Ο Einstein και η θεωρία της Γενικής Σχετικότητας (100 χρόνια)

Πλησιάζουμε στην επίσημη επέτειο των 100 χρόνων από την παρουσίαση της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας από τον Einstein στην Πρωσική Ακαδημία επιστημών και γι'αυτό το λόγο έχουν κυκλοφορήσει διάφορα αφιερώματα σχετικά.

Για παράδειγμα, το περιοδικό Nature έχει ένα αφιέρωμα στα 100 χρόνια με μια συλλογή από σχετικά άρθρα. Ένα από αυτά τα άρθρα είναι και το άρθρο με τίτλο, "Einstein was no lone genius", που περιγράφει την πορεία της ανάπτυξης της θεωρίας της σχετικότητας από τον Einstein και την συνεργασία του με τους υπόλοιπους που συνεισέφεραν σε αυτή τη διαδικασία (στην πραγματικότητα και όχι στην φαντασία κάποιων), όπως ήταν ο Marcel Grossmann και ο Michele Besso.

Ένα άλλο ενδιαφέρον άρθρο που κυκλοφόρησε στο περιοδικό Physics Today, με τίτλο Arch and scaffold: How Einstein found his field equations, περιγράφει την διαδικασία από την οποία τελικά ο Einstein κατέληξε στις εξισώσεις πεδίου της Γενικής Σχετικότητας, μια διαδικασία που δεν ήταν εντελώς ευθεία.

Ακόμα, η American Physical Society παρουσιάζει μια συλλογή από αφιερώματα σε διάφορα θέματα σχετικά με την Γενική Σχετικότητα που προέκυψαν από δημοσιεύσεις που έχουν γίνει στο παρελθόν στα επιστημονικά περιοδικά της ένωσης.

Τα άρθρα αξίζει να τα διαβάσει κανείς, αλλά πέρα από αυτό και για να υπάρχει έστω και μια σύντομη αναφορά στα Ελληνικά (όπου κυριαρχούν διάφοροι μύθοι και αρλούμπες), είπα να κάνω εδώ μια σύντομη περίληψη.

Einstein, μια όχι και τόσο μοναχική ιδιοφυΐα

Όπως είπαμε και παραπάνω, δύο είναι τα βασικά πρόσωπα που συμμετέχουν στην όλη ιστορία (αν και όχι τα μοναδικά), ο Grossmann και ο Besso, και οι δύο φίλοι και συμφοιτητές του από το πολυτεχνείο της Ζυρίχης (το σημερινό ETH) όπου φοίτησε την περίοδο 1896-1900. Ο Grossman ήταν ο μαθηματικός της παρέας και ο Besso ήταν μηχανολόγος/μηχανικός. Ο πατέρας του Grossmann ήταν που βοήθησε τον Einstein να βρει δουλειά στο γραφείο ευρεσιτεχνιών το 1902 και ο Besso τον ακολούθησε εκεί 2 χρόνια αργότερα. Η αλληλεπίδραση των δύο ανδρών το διάστημα που πέρασαν στο γραφείο ήταν και ο λόγος που ο Einstein αναγνωρίζει τη συνεισφορά του Besso στην εργασία του πάνω στην ειδική σχετικότητα το 1905. Την ίδια δε περίοδο ολοκληρώνει και την διδακτορική του εργασία πάνω στις διαστάσεις των ατόμων (θέμα που σχετίζεται με μια άλλη από τις διάσημες εργασίες του του 1905, αυτή για την κίνηση Brown).

