Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2008

Probing Quantum Gravity with MAGIC?

Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που να μην έχει ακούσει για τα περίφημα 4' λεπτά που σύμφωνα με τη θεωρία των Ellis, Mavromatos και Nanopoulos "ανατρέπουν" όλη τη φυσική και καταρρίπτουν την θεωρία της σχετικότητας του Einstein.
Για αυτό το θέμα λοιπόν είχα γράψει μία σειρά από posts, Ενδιαφέροντα νέα από το MAGIC, Ομιλία Δ. Νανόπουλου 5/12/07, Τα 4’ που (δεν) ανατρέπουν τη Φυσική και η ομιλία Νανόπουλου και Markarian 501 και Νανόπουλος, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο τεχνικά.

Κατά βάση όμως, στο post Ομιλία Δ. Νανόπουλου 5/12/07 εξηγούσα σχετικά αναλυτικά γιατί δεν έχει νόημα η συσχέτιση της θεωρίας των Ellis, Mavromatos και Nanopoulos με τις παρατηρήσεις των ενεργών γαλαξιακών πυρήνων από το MAGIC και ότι δεν μπορεί να ελεγχθεί η πρόβλεψη σχέσης διασποράς για τα φωτόνια από τέτοιες παρατηρήσεις.

Με δύο λόγια (για λεπτομέρειες δείτε την κατάλληλη παράγραφο του αρχικού post) προκειμένου να ελεγχθεί από τους χρόνους άφιξης η σχέση διασποράς που προτείνετε από τη θεωρία Νανόπουλου, δηλαδή για να ελεγχθεί ότι τα φωτόνια των ακτίνων γάμμα κινούνται με διαφορετική ταχύτητα ανάλογα με την ενέργειά τους, πρέπει να υποθέσουμε ότι όλα τα φωτόνια, όλων των ενεργειών, ξεκίνησαν ταυτόχρονα από την πηγή και άρα η όποια διαφορά στους χρόνους άφιξης πρέπει να οφείλεται στην διαφορά στην ταχύτητα.

Αυτή όμως η εικόνα δεν έχει καμία σχέση με αυτά που ξέρουμε για το πως παράγονται τα φωτόνια γάμμα στους ενεργούς γαλαξίες, όπως εξηγώ εδώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία του Synchrotron Self Compton (SSC) τα φωτόνια παράγονται σε διαφορετικούς χρόνους, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της επιτάχυνσης των ηλεκτρονίων (τα οποία και φτιάχνουν τα φωτόνια), και άλλες φορές εκπέμπονται πρώτα τα υψηλής ενέργειας φωτόνια ενώ άλλες φορές εκπέμπονται πρώτα τα χαμηλής ενέργειας φωτόνια.

Ε, ωραία... και τώρα που κολλάει αυτή η συζήτηση;

Την αρχική εργασία τους οι Ellis, Mavromatos και Nanopoulos την είχαν καταθέσει στο περιοδικό Physical Review Letters όπου και τελικά δεν προχώρησε σε δημοσίευση (προφανώς). Αφού λοιπόν δεν δημοσιεύθηκε εκεί η εργασία, κατατέθηκε και θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Physics Letters B (και από Science Direct) αφού έγιναν κάποιες μικροαλλαγές, οι οποίες σχετίζονται και με την εκπεφρασμένη αναφορά της πιθανότητας να μην έχει νόημα η ανάλυσή τους αν στην πηγή η ακτινοβολία παράγεται με το modified Synchrotron Self Compton. Φυσικά δεν ξέρουμε άλλον μηχανισμό παραγωγής της ακτινοβολίας από τους AGNs (άλλον από το SSC) και αυτός ο μηχανισμός κολλάει πολύ καλά με το σύνολο των παρατηρήσεων, οπότε η υπόθεση είναι λίγο τι κάνει νιάου νιάου.
Φυσικά δεν είναι παράλογο που οι Ellis, Mavromatos και Nanopoulos δεν αφήνουν την ιδέα του έλεγχου με το MAGIC να πεθάνει. Δεν συζητάμε άλλωστε για την ίδια τη θεωρία τους, αλλά για το κατά πόσο μπορεί να ελεγχθεί από τους AGNs.

Οπότε σε αυτό το σημείο θα έλεγα

όπου φυσικά αυτό το Myth Busted είναι ποιοτικά διαφορετικό από το προηγούμενο, αφού αφορά μόνο τον ισχυρισμό περί Probing Quantum Gravity with MAGIC.

