να πάρουμε μία ιδέα του πράγματος θα πρέπει να αναφέρουμε κάποια νούμερα και από εκεί και πέρα αυτά θα μιλήσουν μόνα τους.

Για έναν αστέρα μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες χαρακτηριστικές χρονικές κλίμακες:

1. Η πρώτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο γρήγορα θα αντιδράσει ένας αστέρας σε μία διαταραχή από την ισορροπία, δηλαδή πόσο γρήγορα θα κινηθεί προκειμένου να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση αν τον διαταράξω (π.χ. αν τον συμπιέσω ελαφρός).

Η κλίμακα αυτή λέγεται υδροστατική (hydrostatic) και για τον Ήλιο είναι της τάξης των 27 λεπτών.

2. Η δεύτερη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο χρόνο χρειάζεται ένας αστέρας για να ακτινοβολήσει την βαρυτική του ενέργεια. Όπως όλοι ξέρουν, ένα σώμα θερμαίνετε όταν συμπιέζετε και ένα αέριο που θερμαίνετε εκπέμπει ακτινοβολία. Όταν ο μηχανισμός συμπίεσης είναι η ίδια η βαρύτητα του αερίου τότε έχουμε την χρονική κλίμακα

η οποία λέγετε Kelvin-Helmholtz και για τον Ήλιο είναι της τάξης των δηλαδή 16 εκατομμύρια χρόνια.

3. Η Τρίτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο καιρό χρειάζεται ένα άστρο να κάψει τα πυρηνικά του αποθέματα και είναι

δηλαδή αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια για τον Ήλιο μας.

4. Τέλος η τέταρτη χρονική κλίμακα μας λέει πόσο χρόνο θα χρειαζόταν μια θερμική διαταραχή για να μεταφερθεί από το κέντρο του αστέρα μέχρι την επιφάνειά του και είναι

για τον Ήλιο μας. Αυτό τι μας λέει; Μας λέει ότι αν κάτι γινόταν στο κέντρο του Ήλιου που θα είχε ως αποτέλεσμα να ελαττωθεί η λαμπρότητά του, θα χρειάζονταν 10,000,000 χρόνια για να φτάσει η πληροφορία στην επιφάνεια του Ήλιου ή διαφορετικά η χρονική κλίμακα στην οποία συμβαίνουν τέτοιες αλλαγές είναι της τάξης των 10 εκατομμυρίων ετών και όχι τον μερικών δεκαετιών. Φυσικά αυτές οι χρονικές κλίμακες αναλογούν σε χρονικές στιγμές της ζωής ενός άστρου που είναι ανάλογες της τάξης μεγέθους των μερικών ημερών στην ζωή ενός ανθρώπου.

Αυτά τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους και υποδεικνύουν πόσο μη ρεαλιστικό είναι το όλο σενάριο.

Τέλος, γενικά θεωρώ ότι είναι άστοχο να γίνεται κριτική σε μία ταινία επιστημονικής φαντασίας στην επιστημονική βάση της. Εκτός αν η ίδια η ταινία διεκδικεί δάφνες επιστημονικής εγκυρότητας (βλέπε Deep Impact, The day after Tomorrow, Armageddon…). Η συγκεκριμένη ταινία έκανε στην Ελλάδα promotion σ’ αυτή τη βάση και φυσικά τρώει τα μούτρα της.

Δεν πιστεύω πάντως ότι αυτός ήταν ο στόχος του σκηνοθέτη, δηλαδή μια ταινία περισσότερο sci και λιγότερο fi.

Αν πρέπει να βάλω βαθμό, βάζω 2/5.