Ο Einstein άρχισε να σκέφτεται το πρόβλημα της γενίκευσης της θεωρίας του της ειδικής σχετικότητας από το 1907, όταν ήταν ακόμα στο γραφείο ευρασιτεχνιών, αλλά ξεκίνησε να δουλεύει ουσιαστικά στο πρόβλημα από το 1909, οπότε και ανέλαβε θέση στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Στο διάστημα 1909-1912, ο Einstein συνειδητοποιεί ότι η περιγραφή της βαρύτητας πρέπει να γίνει με γεωμετρικούς όρους και ότι η κίνηση των σωμάτων στα οποία δρα μόνο η βαρύτητα θα πρέπει να ακολουθεί γεωδαισιακές τροχιές (γενικευμένες ευθείες ή ελεύθερες τροχιές) σε κάποιο χώρο. Για να αναπτύξει αυτή τη γεωμετρική θεωρία ο Einstein συνεργάζεται με τον Grossmann, ο οποίος έχει τις απαραίτητες γνώσεις διαφορικής γεωμετρίας, και δημοσιεύουν μαζί το 1913 μια εργασία που έγινε γνωστή ως Entwurf paper και δίνει μια πρώτη συνολική διατύπωση για την θεωρία της βαρύτητας. Αυτή η θεωρία διαφέρει από την τελική μορφή της γενικής σχετικότητας ως προς τη μορφή των εξισώσεων πεδίου, την μορφή δηλαδή που έχει η σύνδεση της ύλης με την γεωμετρία. Η τελική θεωρία είναι γενικά αναλλοίωτη στους μετασχηματισμούς συντεταγμένων, ενώ η αρχική θεωρία είναι περιορισμένης αναλλοιώτητας.

Την ίδια περίοδο, κυκλοφορούσαν μερικές ακόμα εναλλακτικές προτάσεις για μια θεωρία της βαρύτητας που να είναι συμβατή με την ειδική σχετικότητα. Μια τέτοια θεωρία ήταν αυτή του Φινλανδού Gunnar Nordstrom, όπου η βαρύτητα περιγραφόταν από ένα πεδίο στο χώρο Minkowsky της ειδικής σχετικότητας. Ο Einstein συνάντησε τον Nordstrom μετά την επίσκεψή του στη Βιέννη το 1913, όπου είχε κληθεί να παρουσιάσει την θεωρία του, όπου και τον έπεισε ότι η πηγή του βαρυτικού πεδίου θα πρέπει να σχετίζεται με τον τανυστή ενέργειας ορμής. Η έννοια του τανυστή ενέργειας ορμής είχε αναπτυχθεί στα πλαίσια της ειδικής σχετικότητας και ο φυσικός Friedrich Kottler το 1912 την γενίκευσε για καμπύλους χώρους. Η Ertwurf θεωρία που παρουσίασαν το 1913 οι Einstein και Grossmann βασιζόταν στην εργασία του Kottler και ο ίδιος ο Einstein δεν είχε κανένα πρόβλημα να το αναγνωρίσει και να του αποδώσει τα εύσημα στις διαλέξεις της Βιέννης.

Το καλοκαίρι του 1913 ο Einstein συνεργάζεται με τον Besso πάνω στο πρόβλημα του υπολογισμού της μετάπτωσης του περιηλίου του Ερμή, προσπαθώντας να εξηγήσουν την διαφορά των 43''. Ο αρχικός τους υπολογισμός όμως δίνει αποτέλεσμα μόνο 18'', ενώ ο Besso υπολόγισε και την μετάπτωση που προέβλεπε η θεωρία του Nordstrom και βρήκε ότι προέβλεπε μετάπτωση 7'' κατά την αντίθετη από την μετρούμενη φορά. Παράλληλα με το πρόβλημα του περιηλίου του Ερμή, οι Einstein και Besso σκεφτόντουσαν και το θέμα της γενικής συναλλοιώτητας των εξισώσεων πεδίου καθώς και την εφαρμογή τους σε περιστρεφόμενα συστήματα. Μια ακόμα διαφορά ανάμεσα στη θεωρία του Nordstrom και στην Entrwurf θεωρία ήταν ότι η τελευταία προέβλεπε εκτροπή του φωτός υπό την παρουσία βαρυτικού πεδίου, σε αντίθεση με την πρώτη που δεν προέβλεπε εκτροπή. Η πρώτη πειραματική επαλήθευση αυτού του γεγονότος θα έρθει το 1919 από τον Eddington.

Μια ακόμα συνεργασία που είχε εκείνη την περίοδο ο Einstein ήταν αυτή με τον φυσικό Adriaan Fokker, με τον οποίο προσπάθησαν να δώσουν μια πιο γεωμετρική εκδοχή της θεωρία του Nordstrom. Αυτή η δουλειά τον βοήθησε στην περαιτέρω ανάπτυξη της Entwurf θεωρίας με τον Grossmann, σε μια δουλειά που δημοσίευσαν το 1914.

