LOGICOMIX

Αυτό θα είναι μάλλον το τελευταίο μου post για το 2009 και το θέμα του αφορά ένα από τα ενδιαφέροντά μου που δυστυχώς δεν αφιερώνω αρκετό χρόνο. Η αφορμή είναι το ότι διάβασα αυτές τις ημέρες το Logicomix του Απόστολου Δοξιάδη και το κομμάτι που αφορά αυτό το post έχει να κάνει με την λογική και όχι το κόμιξ (αν και είναι και αυτό ένα από τα ενδιαφέροντά μου).

Λοιπόν, για όσους δεν το έχουν υπόψη τους, το Logicomix πραγματεύεται υπό μία έννοια την ιστορία των θεμελίων (ή αλλιώς, της αυστηρής θεμελίωσης) των μαθηματικών, μέσα από την ζωή του Bertrand Russell. Και είναι σε μορφή κόμιξ. Φυσικά η ιστορία είναι ένα μυθιστόρημα που απλά έχει ως πρωταγωνιστές πραγματικά πρόσωπα (και ιδέες) και δεν έχει πρόθεση να αποτελέσει μια ακριβής καταγραφή των γεγονότων, όπως επισημαίνουν και οι δημιουργοί. Για την υλοποίηση της ιδέας συνεργάστηκαν με τον Δοξιάδη, ο Χρίστος Παπαδημητρίου (στην συγγραφή της ιστορίας), ο Αλέκος Παπαδάτος και η Annie Di Donna (στο σχέδιο). Να πω λοιπόν από την αρχή, ότι μου άρεσε πολύ τόσο η ιδέα όσο και η υλοποίηση και νομίζω ότι θα ανακινήσει το ενδιαφέρον για την λογική και τα μαθηματικά σε όποιον το διαβάσει.

Πρέπει να πω ακόμα ότι η εικόνα που είχα από τον Δοξιάδη ερχόταν αποκλειστικά και μόνο από την «17η Νύχτα» (δεν έχω διαβάσει τον θείο Πέτρο), ένα θεατρικό σχετικά με την λογική και τις τελευταίες μέρες της ζωής του Kurt Godel, ο οποίος πέθανε στο νοσοκομείο από ασιτία επειδή αρνιόταν να φαει φαγητό από τον φόβο ότι θέλανε να τον δηλητηριάσουν. Η εικόνα που είχα λοιπόν από αυτό το θεατρικό ήταν τραγική. Επειδή είχα δει την παράσταση, πιθανόν να έφταιγε και η σκηνοθετική ματιά του Αντώνη Καφετζόπουλου, αλλά όπως και να έχει η σύνδεση της ιστορίας με την λογική και τα θεωρήματα της μη πληρότητας του Godel ήταν πολύ κακή, θα έλεγα αποτυχημένη, για να μην πω για την καρικατουρίστικη εμφάνιση του Hilbert σε κάποια σημεία του έργου που απλά γελοιοποιούσε το όλο θέμα.

Anyway, το κόμιξ μου άρεσε γενικά και το συνιστώ και από όσο μπόρεσα να αντιληφθώ, είναι γενικά αρκετά ακριβές στην παρουσίαση των μαθηματικών ιδεών, χωρίς όμως να γίνεται βαρύ.

Ακόμα, στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει και ένα παράρτημα όπου ξεκαθαρίζονται διάφορες μαθηματικές έννοιες και δίνονται βιογραφικά στοιχεία για τους βασικούς ήρωες της ιστορίας. Εκεί είναι που υπάρχει και το πρόβλημα. Και το πρόβλημα αφορά το θεώρημα πληρότητας του Godel (Godels completeness theorem), τα θεωρήματα μη πληρότητας (Godels first and second incompleteness theorems), την λογική πρώτης βαθμίδας (first order logic) και τη λογική δεύτερης βαθμίδας (second order logic). Συγκεκριμένα, αυτό που μου χτύπησε στο μάτι ήταν η διατύπωση ότι η λογική πρώτης βαθμίδας και τα συστήματα που βασίζονται σ’ αυτήν είναι, σύμφωνα με το θεώρημα πληρότητας του Godel, πλήρη.

Και για να είμαι πιο συγκεκριμένος, η ακριβής διατύπωση είναι:

Γκέντελ, Κουρτ... Στη διδακτορική του διατριβή έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση του «Προγράμματος του Χίλμπερτ», αποδεικνύοντας το θεώρημα της πληρότητας, που ορίζει ότι όλες οι αληθείς προτάσεις στη λογική πρώτης βαθμίδας – δηλαδή του απλού κατηγορηματικού λογισμού τύπου Φρεγκέ – μπορούν να αποδειχθούν από ένα μικρό σύνολο αξιωμάτων. Το 1931 όμως κατάφερε να αποδείξει ότι το ίδιο δεν ισχύει για την λογική δεύτερης βαθμίδας, δηλαδή για μια λογική αρκετά ισχυρή να στηρίξει τα θεμέλια της αριθμητικής, ή άλλων αντίστοιχων ή πιο σύνθετων μαθηματικών θεωριών. Τα δύο θεωρήματα που καταγράφουν αυτή τη διαπίστωση ονομάζονται της μη πληρότητας...

Μη πληρότητα... Η πληρότητα ενός λογικού συστήματος είναι η ιδιότητα βάση της οποίας μια ορθά διατυπωμένη ή γραμματικά ορθή πρότασή του (που είναι δηλαδή γραμμένη σύμφωνα με τους «γραμματικούς» κανόνες του συστήματος) μπορεί να αποδειχθεί, αυτή ή – αν είναι ψευδής – η αντίθετή της, από τα αξιώματα του συστήματος. Το θεώρημα της πληρότητας του Γκέντελ αποδεικνύει αυτή την ιδιότητα για το σύστημα της λογικής πρώτης βαθμίδας, δηλαδή τον κατηγορηματικό λογισμό στην μορφή που αυτός αναπτύχθηκε αρχικά από τον Φρεγκέ, στην Εννοιολογική Γραφή. Όμως, στο επίκεντρο του λεγόμενου «Προγράμματος του Χίλμπερτ» βρισκόταν η απόδειξη της πληρότητας της λογικής δεύτερης βαθμίδας (όπου οι λογικές μεταβλητές μπορούν να παίρνουν ως τιμές τους σύνολα), καθώς μόνο αυτή είναι επαρκής για να στηρίξει τα θεμέλια της αριθμητικής, ή και πιο σύνθετων κλάδων των μαθηματικών. Εντελώς αντίθετα με τις προσδοκίες και τα όνειρα της μαθηματικής κοινότητας, ο Γκέντελ απέδειξε... ότι οποιοδήποτε αξιωματικό σύστημα για την αριθμητική βασισμένο στις αρχές των Πρινκίπια θα ήταν αναγκαστικά μη πλήρες. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο από τα δύο θεωρήματα της μη πληρότητας ορίζει ότι σε οιοδήποτε σύστημα επαρκές να ορίσει τις ιδιότητες των ακεραίων αριθμών και τις αριθμητικές πράξεις, θα υπάρχουν πάντα τυπικά ορθές και επιπλέον αληθείς προτάσεις που δεν μπορούν να αποδειχθούν (αυτές ή, αν είναι ψευδείς, οι αντίθετές τους) μέσα στο σύστημα. Το δεύτερο θεώρημα λέει ότι αν ένα σύστημα τέτοιου τύπου είναι πλήρες, δεν μπορεί να αποδειχθεί μέσα στο σύστημα η συνέπειά του – με άλλα λόγια, ότι συνέπεια και πληρότητα δεν μπορούν να αποδειχθούν ταυτόχρονα σε ένα σύστημα της δεύτερης βαθμίδας.

Αυτό που φαίνεται από τα παραπάνω, όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι ότι υπάρχει μια ασάφεια και μία σύγχυση (τουλάχιστον στη διατύπωση) σχετικά με την πληρότητα της λογικής πρώτης βαθμίδας, το κατά πόσο αυτή μπορεί να στηρίξει την αριθμητική και γενικότερα τι σημαίνει η πληρότητα ενός συστήματος σε σχέση με το θεώρημα της πληρότητας του Godel έναντι των δύο θεωρημάτων του της μη πληρότητας. Αυτή η σύγχυση μάλιστα, φαίνετε να υπάρχει γενικά στην βιβλιογραφία, αλλά και σε πολλές αναφορές και επικλήσεις των θεωρημάτων του Godel που γίνονται συχνά σε συζητήσεις. Μάλιστα, υπάρχει και ένα σχετικό βιβλίο, το οποίο έχει πολύ ενδιαφέρον και στο οποίο θα βασιστώ κατά κύριο λόγο. Το βιβλίο είναι το «Godel’s Theorem: An incomplete Guide to Its Use and Abuse», του Torkel Franzen (όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να διαβάσει και αυτό το άρθρο: «The Popular Impact of Gödel's Incompleteness Theorem»).

Το πρώτο ζήτημα λοιπόν, είναι το ζήτημα της πληρότητας της λογικής πρώτης βαθμίδας και του σχετικού θεωρήματος του Godel. Καταρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες της «λογικής πρώτης βαθμίδας», του «Αξιωματικού Συστήματος», της «πληρότητας» όπως αυτή εννοείται στα πλαίσια του θεωρήματος της πληρότητας του Godel και της «πληρότητας» όπως αυτή εννοείται στα πλαίσια των θεωρημάτων της μη πληρότητας του Godel. Μετά θα συζητήσουμε και το θέμα της λογικής πρώτης και δεύτερης βαθμίδας και της αριθμητικής. Όπως φαίνετε από την προηγούμενη πρόταση πάντως, η σύγχυση πρέπει να οφείλεται στην συστηματική αναφορά στον όρο «πληρότητα».

Την λογική πρώτης βαθμίδας λοιπόν την παρουσιάζει αρκετά καλά το λήμμα Κατηγορηματικός λογισμός, όπου λέει ουσιαστικά ότι είναι ένα σύνολο από κανόνες με την βοήθεια των οποίων μπορούμε να βγάλουμε λογικά συμπεράσματα και οι οποίοι έχουν μια τυποποιημένη μορφή στη μαθηματική γλώσσα, ενώ έχουν ως αντικείμενο στοιχεία ενός συνόλου (στην περίπτωση των φυσικών αριθμών, κάποιον φυσικό αριθμό). Είναι δηλαδή της μορφής, «για τον αριθμό x ισχύει η P ιδιότητα». Η λογική δεύτερης βαθμίδας από την άλλη μπορεί να διατυπώσει προτάσεις που αφορούν επιπλέον και σύνολα (για το σύνολο x ισχύει η P ιδιότητα) και υπό αυτή την έννοια είναι πλουσιότερη στην περιγραφική της δυνατότητα από την λογική πρώτης βαθμίδας.
Τώρα, ένα αξιωματικό σύστημα (formal system) αποτελείται από ένα σύνολο αξιωμάτων που συνοδεύονται από ένα σύνολο λογικούς κανόνες (ας τους πούμε «λογικό σύστημα»), με την βοήθεια των οποίων μπορούμε να συνάγουμε θεωρήματα από τα αξιώματα. Ένα τέτοιο «λογικό σύστημα» είναι και η λογική πρώτης βαθμίδας. Είναι λοιπόν σαφές ότι η λογική πρώτης βαθμίδας από μόνη της δεν αποτελεί ένα αξιωματικό σύστημα. Σε αυτό λοιπόν το σημείο, όπου έχουμε ένα αξιωματικό σύστημα, γεννάτε το ερώτημα του κατά πόσο οι λογικοί κανόνες που έχουμε, το λογικό σύστημα, είναι ικανοί να συνάγουν κάθε δυνατό θεώρημα που είναι λογική συνέπεια των αξιωμάτων του συστήματος. Και εδώ έρχεται το θεώρημα της πληρότητας της λογικής πρώτης βαθμίδας να μας πει ότι η λογική πρώτης βαθμίδας είναι ικανή να παράγει κάθε πρόταση που είναι λογική συνέπεια των αξιωμάτων ενός αξιωματικού συστήματος, και άρα με αυτή την έννοια πλήρης. Αυτή η έννοια της «πληρότητας» είναι διαφορετική από την έννοια της πληρότητας που εμφανίζεται στα θεωρήματα της μη πληρότητας του Godel (κάτι που φαίνετε να μπερδεύεται στις διατυπώσεις του βιβλίου). Στο βιβλίο γίνεται και λόγος για την πληρότητα της λογικής δεύτερης βαθμίδας, όπου αναφέρεται ότι αυτή δεν είναι πλήρης σύμφωνα με τα θεωρήματα της μη πληρότητας του Godel (στο λήμμα Γκέντελ, Κουρτ ), πράγμα που όπως είπαμε και παραπάνω για την λογική πρώτης βαθμίδας, δεν έχει νόημα, αφού η πληρότητα ενός συνόλου λογικών κανόνων αναφέρεται σε άλλο πράγμα. Το αν η λογική δεύτερης βαθμίδας είναι πλήρης με την έννοια που είναι πλήρης και η λογική πρώτης βαθμίδας, είναι ένα θέμα που ξεφεύγει από τις γνώσεις μου, αλλά υπάρχει μία σχετική συζήτηση στην wikipedia.

Αφού έχουμε πει όλα αυτά λοιπόν για τα «λογικά συστήματα» και την πληρότητά τους, ας επιστρέψουμε στο θέμα με τα θεωρήματα της μη πληρότητας του Godel. Αυτά λοιπόν τα θεωρήματα αφορούν όχι τα λογικά συστήματα, αλλά τα αξιωματικά συστήματα όπως τα ορίσαμε παραπάνω. Το θεώρημα έχει χοντρικά την παρακάτω διατύπωση:

Κάθε «συνεπές» αξιωματικό σύστημα, το οποίο περιέχει «στοιχειώδη αριθμητική», είναι μη πλήρες σε σχέση με προτάσεις που αφορούν την «στοιχειώδη αριθμητική», δηλαδή υπάρχουν τέτοιες προτάσεις που ούτε οι ίδιες ούτε οι αντίθετές τους μπορούν να αποδειχθούν.