Πέρα από αυτό όμως, ακόμα και στο επί της ουσίας ζήτημα της ύπαρξης διαφοράς στην ταχύτητα των φωτονίων ανάλογα με την ενέργεια που έχουν, υπάρχει μία σειρά από εργασίες με αρνητικά αποτελέσματα όπως:
New constraints on Planck-scale Lorentz Violation in QED from the Crab Nebula
Gamma-ray polarization constraints on Planck scale violations of special relativity
Constraints on quantum gravity from fast VHE gamma-ray flares of AGN

Η συνέχεια σ' αυτό το θέμα επί της οθόνης.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Θα ήθελα, εαν επιτρέπεις Vagelford, να σου κάνω μία παρατήρηση πάνω στο ύφος των posts σου σχετικά με εργασίες τρίτων.

Οποιοσδήποτε έχει μπει στον κάματο της επιστημονικής έρευνας και της απαραίτητης μετα από αυτή τη διαδικασία αποστολής paper σε κάποιο περιοδικό γνωρίζει το πόσο εύκολο είναι να έχεις κάνει κάπου λάθος και να εκτεθείς. Γι'αυτό και οι τυχόν αρνητικές απαντήσεις και εισηγήσεις για κάποιο paper είναι συνήθως στις περισσότερες περιπτώσεις κριτικές μεν, κόσμιες δε. Αυτό έχω δει από την μικρή έστω εμπειρία μου.

Πιστεύω ότι χαρακτηρισμοί τύπου mythbusted είναι υπερβολικοί και σχόλια του τύπου:

"...Κατά βάση όμως, στο post Ομιλία Δ. Νανόπουλου 5/12/07 εξηγούσα σχετικά αναλυτικά γιατί δεν έχει νόημα η συσχέτιση της θεωρίας των Ellis, Mavromatos και Nanopoulos..."

είναι άστοχα για τον απλούστατο λόγο ότι ένα blog (όσο εξειδικευμένο και αν είναι) δεν είναι και το καταλληλότερο σημείο απάντησης σε ότι αφορά δύσκολα επιστημονικά ζητήματα. Θα ήταν προτιμότερος ένας πιο ακαδημαϊκός δρόμος όταν μάλιστα μιλάμε για εργασίες ακαδημαϊκών, καθηγητών αμερικανικών πανεπιστημίων και με h-index άνω του 50.

Είμαι σίγουρος ότι ούτε εσύ δεν θα ήθελες κάπου, σε κάποιο blog, κάποιος ανώνυμος να κριτικάρει εκτός "επιστημονικής οδού" τη δουλειά σου και να χρησιμοποιεί όρους τύπου mythbusted.

Vagelford είπε...

Κοίταξε Γιώργο, η όλη ιστορία με το Myth Basted έχει καθαρά χιουμοριστική διάθεση και όπως αναφέρω, δεν είναι μομφή για την ερευνητική δουλειά των συγκεκριμένων επιστημόνων πάνω στις θεωρίες κβαντικής βαρύτητας, ούτε υπάρχει θέμα λάθους.

Η όλη ιστορία έχει σχέση μόνο με την επιμονή στο συγκεκριμένο θέμα του ελέγχου του Lorenz Violation από τους AGNs και τα GRBs γενικά και την συγκεκριμένη παρατήρηση του MAGIC ειδικότερα (κάτι για το οποίο κατηγορώ την ομάδα MAGIC) και έχει να κάνει και με τον επικοινωνιακό χειρισμό της όλης υπόθεσης από ένα μέλος της ομάδας, το οποίο έχει επιδείξει χαρακτηριστική ελαφρότητα στο θέμα του public outreach, κατά την γνώμη μου πάντα.
Άλλωστε επειδή ακριβώς η συζήτηση γίνεται σε ένα blog έχει και αυτό το πιο χαλαρό ύφος και δεν έχει τον χαρακτήρα αυστηρής κρίσης.

Τέλος, όλα τα σχόλια είναι ευπρόσδεκτα φίλε Γιώργο.
Πάντως πιστεύεις ότι ξεπέρασα τα όρια της κοσμιότητας στο συγκεκριμένο θέμα;

Ανώνυμος είπε...

"...Πάντως πιστεύεις ότι ξεπέρασα τα όρια της κοσμιότητας στο συγκεκριμένο θέμα;..."

Οταν κάνεις κριτική σε δουλειά που έχουν κάνει ένας ακαδημαϊκός στην Ελλάδα, ένας κάτοχος του Dirac prize και ένας δις τιμημένος από το Gravity Research Foundation, πιστεύω (προσωπική μου άποψη) ότι πρέπει να είσαι περισσότερο politically correct...

lazopolis είπε...