Η δουλειά πάνω στην Entwurf θεωρία είχε ως αποτέλεσμα να κληθεί ο Einstein να δώσει μια σειρά από διαλέξεις στο Guettingen το 1915, τις οποίες παρακολούθησε ο μαθηματικός David Hilbert και ήταν η αφορμή για να ασχοληθεί με την θεωρία της βαρύτητας και να διατυπώσει τελικά την δικιά του προσέγγιση στις εξισώσεις πεδίου μέσω της αρχής ακρότατης δράσης. Από το καλοκαίρι του 1915 μέχρι το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου, ο Einstein προσπαθεί να παράξει τις σωστές εξισώσεις πεδίου, αφού έχει συνειδητοποιήσει ότι η προσέγγιση της Entwurf θεωρίας δεν είναι η σωστή. Οι τελικές εξισώσεις που δημοσιεύει είναι οι σωστές και είναι γενικά συναλλοίωτες. Σε μια από τις εργασίες του Νοέμβρη υπολογίζει και την μετάπτωση του περιηλίου του Ερμή με βάση τις νέες εξισώσεις πεδίου και το βρίσκει 43''.

Ακόμα και με τις σωστές εξισώσεις πεδίου διαθέσιμες, το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η φυσική ερμηνεία της γενικής συναλλοιώτητας. Ο Einstein από ότι φαίνεται οδηγήθηκε στη σωστή ερμηνεία, ότι δηλαδή τα χωροχρονικά γεγονότα είναι θεμελιώδη και έχουν φυσικό περιεχόμενο και όχι οι συντεταγμένες, με την βοήθεια των Besso και Ehrenfest.

Αυτά είναι λοιπόν τα ονόματα των ανθρώπων που έπαιξαν τον βασικό ρόλο και συνδιαμόρφωσαν την τελική μορφή της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας όπως αυτή παρουσιάστηκε στο τέλος του 1915, τα 100 χρόνια της οποίας γιορτάζουμε φέτος,

Grossmann, Besso, Kottler, Nordstrom, και Fokker.

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε και την συμμετοχή ενός ακόμα συνεργάτη του Einstein, τον αστρονόμο Erwin Finlay Freundlich, με τον οποίο ο Einstein είχε αλληλογραφία και δέχτηκε υποστήριξη αν και όχι απαραίτητα πάντα πάνω σε τεχνικά θέματα. Ο Freundlich μάλιστα προσπάθησε να μετρήσει την εκτροπή του φωτός από τον Ήλιο κατά την έκλειψη του 1914. Δυστυχώς η όλη ιστορία δεν είχε καλή κατάληξη για τον ίδιο, αν και ευτυχώς απέφυγε τα χειρότερα, αφού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του ξέσπασε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος με αποτέλεσμα να συλληφθεί από τους Ρώσους.

Τα παραπάνω βασίζονται και ακολουθούν κάπως στο άρθρο του Nature και αφορούν τις συνεισφορές των συνεργατών του Einstein. Πέρα από αυτά, έχει ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς και το άρθρο του Physics Today όπου παρουσιάζεται πιο αναλυτικά η πάλη για την κατανόηση του φυσικού νοήματος της γεωμετρικής θεωρίας της βαρύτητας και της συναλλοιώτητας των εξισώσεων πεδίου.

----Update(19/11/15)-----------------------------------
Αναφορές στις εργασίες:

[1] A. Einstein, "Die Feldgleichungen der Gravitation", Sitzungsberichte der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften (Berlin), Seite 844-847 (1915)
[2] A. Einstein, "Erklärung der Perihelbewegung des Merkur aus der allgemeinen Relativitätstheorie", Sitzungsberichte der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften (Berlin), Seite 831-839 (1915)
[3] A. Einstein, "Zur allgemeinen Relativitätstheorie (Nachtrag)", Sitzungsberichte der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften (Berlin), Seite 799-801 (1915)
[4] A. Einstein, "Zur allgemeinen Relativitätstheorie", Sitzungsberichte der Königlich Preußischen Akademie der Wissenschaften (Berlin), Seite 778-786 (1915)