Εδώ και πάλι πρέπει να συζητήσουμε κάποιες έννοιες, όπως την έννοια της «στοιχειώδους αριθμητικής».

Πριν από αυτό όμως, ας βγάλουμε από την μέση την έννοια του «συνεπές». Αν έχουμε μια πρόταση Α και την αντίθετή της, τότε συνεπές σημαίνει να μην μπορεί να είναι ταυτόχρονα αληθής και η Α και η αντίθετή της.

Για να πάμε στο «στοιχειώδης αριθμητική» πρέπει πρώτα να ορίσουμε ακόμα μία έννοια. Την έννοια της πρότασης τύπου Goldbach. Μία πρόταση τύπου Goldbach είναι μια πρόταση που δηλώνει ότι, «κάποιος αριθμός έχει την ιδιότητα P», όπου η ιδιότητα P είναι μια ιδιότητα που μπορούμε να ελέγξουμε εφαρμόζοντας έναν συγκεκριμένο αλγόριθμο (προφανή από την διατύπωση της πρότασης) ο οποίος τελικά θα μας δώσει ένα αποτέλεσμα. Για παράδειγμα η πρόταση, «οι ζυγοί αριθμοί διαιρούνται με το 2», είναι μια τέτοια πρόταση, αφού μπορούμε να εφαρμόσουμε έναν αλγόριθμο (να πάρουμε ζυγούς και να τους διαιρέσουμε με το 2) και να βγάλουμε συμπέρασμα για το αν ισχύει η ιδιότητα (δίνει ή δεν δίνει υπόλοιπο μηδέν). Μία σημαντική ιδιότητα αυτού του τύπου των προτάσεων είναι ότι μπορούμε να συμπεράνουμε, εφαρμόζοντας τον αλγόριθμο, το αν η πρόταση ή η αντίθετή της είναι αληθής. Και ερχόμαστε τώρα στο «στοιχειώδης αριθμητική». Όταν λέμε ότι ένα αξιωματικό σύστημα περιέχει κάποια «στοιχειώδη αριθμητική» εννοούμε ότι για κάθε πρόταση του παραπάνω τύπου που μπορεί να αποδειχθεί στα πλαίσια του αξιωματικού αυτού συστήματος, υπάρχει μία διαδικασία που θα παράγει αυτή την απόδειξη.

Ένα παράδειγμα τέτοιου αξιωματικού συστήματος είναι και η αριθμητική των φυσικών αριθμών όπως θεμελιώθηκε αξιωματικά από τον Peano (Peano Arithmetics), δηλαδή η στοιχειώδης αριθμητική, και βασίζεται στην λογική πρώτης βαθμίδας.

Σχετικά με το θεώρημα και την λογική του, υπάρχει μια πολύ ωραία παρουσίαση στην σελίδα, Kenny's Overview of Hofstadter's Explanation of Gödel's Theorem, η οποία είναι σχετικά στοιχειώδης και αρκετά επεξηγηματική, ενώ δεν χρειάζεται και πολλές τεχνικές γνώσεις.

Ακόμα πρέπει να πω ότι το θεώρημα δεν εφαρμόζεται σε κάθε αξιωματικό σύστημα (η ιδέα αυτή είναι μία συνήθης παρανόηση). Υπάρχουν και αξιωματικά συστήματα, όπως η Ευκλείδεια Γεωμετρία και η Αριθμητική των Πραγματικών Αριθμών, που ξεφεύγουν από το θεώρημα και είναι και συνεπή και πλήρη.

Πέρα από τα καθαρά μαθηματικά, που δεν εξαντλούνται σε καμία περίπτωση στα παραπάνω, υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορεί να πει κανείς σχετικά με το θεώρημα και τις ενδεχόμενες προεκτάσεις του, αλλά αυτό είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση.

Αυτά τα ολίγα...

Και καλή μας χρονιά!!!

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΡΟΛΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το Έτος του Δαρβίνου, το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: "Κάρολος Δαρβίνος: Η Ζωή και το Επιστημονικό Έργο του" θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 19 και Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009 στην Πανεπιστημιόπολη Ζωγράφου, Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος.

Η έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου στην ανατολική αίθουσα της Ακαδημίας Αθηνών και 19.00΄μμ. Συγχρόνως θα λάβει χώρα τιμητική εκδήλωση της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας.

Η πρόσκληση και το πρόγραμμα του Συνεδρίου μπορούν να βρεθούν στον παρακάτω σύνδεσμο:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ_Δαρβίνος_2009.pdf

Homeopathy with John Benneth: What the FUCK!!!!!

Βλέπω μετά την σειρά των «Δημοσιογραφία του Κώλου» θεμάτων, να δημιουργείται και μια «What the FUCK» σειρά. Και φυσικά το αντικείμενο που θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια αντίδραση δεν είναι άλλο από την ψευδοεπιστήμη και συγκεκριμένα, η ψευδοεπιστήμη με το όνομα ομοιοπαθητική. Φαίνεται λοιπόν ότι η ομοιοπαθητική τα έχει βάλει για τα καλά με την Φυσική και προσπαθεί να την βιάσει όπου και με όποιο τρόπο μπορεί.

Πριν κάνω λοιπόν το όποιο σχόλιο, απολαύστε το βίντεο που βρήκα από το Respectful Insolence:

For the first time in world history John Benneth defines the amazing mechanism of homeopathy, the actual physical nanostructures within homeopathic solutions that emit the electro-magnetic signals which give homeopathic medicine its power.

WHAT THE FUCK??????????

White Holes????
Radioactivity????

LOL

Δεν θα σχολιάσω τα υπόλοιπα που ακούγονται στο video,τα οποία είναι πραγματικά απίθανα και αδιανόητα και κάποια από αυτά σχολιάζονται στο άρθρο στο Respectful Insolence. Θα σταθώ λίγο μόνο στο θέμα με την Λευκή Οπή.

Οι Λευκές Οπές είναι θεωρητικά αντικείμενα που προκύπτουν όταν επεκτείνουμε την λύση του Schwarzschild, δηλαδή την κλασική λύση για τις μη περιστρεφόμενες Μαύρες Τρύπες. Το τι σημαίνει να επεκτείνουμε την λύση του Schwarzschild, είναι μεγάλη κουβέντα, αλλά μπορούμε να πούμε δύο πραγματάκια. Καταρχήν, μία Μαύρη Τρύπα δημιουργείται όταν ένα άστρο καταρρέει βαρυτικά με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας ορίζοντας γεγονότων που χωρίζει την Μαύρη Τρύπα από το υπόλοιπο Σύμπαν (έχω γράψει διάφορα πράγματα για τις μαύρες τρύπες παλαιότερα, όπως για παράδειγμα εδώ). Η διαδικασία αυτή μπορεί να απεικονισθεί γραφικά με το παρακάτω σχήμα



όπου φαίνεται το πως όταν αρχίζει να καταρρέει η ύλη του άστρου (η εξέλιξη γίνετε προς τα πάνω δηλαδή ο χρόνος κυλάει προς τα πάνω ας πούμε) προς το κέντρο του (r=0), κάποια στιγμή δημιουργείται ένας ορίζοντας γεγονότων που τελικά βγαίνει έξω από το άστρο (δηλαδή το άστρο πέφτει μέσα όπως υποδεικνύεται από την γραμμή της επιφάνειας του άστρου) και παραμένει για πάντα από εκεί και πέρα. Ταυτόχρονα φαίνεται πως δημιουργείται και μία ιδιομορφία στο κέντρο, που στο σχήμα παριστάνεται με μια κυματιστή οριζόντια γραμμή. Αυτή η εικόνα, στα πλαίσια της Γενικής Σχετικότητας μπορεί να αντιστραφεί χρονικά, επειδή οι εξισώσεις της θεωρίας είναι συμμετρικές στην αντιστροφή του χρόνου. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι αν βιντεοσκοπήσουμε την διαδικασία δημιουργίας μιας μαύρης τρύπας και μετά παίξουμε το βίντεο ανάποδα, τότε θα πάρουμε μία εικόνα που είναι συμβατή με τις εξισώσεις. Αυτή η χρονική αντιστροφή της Μαύρης Τρύπας είναι μία Λευκή Οπή. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ μια οποιαδήποτε διαδικασία κατάρρευσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία Μαύρη Τρύπα, για να δημιουργήσεις μια Λευκή Οπή θα πρέπει να καθορίσεις με πολύ ακρίβεια πολύ συγκεκριμένες αρχικές συνθήκες, πράγμα το οποίο ρεαλιστικά είναι αδύνατο. Δηλαδή, ουσιαστικά η Λευκή Οπή είναι μια μαθηματική λύση των εξισώσεων πεδίου του Einstein, ανάλογη του να πετάξεις μια καρφίτσα στον αέρα και αυτή πέφτοντας να ισορροπήσει με την μύτη της (χωρίς φυσικά να έχει καρφωθεί στο δάπεδο).
Όλα αυτά φυσικά αφορούν αστροφυσικές κλίμακες και έχουν εφαρμογή πρακτικά μόνο σε ότι αφορά τις Μαύρες Τρύπες όπως είπαμε.

Αυτή ήταν λοιπόν μια επιγραμματική παρουσίαση του τι είναι μια Λευκή Οπή. Δεν ξέρω αν είναι προφανής ο λόγος που μου φαίνεται τόσο γελοία η όλη επίκληση των Λευκών Οπών προκειμένου να εξηγηθεί η ομοιοπαθητική, αλλά μου είναι δύσκολο να αποδώσω με λόγια το μέγεθος της ΜΑΛΑΚΙΑ της συγκεκριμένης ιδέας.

Προφανώς το προηγούμενο βίντεο που είχα δείξει εδώ με την τύπησα που βίαζε την λογική, τα μαθηματικά και την φυσική (με το επιχείρημα πχ Ε=mc^2=c^2 αφού m~0 !!!) ήταν επικό, αλλά και αυτό το βίντεο (και η λογική ή πιο σωστά η διαστρέβλωσή της από τους ομοιοπαθητικούς) φτάνει σε άλλα ύψη Αυνανίασης. Σχεδόν συγκρίνεται με το περίφημο βίντεο του polsemannen με το ουράνιο τόξο.

Δηλαδή, πραγματικά χάνεις τα λόγια σου με το μέγεθος της βλακείας...

Btw, το παραπάνω διάγραμμα ανήκει σε μία κατηγορία διαγραμμάτων που λέγονται διαγράμματα Penrose. Υπάρχει σχετικά με αυτά τα διαγράμματα και αυτό το post στο Backreaction.

Have a Nice Day :))))

Spanish Inquisition!

Από μία αναφορά που είδα ότι είχα από το forum Αθεΐα, έπεσα πάνω σε μία συζήτηση που είναι δυστυχώς η πιο άστοχη επίθεση που έχω δει. Η επίθεση είναι σε βάρος του Δημήτρη Χριστοδούλου (είχα γράψει κάτι σχετικά με τη δουλεία του εδώ) και αφορμή είναι μια συνέντευξή του στον Θανάση Λάλα και συγκεκριμένα μια αναφορά που κάνει στον "Θεό".

...

Μπορείτε να μου πείτε ποια πλευρά του Θεού βλέπετε εσείς;
«Για μένα ο Θεός είναι ο μουσικοσυνθέτης του Σύμπαντος... Αυτή η μεγάλη συμφωνία αποτελεί έκφραση μιας τέλειας αρμονίας.
Σας είπα όμως ότι μπορώ να διαβάσω και τον Ομηρο και να αρχίσω να κλαίω ? τέτοια συγκίνηση με πιάνει από τη θέα της άλλης πλευράς του Θεού. Η μία όψη του Θεού κατοικεί στην αρχαία τραγωδία, στον Σαίξπηρ. Οχι ότι έχω κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο για να καταλάβω αυτό που λέω διαβάζοντας Ευριπίδη ή Σαίξπηρ· απλώς το εισπράττω όπως όλοι οι άλλοι κοινοί άνθρωποι. Αποφεύγω βέβαια σε μεγάλες δόσεις αυτή την πλευρά του Θεού, γιατί όπως σας είπα με βγάζει από τον δρόμο μου... Τα μαθηματικά είναι η ζωή μου, εκεί όπου έχω ταλέντο, και προσπαθώ να συναντιέμαι με αυτή την πλευρά του Θεού. Μέσω των μαθηματικών, όπου έχω κάποια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο, αυτό που μπορώ να κάνω είναι προσεγγίζω αυτή την αρμονία που αντιπροσωπεύει την ύπαρξη του Θεού».
?
Η στιγμή που συλλαμβάνετε τη λύση ενός προβλήματος είναι μια στιγμή επικοινωνίας με τον Θεό;
«Οπωσδήποτε, διότι είναι ασφαλώς μια ενόραση. Θυμάμαι πολλές τέτοιες στιγμές. Μια τέτοια στιγμή συνάντησής μου με τον Θεό είναι όταν ανακάλυψα "το αναλλοίωτο στο άπειρο"! Σκέφτηκα πώς είναι δυνατόν κάτι τόσο αφηρημένο, κάτι το οποίο ανήκει εντελώς στον κόσμο των ιδεών, να είναι άμεσα συνδεδεμένο με κάτι που είναι μπροστά στα μάτια μου; Αυτές όμως οι ανακαλύψεις μπροστά στις ανακαλύψεις των μεγάλων δεν είναι τίποτε».
?
Αρα ο Νεύτωνας και ο Αρχιμήδης είχαν συνεχή επικοινωνία με τον Θεό, έτσι;
«Οπωσδήποτε. Εγώ νομίζω ότι υπάρχει μόνο η θεία χάρις, η οποία σου αποκαλύπτει κάτι. Κανείς δεν ανακάλυψε κάτι που να μην υπήρχε. Φευγαλέα ίσως βλέπεις περισσότερα πράγματα. Στην προσπάθεια όμως να τα κάνεις συγκεκριμένα, πολλά σου ξεφεύγουν και μένεις τελικά με λιγότερα»
...