Εγώ πάλι θα διαφωνήσω, Γιώργο. Νομίζω πως είναι θεμελιώδες κάθε συζήτηση που γίνεται σε επιστημονικό πλαίσιο να εστιάζει στο τι γράφεται ή λέγεται και όχι στο από ποιόν.

Στην Ελλάδα ειδικά (αν και αυτό ίσως είναι εσφαλμένη εντύπωση που μου έχει δημιουργηθεί από τα φοιτητικά μου χρόνια) είναι επιπροσθέτως χρήσιμο οι προσωπικότητες που εμφανίζονται ως αυθεντίες να υφίστανται αυστηρότερη κριτική από τους υπόλοιπους του χώρου μήπως οι μεν ξεπεζέψουν και οι δε ξεκολλήσουν από την λατρεία προς την αυθεντία που τους διακρίνει.

Ειδικά στην περίπτωση του Νανόπουλου (του οποίου η ερευνητική προσφορά είναι προφανώς αδιαμφισβήτητη ανεξάρτητα από τον h-index) ο οποίος από τη μια εμφανίζεται (και θεσμικά αλλά και μέσω των ΜΜΕ) ως η ηγετική μορφή της θεωρητικής φυσικής στην ελλάδα και από την άλλη αντιμετωπίζει τη χωρα, μέσα από το δημόσιο λόγο του (ίσως δικαιολογημένα), σαν μπανανία, έχει ιδιαίτερη σημασία η κριτική να είναι ιδιαίτερα αυστηρή, ακόμα και στα όρια της απρέπιας.

Τα οποία ο Vagelford δεν έχει καν πλησιάσει, κατά τη γνώμη μου.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δε, ο χαρακτηρισμός mythbusted νομίζω οτι δικαιολογείται απόλυτα από τον τρόπο με τον οποίο ο Νανόπουλος προώθησε την εργασία του στο πανεπιστήμιο αλλά και στα ΜΜΕ. You can only be mythbusted if you have been myth-creating.

Ανώνυμος είπε...

Σίγουρα διαφαίνεται και μάλλον υπάρχει ένας υπερβάλλον ζήλος κάθε φορά που ο κ. Νανόπουλος παρουσιάζει και υπερασπίζεται κάποια δουλειά του ιδίως στα Ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Εγώ προσωπικά το βρίσκω φυσιολογικό για ένα άτομο με τόσες φιλοδοξίες σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Δυστυχώς οι καλές δημόσιες σχέσεις (myth creating) σε συνδιασμό με την καλή δουλειά είναι απαραίτητος παράγοντας επιτυχίας σήμερα όσο και να εκνευρίζει όλους όσους πιστεύουν ότι μόνο με τη δουλειά "παίρνεται η Πόλη".

Αυτό δεν μειώνει την προσφορά του στην επιστήμη και σίγουρα δεν πρέπει να μειώνει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζεται από άλλους επιστήμονες.

Το πως βλέπει κανείς το politically correct είναι υποκειμενικό και σίγουρα ο Vagelford δεν πιστεύω ότι πρόκειται να μηνυθεί από κανέναν.

Ανώνυμος είπε...

Π.χ. στο site του MAGIC μπορεί κάποιος να δει μια ...politically correct διατύπωση των τυχόν αμφιβολιών του:

"...A very special possibility was offered by observation of a short outburst of the blazar Markarian 501. which seems to show some energy dependence of gamma arrival times, permitting speculations about possible quantum gravity effects..."

lazopolis είπε...

Η εκφραση "υπερβάλλον ζήλος", όμως, είναι ευφημισμός στη συγκεκριμένη περίπτωση. Και δεν νομίζω οτι αυτού του είδους οι "δημόσιες σχέσεις" βελτιώνουν την (από καιρό μετά το απώγειό της) καριέρα του Νανόπουλου ή την δημόσια εικόνα του παρά μόνο σε όσους δεν έχουν το απαραίτητο υπόβαθρο να κατανοήσουν όσα λέει. Αντίθετα εντός της κοινότητας η εντύπωση που προκαλεί δεν είναι ακριβώς βέλτιστη και σίγουρα επιδεινώνεται από παρόμοια όργια "υπερβάλλοντος ζήλου". Ο Ellis που είναι πιο κουλαριστός χαίρει σαφώς μεγαλύτερης εκτίμησης, π.χ.