[5] A. Einstein, A.D. Fokker, "Die Nordströmsche Gravitationstheorie vom Standpunkt des absoluten Differentialkalküls", Annalen der Physik, vol. 349, Issue 10, pp.321-328 (1914)
[6] A. Einstein, M. Grossmann, "Kovarianzeigenschaften der Feldgleichungen der auf die verallgemeinerte Relativitätstheorie gegründeten Gravitationstheorie", Zeitschrift für Mathematik und Physik, 63, 215–225 (1914)
[7] A. Einstein, M. Grossmann, "Entwurf einer verallgemeinerten Relativitätstheorie und eine Theorie der Gravitation. I. Physikalischer Teil von A. Einstein II. Mathematischer Teil von M. Grossmann", Zeitschrift für Mathematik und Physik, 62, 225–244, 245–261 (1913)
[8] F. Kottler, "Über die Raumzeitlinien der Minkowski'schen Welt", Wiener Sitzungsberichte 2a, 121: 1659-1759 (1912)
[9] A. Einstein, "Einfluss der Schwerkraft auf die Ausbreitung des Lichtes", Annalen der Physik(ser. 4), 35, 898–908 (1911)


Και εδώ μπορεί να βρει κανείς μία λίστα με τις εργασίες του Einstein.


----Update(30/11/15)-----------------------------------
Και λίγα ακόμα links:

[10] A Peek into Einstein's Zurich Notebook by John D. Norton
[11] Volume 8: The Berlin Years: Correspondence, 1914-1918 (English translation supplement)
[12] Volume 6: The Berlin Years: Writings, 1914-1917 (English translation supplement)
[13] Volume 4: The Swiss Years: Writings 1912-1914

2015: 100 Years of General Relativity

Καλή Χρονιά και χρόνια πολλά σε όλους. Ας ελπίσουμε ότι το 2015 θα είναι μια καλή χρονιά, ή έστω μια χρονιά προς το καλύτερο...


Πράγμα που δεν βλέπω για αρχή, δεδομένης της επικαιρότητας σχετικά με τις επερχόμενες εκλογές, που με αίσθημα ευθύνης η κυβέρνηση αποφάσισε να επισπεύσει παίζοντας με το θέμα της εκλογής του προέδρου της δημοκρατίας προκειμένου να ξεφορτωθεί διάφορες καυτές πατάτες, και τις κωλοτούμπες, τις ακροβασίες στην επιχειρηματολογία και γενικότερα τα καραγκιοζιλίκια στα οποία έχουν αρχίσει με ιδιαίτερο οίστρο να επιδίδονται οι "πολιτικοί ηγέτες" της χώρας.
Δεν θα ασχοληθώ περισσότερο με αυτά εδώ, αν και δεν μπορούσα να μην τα σχολιάσω έστω και λίγο.

100 χρόνια λοιπόν από την εργασία του 1915 πάνω στην θεμελίωση της θεωρίας της Γενικής Σχετικότητας και το 2015 έχει επίσημα ανακηρυχθεί από την UNESCO ως έτος φωτός.

Einstein Centenary
In 1915, the theory of General Relativity developed by Einstein showed how light was at the center of the very structure of space and time. There will be many events worldwide focusing on this seminal theory of the universe, and this page will provide specific links so you can get involved, and will also provide other resources so that you can learn about Einstein and his many contributions to physics and cosmology.

Η χρονιά φέτος λοιπόν θα είναι γεμάτη με εκδηλώσεις σχετικά με τα 100 χρόνια γενικής σχετικότητας και θα προσπαθήσω και εγώ να συμμετέχω όσο μπορώ σε αυτό.
Σε αυτά τα πλαίσια, ελπίζω ότι θα δραστηριοποιηθεί και η Ελληνική Κοινότητα Σχετικότητας, Βαρύτητας και Κοσμολογίας με σχετικές εκδηλώσεις και ενημερωτικές δράσεις.

Για αρχή πάντως, υπάρχει ένας κομήτης που κάνει την επίσκεψή του μέσα στο Γενάρη (Comet C/2014 Q2 Lovejoy), ο οποίος πρέπει να είναι ορατός αρχικά (αυτές τις μέρες) Νότια και στη συνέχεια (μετά τα μέσα του μήνα) Δυτικά του αστερισμού του Ωρίωνα. Αξίζει νομίζω να προσπαθήσει να τον εντοπίσει κανείς.