Από αυτή την αναφορά, κάποια μέλη του forum σπεύδουν να καταδικάσουν τον Χριστοδούλου ακόμα και ως ανεπαρκή επιστημονικά.

Την υπεράσπιση του Χριστοδούλου στην συγκεκριμένη συζήτηση ανέλαβε ο DrReason και τα έχει παει αρκετά καλά από ότι είδα, επισημαίνοντας σχεδόν όλα τα σημεία που θα επισήμαινα και εγώ.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι είναι κρίμα να επιδεικνύουν τέτοια μονομανία άνθρωποι που έχουν ανοιχτό μυαλό. Εμένα τουλάχιστον, μου είναι τελείως προφανές ότι η αναφορά του στον "Θεό" δεν ήταν θρησκευτικής φύσεως. Δεν έκανε δηλαδή καμία δήλωση πίστης σε κάποια θρησκευτικό δόγμα.

Αντιθέτως εξέφρασε την πίστη του στην ομορφιά του αντικειμένου με το οποίο ασχολείται, δηλαδή τα μαθηματικά. Και το λέει και ο ίδιος. Κάπου στην συνέντευξη αναφέρει ότι είναι Πλατωνιστής. Πιστεύει δηλαδή ότι η ομορφιά και η αρμονία των μαθηματικών και ο θεαματικός τρόπος με τον οποίο φαίνεται να δουλεύουν αυτά τα πράγματα είναι σαν να υποδεικνύει ότι οι οντότητες αυτές (οι μαθηματικές) έχουν μια δικιά τους ζωή, σαν να υπάρχουν από μόνες τους σε έναν "κόσμο ιδεών". Πολλοί μαθηματικοί είναι Πλατωνιστές με μια τέτοια έννοια περίπου (και ο Penrose όπως δηλώνει στο "The Road to Reality"), ίσως γιατί τους συναρπάζει τόσο πολύ το αντικείμενο τους και η αρμονία που έχουν τα μαθηματικά. Όταν λοιπόν μιλάει για "Θεό" και για "συνάντηση με το Θεό", βλέπω ότι χρησιμοποιεί ένα ποιητικό σχήμα για να εκφράσει τα παραπάνω. Δεν αναφέρεται ούτε στον Θεό του χριστιανισμού, ούτε στον Θεό του Ισλάμ, ούτε στον Δία ούτε στον Thor.

Είναι αντίστοιχο με την περίπτωση του Einstein, ο οποίος είχε πει την περίφημη φράση "Ο θεός δεν παίζει ζάρια με το σύμπαν". Φυσικά και δεν εννοούσε τον Θεο των Εβραίων, αλλά την ίδια την Φύση.

Τέλος πάντων, όπως λένε και οι Monty Pythons, "NOBODY expects the Spanish Inquisition!".

Btw, να κλείσω λέγοντας ότι πράγματι

Τότε γιατί είναι περισσότερο διάσημος ο Χόκινγκ;

«Διάσημος σε ποιους; Εχει σημασία πού και γιατί είσαι διάσημος... Η επιστημονική κοινότητα το ξέρει ότι ο Πενρόουζ, που είναι σήμερα 69 ετών, είναι ο πλέον σημαντικός στον τομέα του... Ο Χόκινγκ νομίζω ότι είναι διάσημος στον πολύ κόσμο που δεν ξέρει ή δεν μπορεί να ανακαλύψει το βάρος της επιστημονικής εργασίας του... Είναι τόσο διάσημος όχι για το έργο του όσο επειδή έχει αυτό το πρόβλημα της αναπηρίας».

τα παραπάνω είναι απόλυτα ακριβή και ας φαίνονται ως ιεροσυλία σε κάποιους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Hawking είναι και κανένας τυχαίος ή ασήμαντος.

Homeopathy with Dr. Werner: WHAT THE FUCK ! ! ! ! !

Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δει κανείς για να το πιστέψει...

Homeopathy with Dr. Werner


The physics of homeopathy: from a massless universe to Dr. Steven Hawkings. Just in case you thought homeopathy wasn't supported by science. Exactly/actually how it works. Chemistry background helpful.

WHAT THE FUCK?????????????????????????

OMG+3LOL!!!!!!!

Να θυμίσω εδώ ένα αντίστοιχο δικό μας παράδειγμα...

Ομοιοπαθητική Βλακο-ενέργεια

Παραλήρημα ασυναρτησιών που προσπαθούν να εξηγήσουν πως λειτουργεί το ομοιοπαθητικό φάρμακο σε αραιώσεις τόσο μεγάλες ώστε να μην υπάρχει η δραστική ουσία στο σκεύασμα.
Στην όλη προσπάθεια βιάζονται βασικές έννοιες της φυσικής.

Το πρώτο βίντεο σχολιάζεται σε αυτό το πολύ όμορφο post απο το blog Science-Based Medicine.

Εγώ δεν ξέρω τι να πω μετά από αυτό. Πραγματικά το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι:

"ενάντια στην ηλιθιότητα ακόμα και οι Θεοί αγωνίζονται μάταια"

Πάντως, για όσους νομίζουν ότι η ομοιπαθητική είναι σε σύγκρουση με την Ιατρική ή την Φαρμακολογία, κάνουν τεράστιο λάθος. Η ομοιπαθητική δεν φτάνει καν εκεί, αφού πρώτα έρχεται σε σύγκρουση με τη Φυσική, Βασική Φυσική (για να μην πω την ίδια την πραγματικότητα).

Με όλα αυτά στο μυαλό, αυτά εδώ (σχετικά με την παρουσίαση του βιβλίου του Βυθούλκα) είναι άκρως εκνευριστικά...

Α ρε Ελλαδιστάν...

Einstein wins this round...

Με αφορμή αυτό το post, Lone Starr's Quest: Το Fermi καταγράφει φωτόνια μετά από 7.3 δισ. χρόνια, έλαβα γνώση των παρακάτω:

Stanford researchers: Gamma-ray photon race ends in dead heat; Einstein wins this round

A pair of gamma-ray photons – one possessed of a million times the energy of the other – arrived at virtually the same instant at NASA's orbiting Fermi Gamma-ray Space Telescope, where the Large Area Telescope, for which Stanford's Peter Michelson is principal investigator, detected them after a 7.3 billion year race across the universe. Some proponents of alternatives to Einstein's theory of gravity would have predicted that the more energetic would have interacted with more matter along the way and thus been much farther behind the less energetic one. They were wrong – Einstein wins this round.

Universe's quantum 'speed bumps' no obstacle for light

Backreaction: The Photon and its Cousins

Αυτό το θέμα, δεν μπορούσα να το αφήσω να περάσει ασχολίαστο...

Νανόπουλος MAGIC (Addendum) (κλπ...)

Thanks Citronella...

So long, and Thanks for All the Fish

Έφτασε η ώρα λοιπόν για να κάνουμε ένα μεγάλο διάλειμμα σε αυτό το ταπεινό ιστολόγιο για τους επόμενους 9 μήνες, εκτός απροόπτου.

Νομίζω λοιπόν, ότι ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει αυτή η περίοδος είναι με ένα post που να έχει έναν σχετικά επιστημονικό χαρακτήρα, αλλά να μην είναι και πολύ βαρύ, το οποίο όμως θα την λέει και σε ένα ΜΜΕ, ενώ θα προσφέρει ένα κοινωνικό μήνυμα. Είναι προτιμότερο από κάτι αποχαιρετιστήριο. Τον αποχαιρετισμό τον εμπιστεύομαι στο video στο τέλος.

Ξεκινάμε με το επιστημονικό θέμα πρώτα. Αφορμή ήταν το ΒΗΜΑ της Κυριακής, από το οποίο παραθέτω.

Β(λ)ΗΜΑ Science: ΑΦΗΓΗΜΑ: Ιστορίες Επιστημονικής Φαντασίας
Σελήνη 2050

Μόλις ο Τέρι είπε «23» το ασανσέρ ξεκίνησε την αστραπιαία κάθοδό του. Οι κοιτώνες βρίσκονταν κάτω από το έδαφος. Το εργοτάξιο και οι κοιτώνες των εργατών και του διοικητικού προσωπικού της εταιρείας βρίσκονταν στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Επειδή η θερμοκρασία εξαιτίας της μόνιμης απουσίας του Ηλιου ήταν δεκάδες βαθμούς κάτω από το μηδέν, μια σειρά από τεχνικούς αλλά και πρακτικούς λόγους έκαναν εξαιρετικά δύσκολη όσο και επικίνδυνη τη δημιουργία κατοικιών στην επιφάνεια της σκοτεινής πλευράς...

Δεν έχει σκοτεινή πλευρά η Σελήνη Καρδία μου...
Αυτή είναι τελικά μία πολύ κλασική αντίληψη που υπάρχει στον κόσμο. Την περίφημη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης την επικαλείται και ο Λιακόπουλος αρκετές φορές. Φυσικά πρόκειται για μέγιστη πατάτα.

Ας πούμε δύο πράγματα για την Σελήνη. Η Σελήνη είναι ο φυσικός δορυφόρος της Γης και περιστρέφεται γύρω από την Γη σε μια σχεδόν κυκλική τροχιά με περίοδο περίπου 27 ημέρες. Ο Σεληνιακός μήνας όμως, δηλαδή οι φάσεις που βλέπουμε να περνά η Σελήνη, έχει διάρκεια 29.5 ημέρες. Αυτό είναι αποτέλεσμα της κίνησης της Γης. Προκειμένου η Σελήνη να έχει ξανά την ίδια φάση, πρέπει να έρθει στην ίδια σχετική θέση με την Γη και τον Ήλιο. Επειδή όμως η Γη γυρίζει γύρω από τον Ήλιο, στο διάστημα που έχει περάσει μέχρι να ολοκληρώσει μία περιστροφή η Σελήνη, η Γη έχει προχωρήσει λίγο, με αποτέλεσμα η Σελήνη να πρέπει να καλύψει τη διαφορά.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της Σελήνης είναι ότι η περίοδος περιφοράς της Σελήνης γύρω από την Γη, είναι η ίδια με την περίοδο περιστροφής της Σελήνης γύρω από τον άξονά της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το γνωστό φαινόμενο του να βλέπουμε συνέχεια την ίδια πλευρά της. Γι' αυτό έχει νόημα να λέμε ότι η Σελήνη έχει την ορατή και την αόρατη πλευρά της (φυσικά ως προς εμάς). Το φαινόμενο αυτό, του συγχρονισμού της ιδιοπεριστροφής με την περιφορά γύρω από την Γη, λέγεται παλιρροιακός συντονισμός και έχει πολύ ενδιαφέρων. Κατά πάσα πιθανότητα εδώ ξεκινά και η παρεξήγηση με την σκοτεινή και φωτεινή πλευρά της Σελήνης. Φυσικά αφού, όπως είπαμε, η Σελήνη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της, και ο χρόνος αυτός δεν έχει καμία σχέση με την διάρκεια της περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο, δηλαδή το ένα έτος, τότε όλες οι πλευρές της κάποια στιγμή γυρνάνε προς τον Ήλιο και φωτίζονται από αυτόν (Άσκηση για το σπίτι: Ποία είναι η διάρκεια μιας Ηλιακής ημέρας στη Σελήνη;). Άρα, δεν υπάρχει σκοτεινή πλευρά της Σελήνης και το γεγονός αυτό είναι τόσο στοιχειώδες, που δεν θα έπρεπε να παρουσιάζεται λάθος, τόσο γενικότερα, όσο και ειδικότερα σε μια ιστορία "Επιστημονικής" Φαντασίας.

Αφού καλύψαμε το επιστημονικό θέμα και την είπαμε στο Β(λ)ΗΜΑ Science, μένει τώρα το κοινωνικό θέμα. Ιός της Γρίπης λοιπόν και Δηλώσεις Ιεραρχών. Το σκηνικό κατά βάση είναι υπεράνω σχολιασμού:

«Είναι πρωτίστως θέμα πίστεως»
Του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ. ΑΝΘΙΜΟΥ

Oσο λαθεμένος είναι ο ορθολογισμός της απιστίας, άλλο τόσο λαθεμένη είναι και η έπαρση της πίστεως. Κι αν ο Θεός, για να μας δοκιμάσει, επιτρέψει να προσβληθούμε από τον ιό της γρίπης μέσω της λαβίδος της Θείας Κοινωνίας, τότε τι; Θα μειωθεί η εμπιστοσύνη μας σ΄ Αυτόν;

ΗΞΕΙΣΑΦΗΞΕΙΣΟΥΚΕΝΤΟΠΟΛΕΜΩΘΝΗΞΕΙΣ

Πέρα από αυτό, σχόλιον ουδέν.

Created by OnePlusYou

Ο ΚΑΙΡΟς ΓΑΡ ΕΓΓΥΣ

Περσείδες

Αυτές τις ημέρες έχουμε το φαινόμενο των Περσείδων, μια βροχή μετεωριτών που εμφανίζεται τέτοια εποχή κάθε χρόνο καθώς η Γη περνά μέσα από την τροχιά του κομήτη Swift-Tuttle με αποτέλεσμα κομμάτια που έχουν αποκολληθεί από τον κομήτη να εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας αυτό το θεαματικό φαινόμενο. Περισσότερα για το συγκεκριμένο φαινόμενο μπορεί να δει όποιος θέλει στης Citronellaς.

Άκουγα λοιπόν σήμερα στο ραδιόφωνο, στον ΣΚΑΙ, την Χριστίνα Βίδου (μάλλον) να μιλάει για αυτό το θέμα, έχοντας καλεσμένη μία αστροφυσικό από το Αστεροσκοπείο. Την άκουσα λοιπόν να λέει τα κλασσικά γλυκανάλατα, ότι δηλαδή προτιμά να κρατά την μαγεία θεωρώντας τα μετέωρα ως αστέρια που πέφτουν και που πρέπει να κάνεις μία ευχή και ότι η επιστήμη χαλά την μαγεία αυτή με το να μας λέει ότι είναι απλά σκόνη και όλες αυτές τις βλακειούλες.

Και ακούγοντάς την, θυμήθηκα τον Feynman.



Αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει η κυρία Βίδου λοιπόν είναι ότι η γνώση που μας δίνει η επιστήμη, μόνο να προσθέσει στην μαγεία των πραγμάτων μπορεί.

Αυτή η σκόνη που τόσο εύκολα απορρίπτει η κ. Βίδου, προέρχεται από έναν κομήτη, απομεινάρι από την δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος. Είναι δηλαδή ένα από τα αρχαιότερα αντικείμενα στο ηλιακό μας σύστημα, που κρύβει πληροφορίες για την σύσταση του πρωτοπλανητικού δίσκου από τον οποίο προερχόμαστε όλοι. Και πριν από αυτό, αυτή η ταπεινή σκόνη ήταν κάπου στο εσωτερικό ενός άστρου λίγο μεγαλύτερο από τον Ήλιο μας, που όταν εξάντλησε τα πυρηνικά του αποθέματα έδωσε ένα από τα πιο θεαματικά φαινόμενα στο σύμπαν, ένα soupernova, το οποίο σκόρπισε στον μεσοαστρικό χώρο τα στοιχεία από τα οποία αποτελούμαστε όλοι μας και είναι απαραίτητα για τη ζωή.

Όπως συνηθίζουν λοιπόν να λένε, είμαστε σκόνη από αστέρια, η ίδια ταπεινή σκόνη που πέφτει ως βροχή μετεωριτών, που ίσως να μην είναι και τόσο ταπεινή τελικά. Και ίσως να είναι και περισσότερο μαγική από όσο της αναγνωρίζει η κ. Βίδου.

Καλή παρατήρηση.

Deceptive Deceptions

See more funny videos and funny pictures at CollegeHumor.

Λαμόγια... Ο ΚΑΙΡΟς ΓΑΡ ΕΓΓΥΣ

HIV και AIDS

[[[ Update (16/4/12): Πέθανε η δημοσιογράφος Μαίρη Παπαγιαννίδου - η διασημότερη ελληνίδα αρνήτρια του AIDS.]]]

Το θέμα αυτό είναι κάπως έξω από το γνωστικό μου αντικείμενο. Γι' αυτό το λόγο, δεν θα ασχοληθώ με την ανάπτυξή του. Την ανάπτυξη θα την αφήσω στους πιο ειδικούς. ;)

Ο λόγος που το γράφω αυτό το post, πέρα από το ότι είναι πολύ σοβαρό το θέμα, είναι ότι μου κάνει φοβερή εντύπωση ο ισχυρισμός, σήμερα μετά από 25 χρόνια, ότι ο ιός HIV είναι απόκυμα της φαντασίας κάποιων επιστημόνων και η απερίσκεπτη προτροπή στην απόρριψη του θέματος του AIDS.

Ουσιαστικά λοιπόν, απλά θα παραθέσω τα σχετικά video με τον ισχυρισμό και κάποιες πληροφορίες και links για όποιον θέλει να το ψάξει και μόνος του.

Greek HIV/AIDS denialist


Αποσπάσματα από την εκπομπή του Κ. Χαρδαβέλλα, "Αθέατος Κόσμος", όπου ασχολείται με το θέμα του AIDS και παρουσιάζει την δημοσιογράφο Μαρία Παπαγιαννίδου (http://www.hivwave.gr), η οποία ισχυρίζεται ότι η ιστορία του ιού HIV είναι μία απάτη και ότι ενώ η ίδια είναι οροθετική, στην πραγματικότητα δεν έχει κανένα πρόβλημα και δεν πάσχει από AIDS. Συγκεκριμένα, αυτό που ισχυρίζεται είναι ότι ο HIV ουδέποτε έχει ανιχνευθεί και απομονωθεί στους ασθενείς που βρίσκονται θετικοί στα αντισώματα του ιού, ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι ο HIV προκαλεί AIDS και ότι τα φάρμακα που δίνονται στους οροθετικούς είναι αυτά που προκαλούν το AIDS.

Αυτό το φαινόμενο δεν είναι Ελληνικό. Στις ΗΠΑ είναι αρκετά έντονο. Γι' αυτό, έχουν δημιουργηθεί διάφορα sites που δίνουν όλες τις σχετικές πληροφορίες πάνω στο θέμα. Ενδεικτικά αναφέρω το παρακάτω:

http://www.aidstruth.org/

Όπου μπορεί να βρει κανείς αυτές τις αναφορές:
The Evidence that HIV Causes AIDS: An NIAID Fact Sheet
The Discovery of HIV as the Cause of AIDS (Robert C. Gallo, M.D., and Luc Montagnier, M.D.)
NIH Researchers Recall the Early Years of AIDS

HIV fulfills Koch's postulates as the cause of AIDS.

Among many criteria used over the years to prove the link between putative pathogenic (disease-causing) agents and disease, perhaps the most-cited are Koch's postulates, developed in the late 19th century. Koch's postulates have been variously interpreted by many scientists, and modifications have been suggested to accommodate new technologies, particularly with regard to viruses (Harden. Pubbl Stn Zool Napoli [II] 1992;14:249; O'Brien, Goedert. Curr Opin Immunol 1996;8:613). However, the basic tenets remain the same, and for more than a century Koch's postulates, as listed below, have served as the litmus test for determining the cause of any epidemic disease:

1. Epidemiological association: the suspected cause must be strongly associated with the disease.
2. Isolation: the suspected pathogen can be isolated - and propagated - outside the host.
3. Transmission pathogenesis: transfer of the suspected pathogen to an uninfected host, man or animal, produces the disease in that host.

With regard to postulate #1, numerous studies from around the world show that virtually all AIDS patients are HIV-seropositive; that is they carry antibodies that indicate HIV infection. With regard to postulate #2, modern culture techniques have allowed the isolation of HIV in virtually all AIDS patients, as well as in almost all HIV-seropositive individuals with both early- and late-stage disease. In addition, the polymerase chain (PCR) and other sophisticated molecular techniques have enabled researchers to document the presence of HIV genes in virtually all patients with AIDS, as well as in individuals in earlier stages of HIV disease.

Postulate #3 has been fulfilled in tragic incidents involving three laboratory workers with no other risk factors who have developed AIDS or severe immunosuppression after accidental exposure to concentrated, cloned HIV in the laboratory. In all three cases, HIV was isolated from the infected individual, sequenced and shown to be the infecting strain of virus. In another tragic incident, transmission of HIV from a Florida dentist to six patients has been documented by genetic analyses of virus isolated from both the dentist and the patients. The dentist and three of the patients developed AIDS and died, and at least one of the other patients has developed AIDS. Five of the patients had no HIV risk factors other than multiple visits to the dentist for invasive procedures (O'Brien, Goedert. Curr Opin Immunol 1996;8:613; O'Brien, 1997; Ciesielski et al. Ann Intern Med 1994;121:886).

Koch's postulates also have been fulfilled in animal models of human AIDS. Chimpanzees experimentally infected with HIV have developed severe immunosuppression and AIDS. In severe combined immunodeficiency (SCID) mice given a human immune system, HIV produces similar patterns of cell killing and pathogenesis as seen in people. HIV-2, a less virulent variant of HIV which causes AIDS in people, also causes an AIDS-like syndrome in baboons. More than a dozen strains of simian immunodeficiency virus (SIV), a close cousin of HIV, cause AIDS in Asian macaques. In addition, chimeric viruses known as SHIVs, which contain an SIV backbone with various HIV genes in place of the corresponding SIV genes, cause AIDS in macaques. Further strengthening the association of these viruses with AIDS, researchers have shown that SIV/SHIVs isolated from animals with AIDS cause AIDS when transmitted to uninfected animals (O'Neil et al. J Infect Dis 2000;182:1051; Aldrovandi et al. Nature 1993;363:732; Liska et al. AIDS Res Hum Retroviruses 1999;15:445; Locher et al. Arch Pathol Lab Med 1998;22:523; Hirsch et al. Virus Res 1994;32:183; Joag et al. J Virol 1996;70:3189).

Και λίγη ακόμα βιβλιογραφία:

J Clin Microbiol. 1990 Jan;28(1):16-9. Human immunodeficiency virus type 1 detected in all seropositive symptomatic and asymptomatic individuals.
J Virol. 1996 May;70(5):3189-97. Chimeric simian/human immunodeficiency virus that causes progressive loss of CD4+ T cells and AIDS in pig-tailed macaques.
N Engl J Med. 1993 Feb 4;328(5):327-35. The Immunopathogenesis of Human Immunodeficiency Virus Infection.
Microbiol Rev. 1993 Mar;57(1):183-289. Pathogenesis of human immunodeficiency virus infection.

November 2008 Scientific American Magazine: 25 Years Later: Can HIV Be Cured?



Coloured SEM of T-cell infected with AIDS viruses.
Credit: NIBSC/SCIENCE PHOTO LIBRARY


Coloured SEM of a T-cell infected with AIDS virus
Credit: NIBSC/SCIENCE PHOTO LIBRARY

--------------------------------------------------------------
Update: Στο blog Don't Kiss The Frog ανακάληψα ότι υπάρχουν αρκετά πράγματα σχετικά με το φαινόμενο HIV/AIDS denialists.
Για το θέμα έγραψε και Η καλύβα ψηλά στο βουνό.

40-Year Anniversary of Moon Landing

Με αφορμή τα 40 χρόνια από την προσσελήνωση της αποστολής Απόλλων 11 και τον πρώτο άνθρωπο που πάτησε στη Σελήνη στις 20 Ιουλίου του 1969 (Sea of Tranquility), γίνεται ένας σχετικός χαμός στα ΜΜΕ. Φυσικά από την όλη ιστορία δεν απουσιάζουν και όλα τα σενάρια περί της μη προσσελήνωσης της αποστολής Απόλλων 11 και της σκηνοθεσίας του όλου εγχειρήματος. Πριν 1-2 βδομάδες είχε και την σχετική εκπομπή ο Χαρδαβέλλας.

Στο site της ΝΑΣΑ, http://science.nasa.gov/, υπάρχει λοιπόν το παρακάτω θέμα:

Apollo Landing Sites Photographed

July 17, 2009: NASA's Lunar Reconnaissance Orbiter, or LRO, has returned its first imagery of the Apollo moon landing sites. The pictures show the Apollo missions' lunar module descent stages sitting on the moon's surface, as long shadows from a low sun angle make the modules' locations evident.

The Lunar Reconnaissance Orbiter Camera, or LROC, was able to image five of the six Apollo sites, with the remaining Apollo 12 site expected to be photographed in the coming weeks...

Οι φωτογραφίες είναι απολαυστικές και αποκαλυπτικές.

Ενδιαφέρον έχει και το άρθρο, Exploring the Moon, Discovering Earth.


Οι παραπάνω φωτογραφίες αποτελούν ακόμα μία μαρτυρία ενός από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας.
Φυσικά, τα διάφορα ερωτήματα που θέτουν κατά καιρούς οι οπαδοί των θεωριών συνομωσίας σχετικά με την προσσελήνωση, έχουν απαντηθεί διεξοδικά. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να συνεχίσουν να τα θέτουν επιδεικνύοντας την άγνοιά τους.

Τα αγαπημένα μου, είναι αυτά που επιδεικνύουν απόλυτο επιστημονικό αναλφαβητισμό (και έλλειψη παρατηρητικότητας), όπως το επιχείρημα με τις σκιές και τις πολλαπλές πηγές φωτισμού, τον φωτισμό των περιοχών που δεν τις βλέπει άμεσα το ηλιακό φως και την σημαία που κυματίζει.

Για τις σκιές, η απάντηση είναι ότι αν έχεις πολλαπλές πηγές φωτισμού, τότε δεν θα βλέπεις τις σκιές δύο διαφορετικών αντικειμένων να είναι προς διαφορετική κατεύθυνση (αυτό το κάνει η μία πηγή και η προοπτική), αλλά θα βλέπεις πολλές σκιές όπως βλέπουμε στους ποδοσφαιριστές στις τηλεοπτικές μεταδόσεις.

Για τον φωτισμό περιοχών όπου δεν τις βλέπει απευθείας ο Ήλιος, απλά έχω να επισημάνω ότι η επιφάνεια της Σελήνης έχει τεράστια ανακλαστικότητα. Τι άλλο να πω;

Τέλος, για την περίφημη σημαία, 1ος νόμος του Νεύτωνα...

Αυτά...

Update: Μερικά ενδιαφέροντα links:
Fox TV and the Apollo Moon Hoax (Bad Astronomer)
http://wechoosethemoon.org/

Ανιχνεύσεις: Η κβαντική θεωρία της βαρύτητας

Εκεί που ετοίμαζα τα video για την εξέλιξη, από την εκπομπή Ανιχνεύσεις, έτσι ώστε να τα ανεβάσω στο youtube, είδα στο blog της εκπομπής ότι το θέμα αυτής της Τετάρτης θα είναι η "Κβαντική Θεωρία της Βαρύτητας", όπου το έναυσμα για την συζήτηση, θα το δώσει το βιβλίο του Lee Smolin "Τρεις δρόμοι προς την κβαντική βαρύτητα". Είμαι περίεργος να δω ποιοι θα είναι οι καλεσμένοι της εκπομπής και πως θα πάει η συζήτηση, αφού το θέμα είναι αρκετά δύσκολο.

Update: Από "κβαντική βαρύτητα", το θέμα της εκπομπής έγινε "Βαρύτητα" και η συζήτηση τελικά θα περιστραφεί γύρω από το συνέδριο ΝΕΒ ΧΙΙΙ που πραγματοποιήθηκε πέρσι το καλοκαίρι και για το οποίο είχα γράψει δύο πραγματάκια. Το είχα ξεχάσει σχεδόν, αλλά τον είχα δει τον Σαββίδη τότε στην έναρξη του συνεδρίου. Ελπίζω ότι θα είναι μία καλή ευκαιρία να προβληθεί η κοινότητα της σχετικότητας στην Ελλάδα και το έργο που παράγει.