Κοπεγχάγη

"Κοπεγχάγη" είναι ο τίτλος ενός θεατρικού του Michael Frayn, που πραγματεύεται τη συνάντηση ανάμεσα στον N. Bohr και τον W. Heisenberg κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, το 1941.
Το θεατρικό αυτό έχει μεταφερθεί και στα Ελληνικά και το είχα παρακολουθήσει πριν από αρκετό καιρό στο θέατρο Τζένη Καρέζη, όπου τον Bohr τον έπαιζε ένας εκπληκτικός Κ. Καζάκος. Θυμάμαι μου είχε κάνει τεράστια εντύπωση το πως περιέγραφε και χρωμάτιζε τη φωνή του ανάλογα με τη σπουδαιότητα του κάθε πράγματος που έλεγε, σε κάποια φάση που μίλαγε για κάποια τεχνικά θέματα της αλυσιδωτής αντίδρασης στο ουράνιο. Έπειθε ότι ήξερε απόλυτα για τι πράγμα μιλούσε, πράγμα που δεν νομίζω ότι είναι και πολύ εύκολο δεδομένου και του περιεχομένου των διαλόγων.

Τέλος πάντων, είδα πριν από λίγο ότι το BBC 3 είχε χθες μια ραδιοφωνική μεταφορά του έργου στην εκπομπή Drama on 3.

Copenhagen
Benedict Cumberbatch, Greta Scacchi and Simon Russell Beale star in Michael Frayn's award-winning play about the controversial 1941 meeting between physicists Bohr and Heisenberg, part of a joint Radio 3 and Radio 4 series of three Michael Frayn dramas for radio - including new adaptations of his novels, 'Skios' and 'Headlong'.

Η εκπομπή θα είναι διαθέσιμη για ακόμα 6 μέρες, οπότε όποιος ενδιαφέρεται θα πρέπει να την ακούσει σύντομα. Η μετάδοση ξεκινά με μερικά σχόλια του Michael Frayn, ενώ στους ρόλους είναι, Margrethe Bohr η Greta Scacchi, Niels Bohr ο Simon Russell Beale, και Werner Heisenberg ο Benedict Cumberbatch.

Καλή διασκέδαση.

----------------------
Λίγη ακόμα βιβλιογραφία για το θέμα του έργου από το MIT.

-----------------------
Update:
Και επειδή από εδώ και πέρα δεν πρέπει να είναι διαθέσιμο το έργο στο BBC, υπάρχει και αυτή η εκδοχή για την τηλεόραση με τους Daniel Craig, Stephen Rea, και Francesca Annis.

Αχιλλέας Παπαπέτρου (1907-1997)

Την Πέμπτη 29/3/2012 στις 18:30, ο Dieter Hoffmann του Max Planck for the History of Science, θα δώσει μια διάλεξη στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Αθηνών (Μαρασλή 4) με θέμα τον Αχιλλέα Παπαπέτρου.

Κάποιες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του μπορεί να βρει κανείς στο προηγούμενο link με την νεκρολογία του από τον J. Stachel (ή και εδώ), ενώ στην wikipedia υπάρχει η σύντομη αναφορά στην συνεισφορά του στη θεωρία της σχετικότητας:

...chart for Ernst vacuum family, Majumdar-Papapetrou electrovacuums, Dixon-Papapetrou equations...

- Papapetrou-Dixon equations (ή Mathison–Papapetrou–Dixon equations) είναι οι εξισώσεις που περιγράφουν την κίνηση σωματιδίων που έχουν και spin.
- Οι λύσεις Majumdar-Papapetrou είναι κλασική οικογένεια λύσεων των εξισώσεων πεδίου του Einstein (και του Maxwell, αφού μιλάμε και για φορτία) με αξονική συμμετρία που προκύπτουν και από τον φορμαλισμό του Ernst (όπου με κατάλληλη επιλογή μιας κλάσης λύσεων, το πρόβλημα του να βρεις μια λύση των εξισώσεων πεδίου ανάγεται στο να βρεις λύσεις της εξίσωσης του Laplace, της οποίας οι λύσεις είναι γνωστές; τέτοιες λύσεις αλλά χωρίς φορτία είχε παράγει και ο Weyl).
- Τέλος, ο φορμαλισμός του Ernst μπορεί να γραφεί σε πολύ καθαρή μορφή στις Weyl-Papapetrou συντεταγμένες (Weyl-Papapetrou chart), στις οποίες εκφράζονται γενικά οι αξονικά συμμετρικές λύσεις του Ernst που σήμερα αποτελούν μια πολύ πλούσια οικογένεια λύσεων με πολλές εφαρμογές, μέχρι ακόμα και στην περιγραφή του εξωτερικού των αστέρων νετρονίων.