Νέες Εξελίξεις στη Βαρύτητα
Αφιέρωμα της εκπομπής της ΕΤ3, "Ανιχνεύσεις", στις εξελίξεις πάνω στην κλασική θεωρία της βαρύτητας, δηλαδή τη γενική σχετικότητα, καθώς και στις διάφορες προσεγγίσεις στην κβαντική θεωρία της βαρύτητας. Καλεσμένοι της εκπομπής είναι ο Κώστας Κόκκοτας, ο Νίκος Στεργιούλας και ο Λέανδρος Περιβολαρόπουλος.

Update (27/10/09): Επιτέλους δημοσιεύτηκαν τα πρακτικά του συνεδρίου στο Journal of Physics: Conference Series, Vol. 189

13TH CONFERENCE ON RECENT DEVELOPMENTS IN GRAVITY (NEB XIII)
4–6 June 2008, Thessaloniki, Greece

Υπουργείο Ανάπτυξης ή Υπουργείο του Κώλου?

Έλαβα σήμερα το παρακάτω e-mail:

Αγαπητοί συνάδελφοι,

σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε ήδη, το υπουργείο Ανάπτυξης αποφάσισε μία σειρά ενοποιήσεων και συγχωνεύσεων Ερευνητικών Ινστιτούτων και Κέντρων.

Σε ότι μας αφορά άμεσα, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών των πέντε ινστιτούτων (Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Γεωδυναμικό, Ερευνών περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης, Διαστημικών εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, Αστροσωματιδιακής Φυσικής), μετατρέπεται σε μονοθεματικό με το εξής γνωστικό αντικείμενο: Κλιματικές Αλλαγές, Περιβάλλον και Φυσικές Καταστροφές!!!!

Σας στέλνω δύο ενδεικτικά links:

Νέο κομφούζιο με συγχωνεύσεις -ομαδοποιήσεις Ερευνητικών Ινστιτούτων

Καταργήσεις - συγχωνεύσεις φορέων του υπουργείου Ανάπτυξης

Αν αυτή η μετατροπή πραγματοποιηθεί, η Ελλάδα θα πρέπει να βραβευθεί για τον ευρηματικότερο τρόπο εορτασμού του Παγκοσμίου Έτους Αστρονομίας 2009...

Ένα Αστεροσκοπείο χωρίς Αστρονομία!!!

Σε ότι αφορά τις αντιδράσεις, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Αστεροσκοπείου Αθηνών έστειλαν πριν από μερικές ημέρες (5/6) μία επιστολή διαμαρτυρίας στον πρωθυπουργό, τον Υπουργό Ανάπτυξης και άλλους αρμόδιους φορείς. Δεν έχω υπόψιν μου κάποια επίσημη ανακοίνωση διαμαρτυρίας της ΕΛΑΣΕΤ..

Είναι σημαντικό να πάρουμε μία θέση για αυτή τη δυσμενή εξέλιξη και κάποια στιγμή να ξεκινήσουμε μία συζήτηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική αστρονομία σήμερα.


Αν νομίζετε ότι αξίζει τον κόπο, προωθήστε αυτό το μήνυμα σε όσους φοιτητές του Τομέα δεν περιλαμβάνονται στην παραπάνω λίστα.

Φιλικά,

Α.

Καταργούνται δηλαδή τα ινστιτούτα Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Γεωδυναμικό**, Διαστημικών εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης και Αστροσωματιδιακής Φυσικής, των οποίων τα αντικείμενα δεν φαίνεται να θεραπεύονται πουθενά αλλού. Παρόμοια συμβαίνουν και με τα υπόλοιπα ερευνητικά κέντρα.

Εγώ δεν ξέρω τι συμπέρασμα να βγάλω από όλα αυτά. Αφήνω λοιπόν την απάντηση του παραπάνω ερωτήματος στην κρίση του καθενός και παρακαλώ όποιον μπορεί να μου εξηγήσει, να το κάνει.

**Διόρθωση: Από τη σύγχυσή μου, δεν πρόσεξα ότι το Γεωδυναμικό θα μπορούσε να εκφράζεται μέσα από το "και Φυσικές Καταστροφές" (γιατί ως γνωστόν, η μελέτη της δυναμικής της Γης αφορά μόνο τους σεισμούς έτσι;;;). Υπάρχει εδώ και μία συνέντευξη σχετική, που επισήμανε η Citronella.

Update:





Update(16/6/09):



Update(17/6/09): Στο GURF γίνεται συζήτηση σχετικά με το θέμα, "Μεγάλες αναδιατάξεις στα ερευνητικά κέντρα" (new link, thanks coolplatanos)

Και η έκθεση του ΕΣΕΤ για τις αναδιατάξεις από το GURF

Update(20/6/09): Σύμφωνα με δηλώσεις του Γούδη στον Χαρδαβέλλα, σήμερα στις πύλες του Ανεξήγητου, δεν θα γίνει καμία αλλαγή στο Αστεροσκοπείο Αθηνών και η όλη ιστορία ήταν ένα λάθος από την μεριά της ΓΓΕΤ και του Υπουργείου.

Meet Black Holes with Annalie

Συνεχίζοντας την συζήτηση για την εκλαΐκευση της επιστήμης, ξεκινά μία προσπάθεια από τον Bernard Schutz του Max Planck Institute for Gravitational Physics (Albert Einstein Institute), που έχει ως στόχο να παρουσιάσει στο ευρύ κοινό όσα γνωρίζουμε για τις Μαύρες Τρύπες και τις κατευθύνσεις που έχει πάρει η σχετική έρευνα, μέσα από συνεντεύξεις με επιστήμονες που ασχολούνται ερευνητικά σε αυτόν τον τομέα. Τις συνεντεύξεις τις πραγματοποιεί η Annalie Schutz, φαντάζομαι η κόρη του B. Schutz.

Dear colleagues,

It is a pleasure to announce that the website http://www.scienceface.org has begun releasing a series of 15 10-minute interviews with leading research scientists about black holes. The interviewer is a young person, which means that the scientists' answers tend consequently to be at high-school level. Scientists interviewed include Kip Thorne, Clifford Will, Reinhard Genzel, Joan Centrella, Ed Seidel, 5 others. The series of clips has been designed to cover black-hole science: what they are, how we observe them, what research goes on today, how they have changed our thinking, what Einstein thought of them.

scienceface.org is an education project of the Max Planck Institute for Gravitational Physics, Potsdam, Germany Albert Einstein Institute), cooperating with Milde Marketing Science Communications. The films are available free to download in a variety of formats, also to view on YouTube (Scienceface channel).

Susanne Milde and I would be very glad to have feedback on these. We want to give them maximum publicity so that university and high-school teachers can use them as a resource. Especially appreciated, of course, would be feedback from anyone who recommends them to interested students and gets reactions from them, so please use them in your teaching and recommend them to your university colleagues.

Best regards
Bernard Schutz

Οι συνεντεύξεις είναι σε χαλαρό ύφος. Μέχρι στιγμής είναι διαθέσιμες οι συνεντεύξεις των Kip Thorne και Clifford Will. Η συνέντευξη του Will είναι πολύ καλή και εξηγεί μερικά από τα πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα των Μελανών Οπών που συχνά αποτελούν αντικείμενο παρερμηνειών. Η συνέντευξη του Thorne είναι περισσότερο ενημερωτική για τα τρέχοντα πεδία έρευνας πάνω στο αντικείμενο.

Όπως λέει και ο Schutz, το υλικό έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και τους ενδιαφέρει να έχουν και κάποιο feedback για την όλη ιστορία, οπότε φαντάζομε ότι αν έχει κανείς να κάνει κάποιο εποικοδομητικό σχόλιο σχετικά με τα βίντεο, καλό θα ήταν να το αφήσει ή στο κανάλι στο YouTube (Scienceface channel) ή στη διεύθυνση scienceface(at)mildemarketing.de.

Αμαλία, δύο χρόνια μετά...

Αρκούδος
THEOULINI
Greek University Reform Forum


fakellaki.blogspot.com (malpractice)

Colliding Particles - Όμορφα και απλά

Σε αντιδιαστολή με τα προηγούμενα και σε σχέση με την εκλαΐκευση της επιστήμης και την προσέγγιση προς το ευρύ κοινό, πέτυχα στο Physics Today την παρακάτω πολύ καλή προσπάθεια.

Μία ομάδα φυσικών που δουλεύουν στο LHC, πάνω στην ανίχνευση του σωματιδίου Higgs, δημιούργησαν το site http://www.collidingparticles.com/, στο οποίο ανέβασαν μία σειρά από videos, στα οποία καταγράφουν τις σκέψεις τους για την φυσική και την καθημερινότητά τους κάνοντας έρευνα. Το site έχει εκτός από τα videos, εκπαιδευτικό υλικό και παραπομπές για περισσότερη διερεύνηση.

Το site συνοδεύεται και από ένα κανάλι στο YouTube.

A series of films following a team of physicists involved in research at the Large Hadron Collider at CERN in Switzerland.
http://www.youtube.com/PFILMPFILMPFILM

Episode 1: Codename Eurostar

Episode 2: Big Bang Day

Episode 3: Conference Season

Episode 4: Problems



Πολύ όμορφη δουλειά. Υποδειγματική.

CERN, Illuminati και Χαρδαβέλλας

Η σημερινή εκπομπή του Χαρδαβέλλα είναι σαν να έρχεται να συμπληρώσει την συζήτηση που κάναμε στο προηγούμενο θέμα.

Αυτό που προβάλλεται λοιπόν ως επιστήμη, είναι ένας αχταρμάς στον οποίο χωράνε μέσα συνωμοσίες για την κυριαρχία στη Γη (Illuminati, Εβραίοι), "επιστημονικές" μεγαλοστομίες και θεολογικοί υπαινιγμοί (σωματίδιο του "Θεού", πάμε να μάθουμε πως δημιουργήθηκε το σύμπαν, κλπ) και φυσικά θεωρίες καταστροφής (υπερόπλα αντιύλης). Αν είχε και σεξ και βία, θα ήταν "ιδανική τηλεόραση".

Πρωταγωνιστής, ακόμα μία φορά ο κ. Φουράκης. Φιλική συμμετοχή, Χρήστος Γούδις και Σοφία Χουρίδου. Κρίμα για την κ. Χουρίδου που έπαιξε και αυτή το παιχνίδι της αποχαύνωσης του τηλεοπτικού κοινού.

Αηδία...

Update:



Το παραπάνω slide-show θα μπορούσε με τα κατάλληλα σχόλια να γίνει ένα υπέροχο φωτορομάντζο...

Συμπόσιο για την "Σύγχρονη Αστρονομία": The aftermath

Τελικά το συμπόσιο απέτυχε παταγωδώς στον στόχο του, τουλάχιστον όπως τον αντιλαμβάνομαι εγώ. Για εμένα, ο στόχος ήταν να έρθει ο κόσμος πιο κοντά στην Αστρονομία και να αποκτήσει μία επαφή με τις ομορφιές, τα μυστήρια και το μεγαλείο του Σύμπαντος και το πώς το διερευνούμε και εμπλουτίζουμε τη γνώση μας γι’ αυτό.

Έτσι, το πρώτο στοιχείο που συνετέλεσε στην αποτυχία ήταν η συμμετοχή του κόσμου, που ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη, ειδικά τις δύο πρώτες ημέρες του Συμποσίου. Αυτό μάλλον είχε μία ποικιλία από αιτίες. Μία από αυτές είναι ότι το promotion, το ανέλαβε αποκλειστικά η έγκριτη "Καθημερινή", η οποία ουσιαστικά έθαψε το γεγονός της εκδήλωσης για το Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Μπράβο στην εφημερίδα. Και γαμώ τους Χορηγούς Επικοινωνίας.

Μία άλλη αιτία φαίνεται ότι είναι ο "χαρακτήρας", το "ύφος" που έβγαλε προς τα έξω η εκδήλωση και που επισημάνθηκε και στα σχόλια του προηγούμενου post. Η συμμετοχή δηλαδή του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής με ομιλία με τίτλο "Από το ορατό και το αθέατο στο μη ορώμενο Σύμπαν" φαίνεται ότι προβλημάτισε και ξένισε κάποιους από αυτούς που είχαν ενημερωθεί και μάλλον έπαιξε κάποιο ρόλο στην μη συμμετοχή τους. Αυτή η υπόθεση, της συμμετοχής του Μητροπολίτη, έχει παρασκήνιο και είναι ένα θέμα που τελικά θα πρέπει να απασχολήσει την Ελ.Ασ.Ετ. τόσο συγκεκριμένα όσο και γενικότερα. Πάντως σίγουρα δυσανασχέτησε πολύς κόσμος που θεώρησε: α) ότι δεν έχει θέση ένας Μητροπολίτης σε μία επιστημονική εκδήλωση που έχει ως στόχο να φέρει το κοινό πιο κοντά στην Αστρονομία και β) ότι μία τέτοια κίνηση θυμίζει άλλες εποχές, όχι τόσο παλιές, όπου η εκκλησία ασκούσε την επιρροή της στην ακαδημαϊκή κοινότητα της Αστρονομίας, εποχές που θα έπρεπε να τις έχουμε προσπεράσει.

Όπως φάνηκε, το συμπόσιο χαρακτηρίστηκε από επιλογές που δεν είχαν να κάνουν με την ουσία του, αλλά ήταν περισσότερο επιλογές «πολιτικής» και αυτό φάνηκε και από την συμμετοχή του Χ. Ζερεφού, ο οποίος είχε ως θέμα της ομιλίας του τον λόφο της Πνύκας. Φυσικά, εκτός από τα σοβαρά, υπήρχαν και τα γραφικά. Πολύ καλή στιγμή ήταν όταν ο "Νομπελίστας" Ακαδημαϊκός, κ. Ζερεφός, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του αναφώνησε αγανακτισμένος ότι οι Αστρονόμοι θα πρέπει να κοιτάνε το αντικείμενό τους και να μην μπλέκονται στα χωράφια των άλλων, έχοντας προφανώς κάτι (ή κάποιον) στο μυαλό του.

Αυτά ήταν τα στοιχεία που σημάδεψαν την εκδήλωση και εδώ θα μπορούσα να κλείσω αυτό το post, αλλά θέλω να σταθώ λίγο παραπάνω στο θέμα του χαρακτήρα και του ύφους της εκδήλωσης σε σχέση με κάποιες ομιλίες.

Θα επικεντρωθώ στην Τρίτη ημέρα του Συμποσίου, η οποία παρουσίασε και μία αλλαγή φάσης.

Οι τρεις πρώτες ομιλίες (Δαγκλής, Βλάχος και Χαρμανδάρης) είχαν λίγο κόσμο, περίπου όσο και τις δύο πρώτες ημέρες. Όμως, λίγο πριν την ομιλία του Στράτου Θεοδοσίου άρχισε να μαζεύεται κόσμος. Αυτό είναι ενδεικτικό και των πραγμάτων. Ο κόσμος που εμφανίστηκε από εκείνο το σημείο και μετά ήταν άνθρωποι που ή ανήκαν στους φανατικούς θαυμαστές της εκπομπής «Το Σύμπαν που Αγάπησα» και ήρθαν για να ακούσουν και να δουν από κοντά τον ένα από τους δύο τηλεοπτικούς αστέρες (όπως ήταν εμφανέστατα η περίπτωση μίας κυρίας που καθόταν κοντά μου) ή ήταν άτομα που ήρθαν όχι για να γνωρίσουν την Αστρονομία, αλλά για να παρακολουθήσουν τον Μητροπολίτη να κηρύττει, όπως και έγινε.

Και αυτό είναι ακόμα ένα στοιχείο της αποτυχίας του Συμποσίου.

Θέλω να σταθώ λίγο στην ομιλία του Χαρμανδάρη, σε σχέση με τον στόχο που θα έπρεπε να έχει η εκδήλωση. Η ομιλία καταρχήν ήταν καταπληκτική. Ήταν η ουσία αυτού που έχει ως στόχο το Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Παρουσίασε με απλό τρόπο το κομμάτι από το αντικείμενο της Αστροφυσικής που τον αφορούσε και με απλές σκέψεις έβαλε στην λογική του Αστροφυσικού αυτούς που τον παρακολούθησαν. «Αναζητώντας την αλήθεια μέσα από το φως». Το φώς μας δίνει όλη την πληροφορία. Αρκεί να ξέρουμε πώς να την διαβάσουμε. Και η λογική πίσω από αυτό είναι απλή. Αυτά παρουσίασε και εξήγησε πολύ όμορφα ο Β. Χαρμανδάρης. Κατά την γνώμη μου, η πιο πετυχημένη από τις ομιλίες, αν και πρέπει να αναγνωρίσω ότι θέματα όπως αυτά που παρουσίασαν κάποιοι από τους άλλους ομιλητές είναι πιο δύσκολο να έρθουν κοντά σε κάποιον που δεν έχει καθόλου υπόβαθρο φυσικής. Αυτός ήταν και ο προβληματισμός του Λ. Βλάχου. Εκτός από αυτό όμως, το στοιχείο που έκανε κατά την γνώμη μου ιδιαίτερη την συγκεκριμένη ομιλία ήταν το ότι ουσιαστικά αποτέλεσε και την τελευταία διάλεξη με θέμα την Αστρονομία.

Από εκεί και πέρα η εκδήλωση άλλαξε χαρακτήρα.

Η επόμενη ομιλία ήταν η ομιλία του Θεοδοσίου, με θέμα την συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων στην Αστρονομία. Αναμφισβήτητα η συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων είναι σημαντική, αφού συστηματικοποίησαν την μελέτη του Ουρανού, πρότειναν τα πρώτα μοντέλα για να εξηγήσουν τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων και έφτιαξαν τους πρώτους καταλόγους. Αλλά από εκεί μέχρι το να ισχυρίζεται κάποιος ότι ο Δημόκριτος όταν διατύπωσε την ατομική θεωρία είχε στο μυαλό του τα στοιχειώδη σωματίδια και όχι τα άτομα του Boyle και του Lavoisier ή ότι ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την πληθωρισμική θεωρία της κοσμολογίας, φτάνει στα όρια του Λιακοπουλισμού. Δηλαδή έλεος. Με ποια έννοια μπορεί να πει κανείς ότι ο Δημόκριτος είχε στο μυαλό του μία διαφορετική εικόνα για το άτομο από αυτή του Boyle; Όσο για τα στοιχειώδη σωμάτια, δηλαδή ποια εννοούσε; Τα πρωτόνια και τα νετρόνια; Ή μήπως εννοούσε τα quarks; Έλεος. Για να μην πω για τον πληθωρισμό (ο Guth και ο Καζάνας είχαν διαβάσει Δημόκριτο) και τα άλλα που αναφέρθηκαν, όπως ότι ο Einstein, ο Heisenberg και διάφοροι άλλοι εμπνεύστηκαν από τον Αριστοτέλη. Ξεφτίλα. Μόνο τα ντιβάνια και τα ανάκλιντρα έλειπαν. Θα ήταν απείρως ουσιαστικότερη μία ομιλία για τους αρχαίους που να έχει και κάποια στοιχεία Αστρονομίας.

Και φτάνουμε στο τέλος, στην ομιλία του Μητροπολίτη. Ποια ήταν η σκοπιμότητα αυτής της επιλογής; Πως κόλλαγε με το Παγκόσμιο Έτος Αστρονομίας. Ο πρόεδρος της Ελ.ΑσΕτ. Κ. Τσίγκανος, έκανε μία προσπάθεια να το εξηγήσει, αλλά εμένα τουλάχιστον δεν με έπεισε.



Η ομιλία θύμιζε περισσότερο Κυριακάτικο κήρυγμα παρά οτιδήποτε άλλο. Όποιος την παρακολούθησε, μάλλον ήρθε πιο κοντά στον Μητροπολίτη παρά στην Αστρονομία. Ίσως αυτός να ήταν και ο στόχος εδώ που τα λέμε.

Η ουσία είναι ότι από την ομιλία του Μητροπολίτη, αυτό που βγήκε ήταν ότι το Σύμπαν υπάρχει για να μας υποδεικνύει τον Θεό και η Αστρονομία το κάνει αυτό εμφανές μελετώντας το Σύμπαν. Πολύ πετυχημένο συμπέρασμα ενδεχομένως για το παγκόσμιο έτος θεολογίας και μία εκδήλωση που θα διοργάνωνε η θεολογική σχολή.

Μεγάλη αποτυχία όμως για την συγκεκριμένη περίσταση. Είπε και άλλες βλακείες, που ένας αριστούχος φυσικός θα έπρεπε να ξέρει καλύτερα και να μην τις πει (σχετικότητα, απροσδιοριστία, σωματίδιο του θεού, θεωρία των πάντων: βλέπε video 5, 6), αλλά δεν έχω όρεξη να τις σχολιάσω.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλες παρασκηνιακές λεπτομέρειες, αλλά θεωρώ ότι δεν έχει νόημα. Άλλωστε είναι αρκετά embarrassing η παραπάνω εικόνα και χωρίς τέτοιες αναφορές.

Κρίμα. Κρίμα, γιατί η αστρονομία είναι ζωντανή στην Ελλάδα, τόσο σε ερευνητικό όσο και σε ερασιτεχνικό επίπεδο και η παραπάνω εικόνα ουσιαστικά τους προδίδει όλους αυτούς τους ανθρώπους. Κάποιοι πρέπει να το καταλάβουν αυτό.

Ice Halos

Χθες είχαμε πάνω από την Αθήνα ένα αρκετά ενδιαφέρον και όμορφο ατμοσφαιρικό φαινόμενο. Στο χρονικό διάστημα από τις 11:00 πμ μέχρι και μετά τις 12:00 μπορούσε να δει κανείς ένα φωτεινό δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο, ο οποίο είχε και έναν ιριδίζον χαρακτήρα. Ακόμα, ανατολικά και ανάμεσα στον ορίζοντα και τον δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο, φαινόταν ένα "ουράνιο τόξο" που φυσικά δεν ήταν ουράνιο τόξο και φαινόταν να είναι τμήμα τόξου παράλληλου στον ορίζοντα (προοπτικά φαινόταν να έχει το κοίλο μέρος προς τα επάνω). Τέλος, για τους πιο παρατηρητικούς, υπήρχε και ένας φωτεινός δακτύλιος που εφαπτόταν στον Ήλιο και έτεμνε τον πρώτο δακτύλιο περνώντας έξω από αυτόν. Το φαινόμενο ήταν αρκετά όμορφο και είναι από τα φαινόμενα που είχα διαβάσει μόνο μέχρι χθες. Ok, δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο και τη Σελήνη έχω ξαναδεί, αλλά τα άλλα δύο ήταν πρώτη φορά.

Προσπάθησα να έχω μερικές φωτογραφίες του φαινομένου, αλλά δεν ήταν εύκολο. Μερικές τράβηξα με το κινητό, που δεν έχει και καμία φοβερή camera, και κάποιες άλλες έδωσα οδηγίες από το τηλέφωνο να τις τραβήξουν για χάρη μου. Παρακάτω παραθέτω τις φωτογραφίες:































Ελπίζω να διακρίνονται, στις όχι και τόσο καλές φωτογραφίες, αυτά που περιέγραψα παραπάνω. Με το γυμνό μάτι ήταν πολύ πιο καθαρά τα πράγματα.

Όπως και να έχει, τα παραπάνω οπτικά φαινόμενα, προκαλούνται από παγοκρυστάλλους που σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα.

22° Circular Halo

Το πρώτο φαινόμενο που περιγράφω είναι ο δακτύλιος γύρω από τον Ήλιο. Αυτό είναι και το πιο εμφανές και το πιο σύνηθες. Οφείλεται σε εξαγωνικούς πρισματικούς κρυστάλλους, στους οποίους διαθλάται το φώς. Μία πολύ όμορφη παρουσίαση της αρχής υπάρχει εδώ.

Circumhorizon arc

Αυτό είναι λογικά το δεύτερο φαινόμενο που περιγράφω και οφείλεται στην δημιουργία πλατιών πολυγωνικών κρυστάλλων στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι διαθλούν το φως του Ήλιου. Μια πολύ καλή φωτογραφία που είναι συνδυασμός ενός simulation και μιας πραγματικής φωτογραφίας, υπάρχει εδώ και δείχνει περίπου αυτό που είδαμε και εδώ στην Αθήνα.

Parhelic Circle

Αυτό είναι το τρίτο και το πιο δυσδιάκριτο από τις φωτογραφίες. Η περίπτωση που παρατήρησα χ8ες ήταν με τον Ήλιο σχετικά ψηλά στον ουρανό όπως παρουσιάζεται και εδώ. Αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην αντανάκλαση του φωτός από τις κατακόρυφες επιφάνειες των παγοκρυστάλλων.

Αυτά για το χθεσινό φαινόμενο. Το site Atmospheric Optics είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον και αξίζει να το ψάξει κανείς και με αφορμή το χθεσινό. Ελπίζω μόνο να μην ξεσάλωσαν χθες οι διάφοροι που έχουν μανία με τα chemtrails...

Συμπόσιο για την Σύγχρονη Αστρονομία

Στα πλαίσια του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας 2009, διοργανώνετε συμπόσιο για την Σύγχρονη Αστρονομία στις 15-17 Μαΐου 2009, στο Κεντρικό Κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Την Παρασκευή 15 Μαΐου, το πρόγραμμα ξεκινά στις 7:00 μμ.
Το Σάββατο 16 και την Κυριακή 17 Μαΐου, το πρόγραμμα ξεκινά στις 5:30 μμ και θα ακολουθήσει βραδινή παρατήρηση με τηλεσκόπια στο προαύλιο.

War Dynamics

Είδα προχθές στο youtube το παρακάτω πολύ ενδιαφέρον video από τα TED lectures:

http://www.ted.com By pulling raw data from the news and plotting it onto a graph, Sean Gourley and his team have come up with a stunning conclusion about the nature of modern war -- and perhaps a model for resolving conflicts.

Σχετικά με το θέμα έγραψε και η εφημερίδα Telegraph, Scientists find 'law of war' that predicts attacks[Telegraph].

Η ιδέα είναι καταπληκτική. Οι πολεμικές συρράξεις παρουσιάζουν universality. Περιγράφονται από έναν νόμο δύναμης όπου η κλίση αποτελεί την παράμετρο τάξης του συστήματος και σχετίζεται με το πόσο συμπαγείς ή κατακερματισμένες είναι οι δυνάμεις αντίστασης.

Πολυπλοκότητα εν δράση.

«Φροντιστήριο» στον Αλμπερτ Αϊνστάιν

Λίγο καθυστερημένα..

Στην «έγκυρη» Καθημερινή διαβάσαμε στις 02-04-09 (από εδώ):

«Για μένα το όραμα ήταν και είναι να φτάσει το έργο του Καραθεοδωρή στα Ελληνόπουλα. Κατά τη διάρκεια της προσπάθειας ανάδειξής του έργου του λέγαμε ότι είναι 'δάσκαλος' του Αϊνστάιν για να μας προσέξουν», επισημαίνει στο kathimerini.gr o κ. Λιπορδέζης χωρίς μάλιστα να κρύβει την ικανοποίηση του από την «υποδοχή» που επεφύλαξε στον Καραθεοδωρή η σειρά του «ΣΚΑΪ» «Μεγάλοι Έλληνες». «Το γεγονός ότι αναδείχτηκε στην 12η θέση αποτελεί για εμάς ένα 'τεστ' για ότι κάναμε όλα αυτά τα χρόνια», λέει χαρακτηριστικά...

«Φροντιστήριο» στον Αλμπερτ Αϊνστάιν

Πολλάκις έχει γραφτεί ότι ο Καραθεοδωρή ήταν δάσκαλος του Αϊνστάιν, κάτι που δεν ευσταθεί κυριολεκτικά. Ο κ. Λυγερός ξεδιαλύνει οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις, πληροφορώντας μας ότι ο Καραθεοδωρή συνέβαλε στη θεμελίωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, προσπάθεια, ωστόσο, υψίστης δυσκολίας όχι μόνο για την τότε εποχή αλλά και για τη σημερινή. Η συνεργασία που είχαν οι δύο άντρες αφορούσε «την αξιωματική θεμελίωση της θεωρίας του», όπως γράφει ο κ. Λυγερός σε άρθρο του.