Στην φωτογραφία από το ΝΕΒ του 1988, ο κύριος με το κουστούμι στα δεξιά είναι ο Αχιλλέας Παπαπέτρου.
(Pictured left to right: A. Malis, C. Kokorelis, P. Stavrinos, C. Kolassis, N. Kolyvodiakos, T. Christodoulakis, A. Kehagias, D. Sklavenites, B. Xanthopoulos, E. Haliasos, L. Iliadakis, K. Mastronikola, N. Spyrou, S. Bonanos, A. Economou, A. Stogiannidou, T. Papakostas, S. Persides, C. Ragiadakos, A. Papapetrou, A. Z. Wang, D. Tsoubelis)

Ο Παπαπέτρου είναι ένας μεγάλος φυσικός με αναγνωρισμένη συνεισφορά στη θεωρία της σχετικότητας, που δυστυχώς όμως δεν είναι και τόσο γνωστός στην Ελλάδα.

Update (30/3/12):

Αχιλλέας Παπαπέτρου (1907-1997) (Achilles Papapetrou) from Vagelford on Vimeo.

Υπάρχει τώρα πια ένα άρθρο για τον Παπαπέτρου και στην ελληνική wikipedia...

The art of science (John Archibald Wheeler)

Την προηγούμενη βδομάδα ανέβηκε στο arXiv η μετάφραση στα αγγλικά μιας συνέντευξης που είχε δώσει ο Wheeler το 1976 για το περιοδικό, "Czechoslovak Journal of Physics A". Ο τίτλος της συνέντευξης ήταν "The art of science".

The art of science: interview with Professor John Archibald Wheeler

During the conference on the methods of differential geometry in physics in Warsaw in June 1976, Professor Wheeler gave an interview for the Czechoslovak Journal of Physics A. After Professor Wheeler authorized the English version in January 1977, the Czech translation was published in Ceskoslovensky casopis pro fyziku A (1978) and soon afterwards the Polish translation appeared in Postepy fizyky. After John Wheeler's recent death it occurred to me that it would now be appropriate to publish the original interview from 1976 so that it would not be lost to English readers; and so, despite being more than 30 years old, the interview appeared in the special issue on quantum gravity of "General Relativity and Gravitation" dedicated to the memory of J. A. Wheeler.
John Wheeler would now surely add more about black holes in nuclei of galaxies, not mentioning just Cygnus X-1, when discussing cosmology he would undoubtedly address the problem of dark energy etc. However, in the conversation about Einstein and Bohr, about the need for choosing appropriate names, or about the relation of science and philosophy and art, he would probably give answers as he did more than 30 years ago.

Ο Wheeler ήταν από τους πιο σημαντικούς φυσικούς του αιώνα που πέρασε και ήταν ένας από τους ανθρώπους που είχαν από τις μεγαλύτερες επιρροές τόσο εξαιτίας της προσωπικής του συνεισφοράς, όσο και λόγω των σπουδαίων μαθητών που άφησε πίσω του, που με τη σειρά τους είχαν και εκείνοι μεγάλες συνεισφορές (μια λίστα με τους μαθητές του μπορεί να δει κανείς στο άρθρο στη wikipedia).

Η συνέντευξη έχει αρκετό ενδιαφέρον και αξίζει να την διαβάσει κανείς, τόσο για τα ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία, όσο και για τις απόψεις του Wheeler στα διάφορα θέματα, όπως για παράδειγμα τις απόψεις του πάνω στο πως δουλεύει η εκπαίδευση και το πως προχωρά η επιστήμη μέσα από αυτή τη διαδικασία.

---------------------------------------------

Update: Επειδή αναφέρθηκα στους μαθητές του Wheeler και την συνεισφορά του, το 2010 κυκλοφόρησε ένας τόμος από το Springer με τίτλο
General Relativity and John Archibald Wheeler ,
ο οποίος προφανώς αναφέρεται στην συνεισφορά του Wheeler. Ένα από τα πρώτα κεφάλαια του τόμου είναι και το, "John Wheeler and the Recertification of General Relativity as True Physics", του CharlesW. Misner, στο οποίο παρουσιάζεται και μια λίστα με τους "μαθητές" του Wheeler. Είναι να παθαίνει κανείς πλάκα...
Ακόμα, αξίζει να δει κανείς και το επόμενο κεφάλαιο των Kip Thorne και Wojciech Zurek όπου συζητάνε κάποιες από τις συνεισφορές του στην Φυσική. Τα δύο αυτά κεφάλαια μπορεί να τα δει κανείς από το google books που παραθέτω παρακάτω.