«O Αϊνστάιν είχε τελειώσει τη θεωρία της σχετικότητας το 1905, τη γενίκευσε με μεγάλες δυσκολίες το 1914 ώσπου να πάρει την τελική της μορφή το 1915. Από το 1916 και έπειτα αντιμετωπίζει μαθηματικά προβλήματα και δεν ξέρει πώς να τα λύσει. Τότε είναι που έρχεται σε επαφή με τον Καραθεοδωρή και ζητά τη βοήθειά του», σχολιάζει.

Ο Έλληνας μαθηματικός κέρδισε επιστημονικά τον Αινστάιν ο οποίος προέβη ουκ ολίγες φορές σε φιλοφρονήσεις, καταγεγραμμένες στην μεταξύ τους αλληλογραφία.

Από τα τρία προβλήματα-ερωτήσεις που του είχε θέσει ο Αϊνστάιν, ο Καραθεοδωρή έλυσε τα δύο. «Για να μην νομίζετε ότι δεν έλυσε το τρίτο, από το 1928 και μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί καμιά απάντηση στο τρίτο ερώτημα», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Λιπορδέζης.

WTF????

Τι έγινε ρε παιδια; (Που έλεγε και ο Παπαδοπουλος στους Απαράδεκτους)

Καταρχήν, τι μας λέει ο κ. Λιπορδέζης;;; Απλά το έλεγαν ότι είναι ο δάσκαλος για χάριν εντυπωσιασμού; Δηλαδή κορόιδευαν τον κόσμο για να τραβήξουν την προσοχή; Και αυτό το λέει για καλό; Ή μήπως είναι δικαιολογία; Και τώρα που το παραδέχεται, τι σημαίνει αυτό; Ε, εντάξει, δεν έγινε και τίποτα;
Είμαστε σοβαροί;

Και αυτός που τα λέει πάει στο διάολο (προφανώς έχει το ακαταλόγιστο)... Ο άλλος που τα ακούει και δεν αντιδρά;;;

Και πάμε τώρα στον κ. Λυγερό. Το άρθρο αναφέρει ότι "ο κ. Λυγερός ξεδιαλύνει οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις" και πράγματι το κάνει μέχρι ένα σημείο στη σελίδα του, όπου παρουσιάζει πως ο Καραθεοδωρή δεν έχει καμία συμβολή στη δημιουργία της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, αλλά μετά τα κάνει σκατά και πάλι, αφού από αυτό συμπεραίνει ότι έκανε την αξιωματική θεμελίωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Μα καλά, με 3 επιστολές τις οποίες αναφέρει ο κ. Λυγερός, γίνεται η αξιωματική θεμελίωση της Γενικής Σχετικότητας; Έλεος!!!!!!!!!!!

Contributors to general relativity
Contributors to the mathematical background for general relativity
Timeline of relativity and gravitation
Timeline of General Relativity and Cosmology from 1905
Timeline Of Black Hole Physics
Timeline Of Gravitational Physics And Relativity

ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΡΒΙΝΟ

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών, το Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης, το τμήμα Βιολογίας και η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών συνδιοργανώνουν Ημερίδα Κάρολου Δαρβίνου αφιερωμένη στη διπλή επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννησή του και των 150 χρόνων από την έκδοση του κορυφαίου του έργου Η Καταγωγή των Ειδών.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 29 Απριλίου 2009 και ώρα 16:00-21:30 στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών (κεντρικό κτήριο, Πανεπιστημίου 30).


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ


16:00-16:30 Χαιρετισμοί:

* Ι. Καρακώστας, Αντιπρύτανης ΕΚΠΑ
* Κ. Γαβρόγλου, Πρόεδρος Οργανωτικής επιτροπής, Καθηγητής ΜΙΘΕ
* Δ. Αναπολιτάνος, Πρόεδρος ΜΙΘΕ
* Χρ. Στεφανάδης, Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής
* Κ. Θάνος, Πρόεδρος Τμήματος Βιολογίας

16:30-19:00 Προεδρεύων: Κ. Θάνος

* 16:30-17:00 Κ. Μαννούρης: Κάρολος Δαρβίνος (1809-1882) - ένας αιρετικός στο Αβαείο του Ουέστμινστερ.
* 17:00-17:30 Κ. Κριμπάς: Ενάντια στο ρεύμα.
* 17:30-18:00 Γ. Ροδάκης: Ξεπερνώντας τα συμβατικά όρια ενός επιστημονικού κλάδου - η Εξελικτική Βιολογία από το Δαρβίνο ως τη σύγχρονη σύνθεση.
18:00-18:30 Γ. Θηραίος: Από τη νέα ολιστική Βιολογία στη συνθετική ζωή - η συνιστώσα της Δαρβινικής εξέλιξης.
18:30-19:00 Σ. Μαρκέτος: Οι πρώτοι Δαρβινιστές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

19:00-19:30 Διάλειμμα

19:30-20:00 Προεδρεύουσα: Σ. Χαραλάμπους, Κύρια Ερευνήτρια, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ

* 19:30-20:00 Κ. Καμπούρακης: Η διδασκαλία της θεωρίας της Εξέλιξης - θεωρητικά και παιδαγωγικά ζητήματα.
* 20:00-20:30 Ε. Ζούρος: Π'εντε και ένα είδη μάθησης και το πέρασμα από τη βιολογική στην πολιτισμική εξέλιξη.
* 20:30-21:00 Σ. Βοσνιάδου: Ο Δαρβίνος και η επιστήμη της Ψυχολογίας.
* 21:00-21:30 Γ. Στάμου: Οικολογία: από την ιδεολογία στο Δαρβίνο και πάλι πίσω στην ιδεολογία.

Κουνούπι Τίγρης

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τύπο, φαίνεται ότι έκανε την εμφάνισή του στην Αθήνα το Κουνούπι Τίγρης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, επειδή ο κύκλος αναπαραγωγής του κουνουπιού βασίζεται στο νερό, το κλειδί στην αντιμετώπιση του κουνουπιού είναι να μην αφήνουμε λιμνάζοντα νερά, για παράδειγμα σε γλάστρες, σιντριβάνια κλπ.

Τα παρακάτω video δείχνουν ένα δείγμα της επικινδυνότητας του Κουνουπιού Τίγρης και μία πρόταση για την αντιμετώπισή του.

Κουνούπι Τίγρης


Mosquito Hunting


Ok, πέρα από την πλάκα, το Κουνούπι Τίγρης είναι επικίνδυνο εξαιτίας των πολύ σοβαρών ασθενειών που μεταφέρει και θέλει προσοχή.

Ας πούμε ότι αυτό ήταν το πρωταπριλιάτικο post για φέτος.

Καλή πρωταπριλιά.

Νανόπουλος MAGIC (Addendum)

Την Κυριακή, το Βήμα Science είχε μία συνέντευξη του καθηγητή και ακαδημαϊκού Δημήτρη Νανόπουλου με τίτλο: Φως στη «σκοτεινή ενέργεια». Στο άρθρο παρουσιάζονται κάποια βιογραφικά στοιχεία στην αρχή, ενώ στη συνέχεια της συνέντευξης η συζήτηση περνά στα τρέχοντα επιστημονικά ενδιαφέροντα του κ. Νανόπουλου.

Το πρώτο θέμα που θίγεται είναι το ζήτημα της εμφάνισης διασποράς στα φωτόνια υψηλής ενέργειας που έρχονται από πολύ μακριά εξαιτίας φαινομένων κβαντικής βαρύτητας, κάτι με το οποίο έχω ασχοληθεί αρκετά σ' αυτό το blog.

Μετά γίνεται μία συζήτηση για την προέλευση της κοσμολογικής σταθεράς ενώ στη συνέχεια η συζήτηση πάει στο εκπυρωτικό μοντέλο και σε διάφορες άλλες κοσμολογικές προτάσεις της M-theory.

Ευχάριστο διάλειμμα της συνέντευξης αποτελούν οι αναφορές στο Κοράνι που δίνει την ταχύτητα του φωτός (θα το αντέγραψαν σίγουρα από τον Αριστοτέλη) και η ερώτηση για το αν έχουν καταφέρει να φτιάξουν οι Αμερικάνοι και η NASA συσκευές αντιβαρύτητας...

Η συνέντευξη κλίνει με μία αναφορά στην αναζήτηση της Θεωρίας των Πάντων και της Υπερσυμμετρίας και τις σχετικές προσπάθειες που γίνονται στο CERN, όπου ο Δ. Νανόπουλος δεν ξεχνά να κατηγορήσει τον κορυφαίο θεωρητικό φυσικό Σάββα Δημόπουλο (μαζί με τον Hawking) ως τροχοπέδη στην πρόοδο της έρευνας, όπως φαίνεται στην παράθεση παρακάτω:

«Θα κάνω ένα άλμα οραματισμού: Εφόσον στον LΗC δημιουργούμε συνθήκες απαρχής του Σύμπαντος, μήπως θα μπορούσατε να πάρετε εκεί μετρήσεις ταχυτήτων διαθλασμένου φωτός,αντί να περιμένετε φωτόνια από μακρινούς γαλαξίες;».
«Πολύ, πολύ σωστό! Αν το έλεγα αυτό πριν από κάποια χρόνια, δεν θα το πίστευε κανένας. Τώρα όμως, που το λέτε, δεν είναι λάθος όραμα: όντως ο μηχανισμός είναι ο ίδιος, αλλά δεν έχουμε ακόμη επιταχυντές με την απαιτούμενη ενέργεια. Επίσης, εκτός από το τεχνικό ανέτοιμο του πράγματος, έχουμε να υπερκεράσουμε και τις εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των φυσικών. Για παράδειγμα, η σχολή των Χόκινς- Δημόπουλου κ.ά. δεν δέχεται ακόμη κάτι τέτοιο ούτε ως δυνατότητα. Γενικά βρισκόμαστε στο ξεκίνημα μιας νέας θεώρησης της φυσικής. Θα χρειαστεί να σκύψουν επάνω της οι νέες γενιές φυσικών για να φτάσουμε στη επόμενη φάση, αυτή των κοσμογονικών ανακαλύψεων».

Αυτά με την συνέντευξη. Από όλα αυτά τα χαριτωμένα λοιπόν, εγώ θα ασχοληθώ με αυτό:

Μολονότι η διαδικασία μοιάζει με την ανάλυση του φωτός από το πρίσμα του Νεύτωνα, το φιλτράρισμα συχνοτήτων δίνει αλλαγές στην ταχύτητα με την οποία ταξιδεύει το φως. Απτά δείγματα είχαμε το 2007, όταν κατά τη διάρκεια πειράματος που έγινε από τα τηλεσκόπια ακτίνων γάμμα των Καναρίων Νήσων πήραμε μετρήσεις φωτονίων- προερχομένων από ενεργούς πυρήνες γαλαξιών που μας έδειχναν τέτοιες επιδράσεις στην ταχύτητα. Το συγκλονιστικό είναι ότι αυτές οι μετρήσεις έδιναν ακριβώς την κλίμακα που προβλέπει η Θεωρία Χορδών! Ηταν, άραγε, απλώς μια φοβερή σύμπτωση; Αποφασίσαμε να περιμένουμε και άλλες μετρήσεις.

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2008 λάβαμε τις μετρήσεις του νέου πειράματος, που έγινε από το δορυφορικό τηλεσκόπιο ακτίνων γάμμα Fermi. Είχε συλλέξει φωτόνια ηλικίας 11 δισεκατομμυρίων ετών φωτός που... δείχνουν κλίμακα ταχυτήτων ακριβώς όμοια με εκείνη των Καναρίων Νήσων! Το πράγμα πλέον ξέφυγε από την πιθανότητα σύμπτωσης και πηγαίνει στη βεβαιότητα.

Διαβάζοντας τα παραπάνω κατάλαβα ότι είχαμε εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα. Έψαξα λοιπόν στο arXiv όπου και βρήκα την εργασία των John Ellis, N. E. Mavromatos και D.V. Nanopoulos, με τίτλο: Probing a Possible Vacuum Refractive Index with γ-Ray Telescopes* και η οποία παρουσιάζεται ως *Addendum to ‘Derivation of a Vacuum Refractive Index in a Stringy Space-Time Foam Model’, Phys. Lett. B 665, 412 (2008).
Το abstract της εργασίας αναφέρει:

We have used a stringy model of quantum space-time foam to suggest that the vacuum may exhibit a non-trivial refractive index depending linearly on γ-ray energy: η − 1 ~ Eγ/MQG, where MQG is some mass scale typical of quantum gravity that may be ~ 10^18 GeV: see [1] and references therein. The MAGIC, HESS and Fermi γ-ray telescopes have recently probed the possible existence of such an energy-dependent vacuum refractive index. All find indications of time-lags for higher-energy photons, but cannot exclude the possibility that they are due to intrinsic delays at the sources. However, the MAGIC and HESS observations of time-lags in emissions from AGNs Mkn 501 and PKS 2155-304 are compatible with each other and a refractive index depending linearly on the γ-ray energy, with MQG ~ 10^18 GeV. We combine their results to estimate the time-lag Δt to be expected for the highest-energy photon from GRB 080916c measured by the Fermi telescope, which has an energy ~ 13.2 GeV, assuming the redshift z = 4.2 ± 0.3 measured by GROND. In the case of a refractive index depending linearly on the γ-ray energy we predict Δt = 25 ± 11 s. This is compatible with the time-lag Δt =< 16.5 s reported by the Fermi Collaboration, whereas the time-lag would be negligible in the case of a refractive index depending quadratically on the γ-ray energy. We suggest a strategy for future observations that could distinguish between a quantum-gravitational effect and other interpretations of the time-lags observed by the MAGIC, HESS and Fermi γ-ray telescopes.

Να θυμίσω ότι το αποτέλεσμα του HESS για τον AGN PKS 2155-304 που αναφέρεται παραπάνω, είναι αυτό στο οποίο είχα αναφερθεί πριν από λίγο καιρό εδώ, ενώ το αποτέλεσμα του MAGIC για τον Mkn 501 είναι αυτό για το οποίο είχα αναφερθεί εδώ, εδώ και εδώ (και εδώ, εδώ, εδώ). Το καινούριο λοιπόν στοιχείο είναι το GRB 080916c που είδε το Fermi. Αυτά λέει το abstract λοιπόν. Ας δούμε τι λέει το άρθρο και παρακάτω.

Διαβάζοντας το άρθρο, βλέπουμε αρχικά να παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του MAGIC και του HESS, όπου θυμίζω ότι τα αποτελέσματα του HESS ήταν αρνητικά και απέκλειαν φαινόμενα διασποράς (με ένα σχετικό spin ώστε να μην σκοτώνουν το μοντέλο τους), τα οποία συμπληρώνονται από την παρατήρηση από το Fermi:

Finally, the Fermi Collaboration has made a preliminary report of a 4.5-second time delay between the onsets of high- (> 100 MeV) and low-energy (> 100 KeV) emissions, and a time-lag Δt = 16.5 s for a photon with energy $$\reverse\opaque 13.2^{+0.70}_{-1.54}GeV$$ from the GRB 080916c.

όπου παρατηρούμε ότι υπάρχει ένα time-lag 4.5s στις χαμηλές ενέργειες και ένα time-lag 16.5s στην υψηλότερη ενέργεια που παρατηρήθηκε. Να θυμίσω ότι το redshift του GRB είναι περίπου z=4.2 όπως αναφέρεται και παραπάνω.

Στην συνέχεια της εργασίας γίνεται μια αρκετά ειλικρινής αποδοχή του γεγονότος ότι τα δεδομένα ως έχουν, δεν μπορούν να αποδοθούν σε διασπορά στην ταχύτητα του φωτός εξαιτίας κβαντικών φαινομένων και ότι η πιθανότερη αιτία είναι φαινόμενα που συμβαίνουν στην πηγή.

The most conservative interpretations of the MAGIC, HESS and Fermi time-lags are that they are due to emission mechanisms at the sources...
These different possibilities limit the sensitivities of probes for quantum-gravity effects, and it is clear that they must all be taken into account and controlled before claiming a robust lower limit on any observable effect of space-time foam, and a fortiori before claiming the existence of any such effect.

Αυτό το ύφος υπάρχει σε όλη την εργασία και φυσικά δεν θα μπορούσε να συμβαίνει διαφορετικά, αφού τα δεδομένα δεν βοηθάνε:

The robust analysis in [9] of a sample of GRBs extending to large redshifts found indications of a red-shift independent intrinsic time-lag as well as fluctuations in the time-lags between different structures. After controlling for these effects, and performing a linear regression analysis in terms of the appropriate function of the redshift... no significant evidence was found for a redshift-dependent propagation effect...

The available sample of AGNs is still not large enough for a robust regression analysis. However, one can at least check for consistency between the available MAGIC and HESS results, and gauge the magnitude of possible intrinsic fluctuations in the AGN time-lags. Comparing the time-lag measured by MAGIC for Mkn 501at z = 0.034: Δt/E = 0.030±0.012 s/GeV, with that measured for PKS 2155-304 at z = 0.116: Δt/E = 0.030±0.027 s/GeV, we see that they are compatible with a common, energy-dependent intrinsic time-lag at the source.

Φυσικά οι άνθρωποι δεν μένουν εκεί. Ελέγχουν και την θετική για τη θεωρία τους υπόθεση, που είναι και το βασικό αντικείμενο της εργασίας. Υποθέτοντας ότι τελικά η όποια χρονική διαφορά βλέπουν ανάμεσα στα φωτόνια χαμηλών και υψηλών ενεργειών οφείλεται αποκλειστικά σε διασπορά και όχι σε εσωτερικές διεργασίες της πηγής, βγάζουν μία σχέση για την διασπορά η οποία είναι:
$$\reverse\opaque \Delta t/E_{\gamma}=(0.43\pm0.19)\times K(z)s/GeV$$
όπου
$$\reverse\opaque K(z)\equiv \int^z_0\frac{(1+z)dz}{\sqrt{\Omega_{\Lambda}+\Omega_m(1+z)^3}}$$.
Αυτή τη σχέση εφαρμόζουν για το GRB 080916c που είδε το Fermi, ώστε να δουν πόσο κοντά είναι το αποτέλεσμα που βγάζει το θεωρητικό μοντέλο με αυτό που μετρήθηκε. Το αποτέλεσμα που δίνει λοιπόν η παραπάνω σχέση είναι Δt = 25 ± 11 s, ενώ αυτό που μετρήθηκε είναι 16.5 s, όπου όλα αυτά υπολογίζονται για το φωτόνιο υψηλότερης ενέργειας που είναι περίπου 13.2 GeV. Το σχόλιο που γίνεται για αυτό το αποτέλεσμα έχει ενδιαφέρον:

The consistency between this Fermi measurement and the best-fit estimate is striking, but one should keep in mind that all or part of the 16.5 s time-lag of this highest-energy photon could be due to intrinsic effects. Indeed, the 4.5-second time-lag observed for ~ 100 MeV photons could not be explained by a propagation effect that depends linearly on the energy.

Από την εργασία αυτή θέλω να παραθέσω ακόμα δύο σημεία που με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο:

If the apparent consistency between the available AGN and GRB data would persist, it would provide much more convincing evidence for a possible linearly energy-dependent propagation effect than could either AGN or the GRB data alone, since the sources are so different in nature. However, ‘extraordinary claims require extraordinary evidence’, so for the moment we can applaud the efforts of the MAGIC, HESS and Fermi Collaborations to date, wish them good fortune in the future, and stress the advantages of a combined analysis of AGNs and GRBs.

We close by repeating that, with measurements of only a few AGN flares from MAGIC and HESS, it is not possible to disentangle with any certainty intrinsic source effects from propagation effects. For this one would need statistically significant populations of AGN data. Unfortunately the occurrence of fast flares in AGNs is currently unpredictable, and since no correlation has yet been established with observations in other energy bands that could be used as a trigger signal, only serendipitous detections are currently possible. However, the encouraging news from the GRB front, in particular from the Fermi γ-ray telescope, leads to the hope that there will soon be many more observations of energetic photons from GRBs like 080916c, which could play an increasingly important role in future quantum gravity tests. In particular, the different redshifts of GRB data could help disentangle source and propagation effects, and the different energy ranges of the GRB and AGN data could help distinguish between different possible energy dependences.

Η εργασία αφιερώνει ακόμα ένα κομμάτι στην ανάλυση του ενδεχομένου να έχουμε τετραγωνική εξάρτηση της διασποράς από την ενέργεια (τα παραπάνω είναι για γραμμική εξάρτηση), όπου καταλήγει ότι αποκλείεται αυτό το ενδεχόμενο από τις παρατηρήσεις, ενώ γίνεται και μια διερεύνηση των κριτηρίων που πρέπει να ικανοποιούνται από τα διάφορα μοντέλα κβαντικής βαρύτητας που προβλέπουν διασπορά στην ταχύτητα του φωτός με βάση διάφορα constrains που υπάρχουν.

Λίγο πολύ, αυτά λέει το συγκεκριμένο paper και πραγματικά δεν νομίζω ότι μπορεί να διαφωνήσει κανένας με όλα αυτά και το ύφος ή το πρίσμα μέσα από το οποίο διατυπώνονται. Η απορία λοιπόν που έχω εγώ μετά από όλα τα παραπάνω είναι: που κολλάει η φράση "Το πράγμα πλέον ξέφυγε από την πιθανότητα σύμπτωσης και πηγαίνει στη βεβαιότητα";
Πραγματικά δεν καταλαβαίνω. Το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι τα papers τα γράφει ο Μαυρόματος, γιατί διαφορετικά θα το είχε πάρει το Νόμπελ και θα ευχαριστούσε την ακαδημία στα acknowledgements.

Ok, πείτε με σπαστικό, αλλά αυτός ο παρλαπιπισμός μου τη δίνει στα νεύρα. Anyway, δεν φταίει και αποκλειστικά ο Νανόπουλος εδώ που τα λέμε. Παίζει ρόλο και το σε ποιους απευθύνεσαι. Σιγά μην τα έκανε αλλού αυτά. Αλλά εδώ τα κρίνουμε όλα με όρους star-system.

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να αναφερθώ σε ακόμα ένα σημείο σχετικά με τους μηχανισμούς ακτινοβολίας των AGNs και των GRBs. Κάπου στην εργασία, αναφέρεται ότι:

The most conservative interpretations of the MAGIC, HESS and Fermi time-lags are that they are due to emission mechanisms at the sources. The mechanisms leading to γ-ray emissions from AGNs and GRBs are surely different. However, it is possible that there may be some common systematic effect leading to higher-energy photons being emitted later.

Αυτό, το ότι δηλαδή οι μηχανισμοί εκπομπής ακτινοβολίας ανάμεσα στους AGNs και τα GRBs είναι διαφορετικοί, δεν είναι ακριβές. Γενικά οι εκλάμψεις ακτίνων γάμμα (GRBs) είναι αρκετά σύνθετα φαινόμενα, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να χωριστούν σε δύο κλάσεις που τα διαφοροποιούν και ως προς τον μηχανισμό. Στην πρώτη κατηγορία έχουμε τα short GRBs, που πιστεύουμε ότι οφείλονται σε φαινόμενα όπως οι συγκρούσεις αστέρων νετρονίων, ενώ στη δεύτερη κατηγορία έχουμε τα long GRBs, που πιστεύουμε ότι οφείλονται στις εκρήξεις αστέρων που έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους και πάνε να φτιάξουν κάποιον αστέρα νετρονίων ή μία μαύρη τρύπα. Στα long GRBs λοιπόν, αυτό που έχουμε είναι υλικό που εκτινάσσεται με σχετικιστικές ταχύτητες, το οποίο ή συναντά στρώματα του αστέρα που κινούνται πιο αργά ή συναντά το μεσοαστρικό υλικό με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κρουστικά κύματα. Ακόμα, πολλές φορές η εκροή αυτού του υλικού εμφανίζεται να γίνεται υπό την μορφή jet. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν με τα κρουστικά κύματα είναι η επιτάχυνση φορτισμένων σωματιδίων σε μεγάλες ενέργειες, τα οποία μετά ακτινοβολούν την ενέργειά τους ως synchrotron ακτινοβολία ή ως ακτινοβολία αντίστροφου σκεδασμού Compton. Μάλιστα η περιπλοκότητα του prompt emission αποδίδεται ακριβώς στην δημιουργία σύνθετων internal shocks κατά την έκρηξη. Όλα αυτά λοιπόν είναι ο ίδιος μηχανισμός ακτινοβολίας που έχουμε και στους ενεργούς γαλαξίες. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που παράγονται, η δυναμική και η δομή των κρουστικών κυμάτων που έχουμε στις δύο περιπτώσεις. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι απλά, αλλά η βασική φυσική του μηχανισμού είναι η ίδια και εδώ που τα λέμε, δεν θα μπορούσε και να είναι διαφορετικά.

Πρέπει να ομολογήσω ότι μου έκαναν φοβερή εντύπωση τα άρθρα στη Wikipedia για τα GRBs και τους μηχανισμούς ακτινοβολίας. Δεν το περίμενα να είναι τόσο αναλυτικά και ενημερωμένα και με τόση φυσική. Αξίζει να τα δει κανείς μαζί με τις αναφορές που έχουν στο τέλος και όποιος ενδιαφέρεται να δει μερικά πράγματα παραπάνω σε σχέση με το GRB 080916c και τα παραπάνω μοντέλα, μπορεί να κοιτάξει στο arXiv αυτά τα άρθρα. Το θέμα έχει πάάάρα πολύ ενδιαφέρον και είναι από τα πολύ hot αστροφυσικά θέματα.

Τέλος, πρέπει να πω ότι το paper [1], στο Physics Letters B, είναι ωραίο paperάκι και αξίζει να το κοιτάξει κανείς, κυρίως για τον τρόπου που παρουσιάζει με απλή φυσική και διαισθητικά το πώς προκύπτει ο effective δείκτης διάθλασης από την αλληλεπίδραση των φωτονίων με τα D-particles σε αναλογία με το πώς προκύπτει από την αλληλεπίδραση του φωτός με τα άτομα ενός μέσου [30].


Αυτά τα ολίγα λοιπόν.


------------------------------------------------
[1] J. Ellis, N. E. Mavromatos and D. V. Nanopoulos, Phys. Lett. B 665, 412 (2008).
[6] J. Albert et al. (MAGIC Collaboration), J. Ellis, N. E. Mavromatos, D. V. Nanopoulos, A. S. Sakharov, and E. K. G. Sarkisyan, Phys. Lett. B in press 668, 253-257 (2008).
[7] F. Aharonian et al. [HESS Collaboration], Phys. Rev. Lett. 101, 170402 (2008).
[8] Fermi Collaboration, to be published, as reported in talks by A. Bouvier, Texas Symposium on Relativistic Astrophysics, December 8 - 12 2008, Vancouver (Canada); C. Dermer, J. McEnery and S. Ritz, 213th American Astronomical Society meeting, January 4 - 8 2009, Long Beach, California (USA), http://aas.org/meetings/aas213/. See also:
http://www.sciencenews.org/view/generic/id/39228/title/New window on the high-energy universe.
[9] J. R. Ellis, N. E. Mavromatos, D. V. Nanopoulos, A. S. Sakharov and E. K. G. Sarkisyan, Astropart. Phys. 25, 402 (2006) [Astropart. Phys. 29, 158 (2008)]
[30] R.P. Feynman, R.B. Leighton and M. Sands, The Feynman Lectures on Physics Vol. 2, (Addison-Wesley, Reading Mass. 1977).