Ο Αϊνστάιν, ο Θεός και τα... μπαρμπούτσαλα

Όταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έλεγε: «Ο Θεός δεν παίζει ζάρια με τον κόσμο», οι επικριτές του έλεγαν φανερά ενοχλημένοι: «Ας σταματήσει ο Αϊνστάιν να λέει στο Θεό τι να κάνει».

Στην πραγματικότητα όμως δεν τους ενοχλούσε η ασέβεια του Αϊνστάιν προς τα θεία, αλλά ότι γνώριζαν βαθιά μέσα τους ότι ο Αϊνστάιν είναι και θα είναι εσαεί ο μεγαλύτερος φυσικός του 20ου αιώνα.

Αυτά μας πληροφορεί το site του pyles.tv με αφορμή κάποια έκθεση με χειρόγραφα του μεγάλου επιστήμονα.

Και σκέφτεται κανείς, οι απόψεις είναι σαν... ξέρετε τι και όλοι έχουν από μία.

Πραγματικά ίσως να είναι και δύσκολο να εξηγήσω πόσο εκπληκτικά άκυρη είναι η παραπάνω φράση.

Ας τα πάρουμε όμως με την σειρά. Ο Einstein εκτός από την θεωρία της σχετικότητας, είχε μία ακόμα μεγάλη συνεισφορά. Είχε ενεργή συμμετοχή στα πρώτα βήματα της κβαντικής φυσικής με τις εργασίες του για την κβαντική φύση του φωτός, για τις οποίες έλαβε και το βραβείο Nobel του 1921.

Όμως, αν και ήταν ας πούμε από τους πατέρες της κβαντικής θεωρίας, μαζί με τον Max Planck, η μετέπειτα εξέλιξη του πνευματικού του τέκνου δεν ήταν όπως θα την ήθελε ο ίδιος. Δεν ταίριαζε δηλαδή στην εικόνα που είχε για το πως θα πρέπει να είναι η Φύση. Η πιθανοκρατική θεώρηση των πραγμάτων που εισήγαγε η κβαντομηχανική ήταν κάτι που δεν καθόταν καλά στον Einstein. Θιασώτης της πιθανοκρατικής αντίληψης και ένας από τους πατέρες της κβαντομηχανικής και φυσικά ένας από τους υπερ-ήρωες της φυσικής του 20ου αιώνα (μαζί με τον Einstein) ήταν ο Δανός Niels Bohr, ο οποίος έλαβε το βραβείο Nobel του 1922.

Οι δύο αυτοί πνευματικοί γίγαντες αποτέλεσαν τους δύο πόλους μιας αντιπαράθεσης για την φύση των πραγμάτων με την κβαντομηχανική στο κέντρο. Στα πλαίσια αυτής της αντιπαράθεσης, προέκυψε και η περίφημη φράση του Einstein, "Ο Θεός δεν παίζει ζάρια με τον κόσμο", που διατυπώθηκε ως κριτική στην θεωρία της κβαντομηχανικής. Την απάντηση στην παραπάνω δήλωση, "Ας σταματήσει ο Αϊνστάιν να λέει στο Θεό τι να κάνει", την έδωσε ο Bohr και όχι κάποιος τυχαίος.



Τελικά, η φύση και η ιστορία διέψευσαν τον Einstein, αφού η κβαντομηχανική αποτελεί μέχρι και σήμερα μια θεμελιώδη περιγραφή των πραγμάτων που έχει αντέξει στις πειραματικές δοκιμασίες τόσο καλά όσο και η θεωρία της σχετικότητας.


Δεν ξέρω αν τα παραπάνω μπορούν να δείξουν το ακριβές μέγεθος της βλακείας του αρχικού σχολίου, αλλά ελπίζω ότι δίνουν μία εικόνα.
Η ουσία του πράγματος είναι ότι κάποιοι επιτέλους θα είναι καλύτερα να μασάνε παρά να μιλάνε για πράγματα που εμφανώς δεν έχουν την παραμικρή ιδέα ή τουλάχιστον να προσπαθούν να ενημερωθούν πριν ξεφουρνίσουν ότι βλακεία τους κατέβει.